هنر خاتم کاری کاخ مرمر بررسی شد

به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی گروه موزه‌های دفینه؛ تالار خاتم کاخ مرمر، یکی از شاهکارهای بی تکرار این هنر اصیل ایرانی است که به همت استاد محمدحسین صنیع خاتم آغاز شد.
موزه هنر ایران، نشست تخصصی مروری بر هنر خاتم کاری کاخ مرمر و خاندان صنیع خاتم را با حضور دکتر ولی اله کاووسی، عضو هیأت علمی بنیاد دایره المعارف اسلامی، استاد محمد هادی ستایش، دارای بالاترین نشان جهانی یونسکو در هنر خاتم و استاد صفر سامی، استادکار سنتی خاتم کاری برگزار کرد.
در کنار این اساتید نوه استاد محمدحسین صنیع خاتم، استاد برجسته خاتم کاری کاخ مرمر و نیز دکتر یارزاده رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی - ایرانی استاد فرشچیان و جمعی از دانشجویان این دانشگاه حضور داشتند.
در این جلسه اساتید پیرامون اهمیت و جایگاه این هنر ارزشمند و خاستگاه آن و سپس چگونگی اجرای ایده تالار خاتم در کاخ مرمر پرداختند و بر نقش مؤثر سنت کارگاهی، در اجرای هنرهای سنتی ایرانی تاکید کردند و گفتند که در پیشینه هنرهای سنتی ایران در خلق آثار هنری ماندگار، جمعی از هنرمندان رشته‌های مختلف با سرپرستی یک سرتیم به فعالیت می‌پرداختند و به خلق شاهکارهایی چون کاخ مرمر دست می‌زدند برعکس هنر غرب که هنرمند به تنهایی یک اثر را خلق می‌کند.
در ادامه نوه استاد صنیع خاتم درباره چگونگی دعوت به کار پدربزرگ فقید خود برای خلق تالار خاتم و ذکر خاطراتی از دوران زندگی هنری ایشان پرداخت، سپس علاقه مندان این هنر پر رمز و راز از نزدیک شاهد چگونگی شکل گیری قطعات خاتم از ترکیب چوب و استخوان و فلز توسط استاد صفر سامی بودند.
در این نشست ولی‌الله کاوسی، پژوهشگر تاریخ هنر اسلامی در سخنرانی خود گفت: اطلاعاتی که به مردم درباره تالار خاتم داده می‌شود، بیشتر جنبه توریستی دارد، در حالی که این تالار یک سند زنده از تاریخ هنر معاصر ایران است و باید اطلاعات علمی تری را به مردم بدهیم.
وی افزود: تالار خاتم باید در سطح علمی به نحوی معرفی شود که در شأن این شاهکار باشد.
آثار خاتم صنیع‌خاتم میراثی است که از دوره زندیه تا امروز منتقل شده و هنری ایرانی و درباری بوده است.
ستایش بیان کرد: یونسکو نیز در اعطای نشان‌های جهانی، بر اهمیت تولید گروهی و کارگاهی تأکید دارد.
ما باید این سنت را حفظ کنیم و آموزش استاد-شاگردی را جدی بگیریم، وگرنه کشورهای دیگر ممکن است این هنر را به نام خود مصادره کنند.
بخشی از نشست به معرفی زندگینامه و آثار استاد محمدحسین صنیع‌خاتم، خالق تالار خاتم کاخ مرمر، اختصاص یافت و گفته شد: استاد محمدحسین صنیع‌خاتم در سال ۱۲۶۲ در شیراز متولد شد و از کودکی نزد پدرش، محمدکاظم، به آموختن خاتم‌کاری پرداخت.
او در ۳۰ سالگی لقب «امین‌الصنایع» را از حاکم وقت فارس دریافت کرد.
روایت است که رضا شاه پس از دیدن جعبه‌ای خاتم‌کاری شده در بازار شیراز، دستور ساخت اتاقی خاتم‌کاری شده را صادر کرد.
این اتاق بعدها به تالار خاتم در کاخ مرمر تبدیل شد.
بر اساس خاطرات سلیمان بهبودی، پیشکار رضا شاه، بیش از ۱۵۰ هنرمند خاتم‌کار از شیراز و اصفهان در این پروژه مشارکت داشتند.
استاد صنیع‌خاتم همچنین در مدرسه اسلامی شیراز به تدریس خاتم می‌پرداخت و از پایه‌گذاران آموزش رسمی این هنر به‌شمار می‌رفت.
در بخش پایانی نشست، استاد محمدهادی ستایش، دارنده نشان جهانی یونسکو در هنر خاتم بیان کرد: در هنر خاتم، هر جا کار گروهی شکل گرفته، نتیجه کار فاخر و ارزشمند بوده است.
خاتم، تلفیقی از هنرهای گوناگون مثل معرق، مشبک، نجاری و هندسه است.
خاتم یعنی ختم همه هنرها.
کسی که بتواند خاتم‌کاری کند، از عهده هر هنر سنتی دیگری نیز برمی‌آید.
این نشست با تأکید بر لزوم توجه علمی، آموزشی و فرهنگی به هنر خاتم‌کاری، به‌ویژه در معرفی جایگاه خاندان صنیع‌خاتم در تاریخ هنر ایران به پایان رسید.
حاضران خواستار ثبت دقیق اسناد تاریخی و گسترش برنامه‌های آموزشی برای زنده نگه‌داشتن این هنر فاخر ایرانی شدند.
بازدید تالار خاتم از نزدیک به همراه این استادان، پایان بخش این نشست بود.