روایت «نفس» از دل نمایشگاه کتاب
غرفه «نَفَس» در نمایشگاه کتاب تهران، نه فقط یک غرفه فرهنگی، که یک جریان اجتماعی و رسانه‌ای بود؛ صدایی برخاسته از دل مادرانی که صدای قلب جنین‌شان را دیگر نمی‌شنوند.
به گزارش خبرگزاری مهر، در قلب شلوغ‌ترین و پرمخاطب‌ترین رویداد فرهنگی کشور، جایی میان همهمه غرفه‌های رنگارنگ و مخاطبان تشنه دانایی، غرفه‌ای چشم‌ها را به خود جلب می‌کرد که آمده بود تا صدایی دیگر باشد؛ صدایی از جنس دغدغه، پرسش و وجدان.
«نفس» نه فقط کتاب می‌فروخت، که حقیقتی خاموش را ورق می‌زد؛ کتاب‌هایی با موضوع سقط جنین، آثار علمی، تجربی، روایی و پژوهشی که همگی یک پیام مشترک داشتند: صدایی برای «نفس» هایی که هنوز به دنیا نیامده‌اند، اما حق زیستن دارند.
غرفه «نَفَس» در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نه فقط یک غرفه فرهنگی، که یک جریان اجتماعی و رسانه‌ای بود؛ صدایی برخاسته از دل مادرانی که صدای قلب جنین‌شان را دیگر نمی‌شنوند و مردمی که باور دارند «حق حیات»، نخستین و بنیادین‌ترین حق هر انسان است.
«نفس» در قلب نمایشگاه؛ یک حضور پررنگ و متفاوت
در جریان سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، غرفه «نَفَس» با طراحی متمایز، محتوای تأثیرگذار و تعامل نزدیک با مخاطبان، به یکی از پربازدیدترین و پربحث‌ترین بخش‌های نمایشگاه تبدیل شد.
اقشار مختلف مردم، از نوجوانان و دانشجویان گرفته تا پزشکان، والدین و فعالان اجتماعی، به این غرفه سر زدند و در فضای گفت‌وگومحور آن، نه‌تنها اطلاعات تازه‌ای درباره ابعاد شرعی، پزشکی، قانونی و انسانیِ سقط جنین کسب کردند، بلکه فرصت یافتند دیدگاه‌های خود را نیز بیان کنند.
در این مسیر حساس و سرنوشت‌ساز، شنیدن نظرات کارشناسان و مسئولان، به درک عمیق‌تری از چالش‌های اجتماعی و فرهنگیِ پیش‌ِرو کمک می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ابطحی به‌خوبی تأکید می‌کند که حفاظت از جنین و حمایت همزمان از مادر باید در کنار هم پیش برود؛ چرا که افزایش جمعیت نه با اجبار بلکه با رفع موانع اقتصادی و فرهنگی میسر می‌شود.
او بر ضرورت وجود مراکز حمایتی برای مادران در شرایط خاص مانند بیماری جنین یا بارداری ناخواسته تأکید می‌کند و یادآور می‌شود که بیشتر سقط‌ها ناشی از «عدم تمایل به فرزندآوری» یا «عدم آمادگی والدین» است، پس قانون و فرهنگ‌سازی باید به گونه‌ای باشد که حق حیات جنین حفظ و مادران نیز حمایت شوند.
در همین راستا، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، با نگاهی راهبردی می‌گوید موفقیت پویش نفس در گرو کار فرهنگی عمیق و همگرایی همه نهادهای رسانه‌ای است تا زیست جهان مادران را بر اساس آموزه‌های دینی بازتعریف کنند و حق حیات را به‌عنوان نخستین حق بشری در دل این زیست جهان نهادینه سازند.
او بر لزوم ایجاد شبکه‌های مردمی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و پلتفرم‌ها تأکید دارد تا آگاهی عمومی درباره اهمیت حفظ جان جنین افزایش یابد.
از سوی دیگر، فاطمه نظری، پزشک عمومی و فعال حوزه سلامت، تجربیات خود را در کاهش سقط جنین با محوریت آگاهی‌بخشی بیان می‌کند.
او با اشاره به اینکه بسیاری از مادران به دلیل ناآگاهی به سقط روی می‌آورند، تأکید می‌کند که آموزش‌های ساده و در دسترس می‌تواند تصمیم مادران را تغییر دهد و نشان می‌دهد که برخلاف تصور عمومی، دلایل اصلی سقط جنین بیشتر ناشی از نخواستن فرزند است تا مشکلات اقتصادی.
همچنین، نگرش‌های غلط ناشی از تبلیغات گذشته درباره کنترل جمعیت، سبب شده‌اند خانواده‌ها به تصمیمات تلخی مانند سقط جنین گرایش پیدا کنند.
وی ضرورت افزایش آگاهی نسبت به حقوق جنین و احکام فقهی را از عوامل مهم بازدارندگی می‌داند.
در همین حال، وزیر سابق کشور، احمد وحیدی، سقط جنین را قتل نفس می‌خواند و بر تقویت مشاوره‌های تخصصی، اصلاح قوانین قضایی و بسیج فرهنگی تأکید دارد.
