مهاجمان در فرهنگ ایران هضم شدند؛ رمز ماندگاری فرهنگ ایرانی چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، قادر آشنا دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور یادداشت اختصاصی با عنوان «فرهنگ عمومی؛ حافظ ماندگاری ایران و سرمایه راهبردی آینده» در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.
در این یادداشت آمده است؛
«در گستره تاریخ، ایران سرزمینی بوده که همواره آماج هجمه‌های نظامی، فرهنگی و سیاسی قرار گرفته، اما هیچ‌گاه هویت و موجودیت خود را تسلیم نکرده است.
پرسش بنیادینی که همواره ذهن نخبگان و پژوهشگران را به خود مشغول داشته، این است: راز ماندگاری و باززایی ایران در دل بحران‌ها و تحولات چیست؟
بی‌تردید، پاسخ را باید در جوهره‌ای جست‌وجو کرد که جان‌مایه «فرهنگ عمومی» این سرزمین است؛ فرهنگی که نه‌تنها متکی بر زبان، آئین، ارزش‌ها و هنجارهای مشترک است، بلکه با قدرت نرم خویش، تمدن‌ها و اقوام مهاجم را در خود هضم کرده و به منظومه هویتی ایران افزوده است.
درحالی‌که هجوم اسکندر و پس از آن، فتح امپراتوری‌های ایران، روم و مصر توسط اعراب، بسیاری از تمدن‌ها را به زوال کشاند و حتی زبان و حافظه تاریخی آن‌ها را از میان برد، ایران با بازخوانی سنت‌های خویش نه‌تنها باقی ماند، بلکه به قلب تپنده تمدن اسلامی در عصر طلایی آن بدل شد.
حمله مغولان و ویرانی‌های گسترده آن نیز نتوانست بنیان‌های فرهنگی ایران را درهم بشکند.
برعکس، مهاجمان در فرهنگ ایرانی جذب شدند و با برآمدن سلسله ایلخانی، از مهم‌ترین پایه‌گذاران هنر، معماری و تمدن در تاریخ ایران شدند.
این فرایند، نمایش اقتدار بی‌همتای فرهنگ ایرانی در مواجهه با بحران‌هاست.
در عصر جدید، مواجهه با مدرنیته غرب نیز بسیاری از ملت‌ها را به از دست‌دادن زبان، رسم‌الخط و هویت کشاند؛ اما ایران اسلامی، با تکیه بر میراث فرهنگی خود، این تهدید را به فرصتی برای تقویت هویت ملی و فرهنگی بدل کرد.
فرهنگ ایران از شعر رودکی و خاقانی، تا شاهنامه سترگ فردوسی و منظومه جاودانه نظامی، هنوز زنده و جاری در دل مردم است؛ گویی همین امروز سروده شده‌اند و همچنان در جان جمعی ایرانیان طنین‌اندازند.
این پیوستگی شگفت‌انگیز، رمز ماندگاری فرهنگ ایرانی است.
از این رهیافت، صیانت از فرهنگ عمومی نیازمند توجه به سرمایه‌های فرهنگی در سطوح مختلف است.
حفظ زبان ملی، تقویت دینداری، گسترش ارتباطات بین‌نسلی، پاسداری از زیست‌بوم، استحکام خانواده، مسئولیت‌پذیری شهروندی، افزایش مطالعه تاریخی فرهنگی، سیاست‌گذاری هوشمندانه، اقتصاد عدالت‌محور و دیپلماسی فرهنگی، مؤلفه‌هایی کلیدی برای حفاظت از این میراث‌اند.
تعالی فرهنگ عمومی مستلزم همدلی مردم و تدبیر دولت است.
آینده‌سازان ایران، آنان‌اند که فرهنگ عمومی را نه میراثی ایستا، بلکه جریانی زنده در زندگی روزمره می‌دانند؛ فرهنگی که ریشه در آموزه‌های اسلام و ایران کهن دارد.
این گوهر گرانسنگ، ایران را بر بلندای تمدن نشانده و سرمایه اجتماعی آن را پربارتر خواهد کرد.
فرهنگ عمومی، هم زاده تاریخ پرفرازونشیب ایران‌زمین است، و هم سرمایه‌ای راهبردی برای آینده‌ای روشن…»