نگاه دانش‌بنیان راهبرد بهزیستی در آینده است - تسنیم
رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به مأموریت آینده سازمان بهزیستی، گفت: ما در مسیر حرکت به سمت سازمانی دانش بنیان قرار داریم و لازم است این رویکرد در تمامی برنامه ها، سیاست گذاری ها و اجرای مأموریت ها لحاظ شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، سید جواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور شامگاه جمعه در جلسه شورای اداری استان گیلان با حضور مدیران بهزیستی کشور و استان گیلان با تشریح روند تاریخی تغییر رویکردها در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی در کشور اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران سه مدل را در سه دهه گذشته تجربه کرده است، دهه اول انقلاب مبتنی بر مدل اخلاق‌گرایانه، آخرت‌محور و پندآموزانه بود؛ مدلی که ابزار آن پند، نصیحت، ایثار و گذشت بود که در این مدل، مربیان پرورشی نقش کلیدی داشتند؛ خود من نیز در همان دوره به‌عنوان نیروی پرورشی وارد آموزش‌وپرورش شدم.
وی با بیان اینکه در دهه دوم انقلاب، مدل مواجهه تغییر کرد و رویکرد کنترلی و محافظتی در پیش گرفته شد، گفت: در این رویکرد، ابزارهای اجرایی مانند پلیس، گزینش و حراست برجسته شدندبرای نمونه، در اواسط دهه 60، نهادهای امنیتی و انتظامی در کنترل مسائل اجتماعی نقش محوری داشتند؛ در عرصه عمومی نیز مردم با همین دیدگاه به مسائل نگاه می‌کردند.
رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه این رویکرد نیز هرچند با نیت خیرخواهانه بود اما محدودیت‌هایی داشت، افزود: نهایتاً در دهه سوم انقلاب، در سال‌های 1375 و 1376، رویکردها به سمت مدل علمی-اجتماعی سوق یافتند که در این مدل، نگاه علمی به مسائل اجتماعی اساس کار قرار گرفت و از تحلیل‌های تک‌علتی و تقلیل‌گرایانه پرهیز شد.
حسینی با انتقاد از نگاه‌های صرفاً امنیتی، اقتصادی یا سیاسی به مسائل اجتماعی بیان کرد: اگر مسائل اجتماعی را اجتماعی نبینیم، نه‌تنها راه‌حل مناسب نمی‌یابیم بلکه در سطوح سیاسی، حل آن‌ها بسیار دشوارتر می‌شود و تجربه نشان داده که دیدگاه تقلیل‌گرایانه در حل مشکلات اجتماعی نه‌تنها ثمربخش نیست بلکه مانع از دستیابی به نتایج پایدار می‌شود.
وی از انتخاب استان گیلان به‌عنوان یکی از پایلوت‌های اجرای طرح‌های کشوری خبر داد و گفت: یکی از این برنامه‌ها، اهدای ویلچر در سطح کشور بود که گیلان به‌عنوان یکی از استان‌های پایلوت معرفی شد، همچنین، نگاه اجتماعی به مسائل اجتماعی در گیلان باید تقویت شود تا از ورود به سطح سیاست و امنیت در حل مسائل جلوگیری کنیم.
رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به مأموریت آینده سازمان بهزیستی افزود: ما در مسیر حرکت به سمت سازمانی دانش‌بنیان قرار داریم و لازم است این رویکرد در تمامی برنامه‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و اجرای مأموریت‌ها لحاظ شود.
مسائل اجتماعی را باید اجتماعی دید، نه سیاسی و امنیتی
حسینی با تأکید بر ضرورت نگاه علمی و اجتماعی به مسائل جامعه، بیان کرد: در حکمرانی باید ابتدا مسائل را در سطح اجتماعی ببینیم.
سازمان بهزیستی با چنین رویکردی عمل می‌کند؛ یعنی مسائل را اجتماعی می‌بیند، نه سیاسی، نه امنیتی.
وی با بیان اینکه خط مقدم خلق مسائل در جامعه، بخش اجتماعی است و مأموریت سازمان بهزیستی نیز از همین جنس است، گفت: برای سال‌ها با نگاهی سیاسی، امنیتی یا اقتصادی به مسائل نگاه می‌شد، اما خوشبختانه از نیمه دوم دهه 70 این نگاه تغییر کرد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به تجربه تحول در نیروی انتظامی تصریح کرد: در همان دوران، نیروی انتظامی با هدایت قالیباف تغییر رویکرد داد؛ از پلیس امنیتی به پلیس اجتماعی تبدیل شد، مفاهیمی چون همیار پلیس، مددکاری اجتماعی و مشاوره در پلیس راه شکل گرفت و مراکز مشاوره مرتبط با طلاق نیز آغاز به کار کردند که در آن دوران من فرماندار مشهد بودم و شاهد بودم که این مراکز در کلانتری‌ها چگونه عمل می‌کردند و گاه تا 80 درصد پرونده‌ها را قبل از ورود به فرآیند قضایی، به سازش می‌کشاندند.