به باور او، پویش‌هایی مثل نفس زمانی موفق می‌شوند که به نهضتی مردمی و ملی تبدیل شوند و همکاری سه‌جانبه وزارت بهداشت، قوه قضاییه و رسانه‌ها شکل گیرد تا ضمن حمایت‌های تخصصی و قضایی، فرهنگ‌سازی گسترده درباره ارزش و قداست جان جنین انجام شود.
امیرحسین بانکی‌پور، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت، نیز با اشاره به تبعات جسمی، روانی و اجتماعی سقط جنین، اجرای کامل قوانین مرتبط را ضامن جلوگیری از افزایش این پدیده می‌داند.
صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت، باورهای غلطی مانند «جنین تنها یک لخته خون است» را یکی از موانع مهم در مسیر حفظ حیات جنین می‌شمرد و نقش آگاهی‌بخشی از طریق کتاب، رسانه و روایت‌های انسانی را در تغییر نگرش جامعه حیاتی می‌داند.
کامران غضنفری، نماینده مجلس، با استناد به قرآن و تجربیات زندگی، تاکید می‌کند که تولد هر کودک همراه با برکت و گشایش است و پویش نفس با ارائه خدمات حمایتی رایگان، گامی موثر در حمایت از خانواده‌ها برداشته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی سرلک نیز سقط جنین را نه تنها تصمیمی عجولانه بلکه سلب حق زندگی و امید می‌داند و تجربه‌های موفق خیریه‌ها را به‌عنوان نمونه‌های امیدبخش مطرح می‌کند.
او با شعار «با نفس هم‌نفس شویم» از همه می‌خواهد در حمایت از نسل آینده همراه شوند.
مروری بر یک حضور تأثیرگذار
حضور پویش «نفس» در نمایشگاه کتاب تنها یک حضور نمادین نبود، بلکه با برنامه‌ریزی گسترده و محتوای عمیق، تبدیل به یکی از فعال‌ترین غرفه‌های این دوره از نمایشگاه شد.
نخست آن‌که استقبال گسترده مردم با ثبت‌نام بیش از ۱۰ هزار حامی حق حیات جنین نشان داد که جامعه نسبت به این مسئله حساس است و تنها نیاز به فضا و فرصتی برای بیان دغدغه‌های خود دارد.
در کنار این استقبال مردمی، حضور نویسندگان ۸۰ عنوان کتاب تخصصی در حوزه سقط جنین، فرصتی برای گفت‌وگوی عمیق و علمی در این حوزه فراهم کرد.
این آثار، از زوایای پزشکی، شرعی، قانونی و روان‌شناختی به مسئله پرداخته‌اند و بسیاری از آن‌ها برای اولین بار در چنین فضایی معرفی شدند.
۲۲ نشست تخصصی با پزشکان فعال، ۷ حضور در برنامه‌های رسانه‌ای (از جمله شبکه دو، شبکه نسیم، رادیو تهران) و برنامه‌های رادیویی اختصاصی در رادیو نمایشگاه، نشان از رویکرد چندرسانه‌ای پویش نفس داشت که قصد داشت مخاطبان مختلف با سطوح آگاهی متفاوت را درگیر کند.
از سوی دیگر، ۵۰ هزار گفت‌وگو و توزیع محتوای میدانی، به پویش «نفس» چهره‌ای مردمی و ملموس بخشید.
حضور ۱۷ کارشناس و مشاور در محیط غرفه، پاسخ‌گویی به سؤالات بازدیدکنندگان، و جمع‌آوری امضا و دل‌نوشته در طومار حامیان (که بیش از ۱۰۰۰ نفر آن را امضا کردند)، همگی نشان از پیوند میان آگاهی، احساس و عمل داشت.
تلاش برای تولید محتوای خلاقانه در فضای مجازی نیز از دیگر بخش‌های قابل توجه بود.
تولید ۷ اثر برای فضای مجازی، شامل پادکست، بروشورهای مفهومی و اینفوگرافی‌های طنز، کمک کرد تا پیام «نفس» فراتر از مرزهای نمایشگاه منتشر شود.
در بعد رسانه‌ای نیز پوشش گسترده ۲۰ خبر و گزارش در رسانه‌های رسمی، تولید ۳۰ آیتم گزارش تصویری و ثبت ۱۲۰ مصاحبه با مردم، روایت‌ها و تجربه‌های انسانی و بومی را به قاب رسانه کشاند.
این مصاحبه‌ها، بازتابی از نگاه‌ها و دغدغه‌های اقشار مختلف مردم نسبت به سقط جنین بود؛ از مادرانی که با چشمانی اشک‌بار از تولد ناخواسته فرزندشان دفاع می‌کردند، تا پزشکانی که با چالش‌های اخلاقی حرفه‌شان روبه‌رو شده‌اند.
همچنین پخش بیش از ۳۰۰۰ بسته تبلیغاتی و اهدای ۲۰۰۰ محصول یادبود (مانند بادکنک، لیوان، پرچم، استیکر)، هویتی ملموس و خاطره‌انگیز برای بازدیدکنندگان ایجاد کرد.
معرفی ۸۰۰ عنوان کتاب و مقاله در این حوزه نیز نقطه عطفی در غنای علمی و فکری غرفه بود.
در مجموع، پویش نفس با تلفیقی از احساس، منطق، محتوا و طراحی مردمی، موفق شد نگاه‌های بسیاری را به سوی خود جلب کند؛ نگاهی که حالا آماده شنیدن صدای «نفس» هایی است که تا دیروز، خاموش بودند.