نقش حیاتی فیزیوتراپی در مدیریت توانبخشی بیماران ام‌اس

عبدالرحمان اهوازیان دبیر شاخه ورزشی انجمن علمی فیزیوتراپی ایران، به بهانه روز جهانی ام‌اس، در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: مولتیپل اسکلروزیس یا همان ام اس، یک بیماری خودایمنی مزمن و پیش‌رونده است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به پوشش محافظ اعصاب (میلین) در مغز و نخاع حمله می‌کند.
این اختلال در انتقال پیام‌های عصبی، منجر به بروز علائمی نظیر ضعف و گرفتگی عضلات، بی‌حسی، اختلال در تعادل، خستگی شدید و گاه مشکلات بینایی و گفتاری می‌شود.
وی با اشاره به شیوع این بیماری در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی و در میان زنان، افزود: اگرچه ام‌اس درمان قطعی ندارد، اما می‌توان با رویکرد چندجانبه، روند پیشرفت آن را کنترل کرده و کیفیت زندگی بیماران را حفظ کرد.
در این میان، فیزیوتراپی نه‌تنها یک مداخله حمایتی، بلکه در بسیاری از موارد یک درمان محوری و مؤثر محسوب می‌شود.
فیزیوتراپی؛ ابزار حیاتی برای حفظ عملکرد فیزیکی
به گفته اهوازیان، با توجه به تأثیر مستقیم ام‌اس بر تعادل، قدرت عضلانی و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره، مداخلات فیزیوتراپی می‌توانند به صورت چشمگیری از بروز ناتوانی‌های حرکتی جلوگیری کنند.
وی ادامه داد: در فیزیوتراپی، برنامه درمانی با توجه به شرایط هر فرد و شامل ارزیابی دقیق عملکرد، خستگی، تعادل و راه‌رفتن آغاز می‌شود و با طراحی تمرینات هدفمند ادامه می‌یابد.
اهوازیان گفت: این برنامه‌ها شامل، تمرینات مقاومتی و تعادلی، تکنیک‌های درمان دستی، تحریک الکتریکی عضلات، تمرینات تنفسی و ذهن-بدن و آموزش وضعیت صحیح بدن و صرفه‌جویی در انرژی است.
وی افزود: آموزش بیمار و خانواده بخش جدایی‌ناپذیر از درمان است.
به بیماران یاد می‌دهیم چطور با خستگی مقابله کرده، فعالیت‌هایشان را مدیریت کرده و در عین حال مستقل باقی بمانند.
درمانی پویا و انعطاف‌پذیر برای بیماری نوسان‌پذیر
یکی از ویژگی‌های مهم بیماری ام‌اس، نوسانات جسمی و حرکتی است، اهوازیان در این باره توضیح داد: یک بیمار ممکن است روزی آمادگی خوبی برای تمرین داشته باشد و روز دیگر دچار ضعف و خستگی شدید شود.
بنابراین برنامه فیزیوتراپی باید کاملاً منعطف و قابل تطبیق با وضعیت روزانه بیمار باشد.
وی افزود: تمرینات فیزیوتراپی در این بیماران باید با شدت پایین اما استمرار بالا طراحی شوند تا انرژی بیمار حفظ شده و در عین حال، اعتماد به نفس او افزایش یابد.
فرهنگ‌سازی لازمه ارتقای درمان
اهوازیان در ادامه گفت: متأسفانه در جامعه ما هنوز فیزیوتراپی به‌عنوان یک درمان مکمل شناخته می‌شود و بسیاری از بیماران زمانی مراجعه می‌کنند که بخش زیادی از عملکرد حرکتی‌شان از دست رفته است.
ما نیاز به فرهنگ‌سازی جدی در سطح جامعه و سیستم ارجاع پزشکی داریم.
وی تأکید کرد: آغاز به‌موقع توانبخشی می‌تواند نتایجی بسیار مؤثر و پایدار در پی داشته باشد.
پزشکان، خانواده‌ها و خود بیماران باید بدانند که فیزیوتراپی بخش اصلی درمان در ام‌اس است، نه گزینه‌ای جانبی.
فیزیوتراپی، تمرین زندگی است
اهوازیان در پایان با نگاهی امیدبخش، گفت: ام‌اس پایان راه نیست.
فیزیوتراپی فقط تمرین عضله نیست، تمرین زندگی است؛ راهی برای بازگرداندن استقلال، عزت‌نفس و احساس کنترل.
به بیماران توصیه می‌کنم با امید، پیگیری و دانش، مسیر درمان را جدی بگیرند.
فیزیوتراپی در ام‌اس یعنی، ایستادن دوباره، راه‌رفتن دوباره و زندگی دوباره.