حسینی با اشاره به تجربه موفق همکاری میان بهزیستی و نیروی انتظامی افزود: در مشهد، با همکاری سردار رادان، مددکاری اجتماعی را وارد بدنه نیروی انتظامی کردیم.
این اقدام سبب شد پرونده‌های امنیتی و قضایی کاهش یابد.
ارزش اقتصادی این اقدام نیز صدها برابر بود و البته ارزش روانی و اجتماعی آن قابل‌محاسبه نبود.
به گفته وی، تحول بعدی در دستگاه قضایی اتفاق افتاد؛ از جمله ایجاد مراکز مشاوره، ارتباط ساختارمندتر میان بهزیستی، نیروی انتظامی و دستگاه قضا و گسترش اورژانس اجتماعی.
همچنین مجازات‌های جایگزین و تأکید بر مجازات‌های جابرانه (اصلاح‌محور) به‌جای زاجرانه (تنبیهی) شکل گرفت.
رئیس سازمان بهزیستی کشور در ادامه با اشاره به تحول در سازمان زندان‌ها بیان کرد: سازمان زندان‌ها نیز از نهاد صرفاً تنبیهی به نهادی تربیتی و اصلاحی تبدیل شد.
زندانبان باید انسان‌بان باشد و هدف مجازات، اصلاح باشد نه فقط تنبیه.
حسینی با اشاره به کانون‌های مراقبت پس از خروج از زندان گفت: بنده پنج سال مسئول کانون‌های حمایت پس از ترخیص بودم.
بازگشت مجدد زندانیان به زندان، بیش از 40 درصد بود، اما با حمایت مناسب، این میزان به طرز چشمگیری کاهش یافت.
حتی اگر هزار برابر هزینه کنیم تا فرد به چرخه جرم بازنگردد، باز هم ارزش دارد.
به گفته وی، کانون‌های حمایت از خانواده زندانیان، گام مهم دیگری در کاهش آسیب‌های اجتماعی است و این اقدامات، همگی با رویکرد اجتماعی به مسائل شکل گرفته‌اند.
بهزیستی؛ خط مقدم سالم‌سازی اجتماعی کشور
رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه این سازمان در خط مقدم نگاه اجتماعی قرار دارد، گفت: هیچ سازمانی به اندازه سازمان بهزیستی نگاه اجتماعی، امدادی و حرفه‌ای به مسائل ندارد، بهزیستی 23 هزار مؤسسه را با مجوز رسمی برای فعالیت حرفه‌ای در حوزه‌های اجتماعی ساماندهی کرده و در پهنه کشور فعال است.
حسینی با بیان اینکه سازمان بهزیستی یک گام اساسی برای کنترل فاحش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت اجتماعی برداشته است، افزود: نگاه ما باید از نگاه صرف حمایتی به نگاه توانمندسازی تغییر پیدا کند.
باید جامعه هدف را به چرخه زندگی مستقل و توانمند وارد کنیم.
وی با بیان اینکه سالانه 6 هزار کودک وارد مراکز خانواده‌محور می‌شوند.
خوشبختانه 50 درصد آن‌ها به خانواده‌های زیستی بازمی‌گردند، گفت: اکنون 18 هزار مورد بازپیوند خانواده انجام شده و 25 هزار فرزندخوانده در کشور داریم.
بیش از 9 هزار کودک در خانواده‌های میزبان نگهداری می‌شوند.
از نگاه نگهداری به نگاه توانمندسازی تغییر جهت دهیم
رئیس سازمان بهزیستی کشور با تأکید بر ضرورت عبور از رویکرد نگهداری صرف به توانمندسازی تصریح کرد: در بازدید از مرکز نگهداری سالمندان در تهران دیدم که این مجموعه تبدیل به شهرک رفاه و سلامت اجتماعی شده است؛ جایی که نگهداری، آموزش، مهارت‌آموزی و تولید در کنار هم دیده می‌شود.
این نگاه حرفه‌ای باید الگوی مراکز ما باشد.
مراکز اوتیسم؛ نیازمند مداخله زودهنگام و خدمات حرفه‌ای
حسینی درباره مراکز اوتیسم نیز گفت: مداخله در اوتیسم باید به‌موقع و در دوران طلایی صورت گیرد، همان‌گونه که در آمریکا از سن دو سالگی مداخله می‌کنند.
ما نیز اکنون با همراهی همکاران، این مسیر را آغاز کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه مراکز شبانه‌روزی برای اوتیسم باید به‌صورت موقت و با هدف فراغت خانواده‌ها باشد؛ مثلاً برای زمان سفر، زیارت یا حضور در مراسم‌ها.
چنین مراکزی در 6 استان ایجاد شده‌اند و می‌توانند الگوی مناسبی باشند، گفت: برای کودکان اوتیستیک بالای 14 و 18 سال، نگهداری بسیار دشوارتر است و باید مراکز روزانه حرفه‌ای ایجاد شود که هم خدمات تخصصی ارائه دهند و هم فضای فراغتی برای آنان فراهم کنند.
انتهای پیام/
