فشار ماینینگ بر شبکه برق هرمزگان و سوءاستفاده از اقشار کم‌برخوردار
بندرعباس- یکی از چالش‌های توزیع برق در هرمزگان حجم‌بالای سرقت برق توسط ماینرها است که متأسفانه در مناطق روستاییِ غرب هرمزگان با فریبِ خانواده‌های کم برخودار در حال گسترش است.
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- صمیم ارزانی: در سال‌های اخیر، قیمت برق در ایران به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی بدل شده است.
پایین بودن بهای برق در ایران نسبت به متوسط جهانی، اگرچه در ظاهر به نفع مصرف‌کننده به نظر می‌رسد، اما در واقع زمینه‌ساز مشکلات گسترده‌ای شده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سوءاستفاده از یارانه انرژی در قالب استخراج غیرمجاز رمز ارزها، به‌ویژه بیت‌کوین است.
ایران با داشتن یکی از پایین‌ترین تعرفه‌های برق در جهان، به مقصدی جذاب برای مزارع استخراج بیت‌کوین تبدیل شده است.
در حالی که در بسیاری از کشورها، هزینه مصرف برق برای استخراج یک بیت‌کوین به قدری بالاست که صرفه اقتصادی آن را زیر سوال می‌برد، در ایران استخراج‌کنندگان می‌توانند با استفاده از برق یارانه‌ای، سود کلانی به جیب بزنند.
این موضوع، به‌ویژه در سکونتگاه‌های شهری و روستایی که تعرفه مسکونی دارند، نمود بیشتری یافته است.
به عنوان نمونه، اخیراً گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد میزان برق مصرف‌شده در یک مزرعه استخراج غیرمجاز در یک خانه، معادل برق مصرفی ۴۴۰ واحد مسکونی معمولی بوده است.
این اعداد به‌روشنی عمق بحران را نمایان می‌کنند.
مزارع غیرمجاز استخراج رمز ارز در پوشش‌های مختلف
نکته نگران‌کننده اینجاست که بسیاری از این مراکز استخراج، در پوشش فعالیت‌های عادی و در مناطق مسکونی فعالیت می‌کنند؛ از خانه‌های شخصی گرفته تا کارگاه‌های صنعتی متروکه و حتی مرغداری‌های قدیمی.
تشخیص این فعالیت‌ها به‌دلیل پراکندگی جغرافیایی و پنهان‌کاری شدید، کار آسانی نیست.
با این حال، شرکت‌های توزیع برق در استان‌ها، با کمک فناوری‌های نوین مانند آنالیز داده‌های مصرفی، هوش مصنوعی و الگوریتم‌های شناسایی مصرف غیرعادی، اقدام به رهگیری و شناسایی این واحدها می‌کنند.
الگویی که نشان می‌دهد یک منزل مسکونی ناگهان مصرف برق چند صد برابر بیشتر از حد طبیعی دارد، به‌سرعت وارد فرآیند بررسی و برخورد می‌شود.
برخورد با این متخلفان، بسته به نوع تخلف، شامل قطع انشعاب برق، ضبط تجهیزات ماینینگ، جریمه نقدی و در برخی موارد، پیگرد قانونی و قضائی است.
در سال‌های اخیر، ده‌ها هزار دستگاه استخراج رمزارز غیرمجاز توسط نهادهای ذیربط کشف و توقیف شده‌اند؛ اما واقعیت این است که ادامه وضعیت کنونی بدون بازنگری در سیاست‌های تعرفه‌گذاری انرژی و ایجاد زیرساخت‌های نظارتی هوشمند، می‌تواند هم به اقتصاد کشور آسیب برساند و هم شبکه برق را تحت فشار شدید قرار دهد.
نکته کلیدی در این میان، تعادل میان حمایت از مصرف‌کننده واقعی و جلوگیری از سوءاستفاده از منابع ملی است.
برق ارزان در ایران، نعمتی است که باید به‌درستی مدیریت شود، نه اینکه به ابزاری برای فعالیت‌های غیرقانونی و خروج ارز از کشور بدل شود.
بدون تردید، سیاست‌گذاری هوشمند، توسعه ابزارهای نظارتی و مشارکت مردم در گزارش موارد مشکوک، می‌تواند آینده‌ای پایدارتر برای اقتصاد انرژی کشور رقم بزند.
مجوزِ وارداتِ ماینر به معنای اجازه احداث مزرعه استخراج رمزارز نیست
محمد اله داد معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر در حاشیه سفر به هرمزگان اظهار داشت: در کشور ما هر چند مجوزهایی قانونی برای واردات ماینر از ادارات صمت گرفته می‌شود اما این مجوزها صرفاً برای واردات است و لزوماً به معنی مجوز استفاده از آن با برق شهری مجاز و غیر مجاز نیست اما این رویه غلط در بسیاری از مناطق ادامه دارد.
وی با بیان اینکه بسیاری از پیج‌های اینستاگرامی به تبلیغات ماینر روی آورده‌اند گفت: وجود ماینرها در بخش‌های صنعتی و کشاورزی بسیار نگران کننده است.
بسیاری از ماینرها در خانه افراد بی بضاعت کارسازی می‌شوند
وی ادامه داد: بسیاری از ماینرها در خانه افراد بی بضاعت کارسازی و با اندک هزینه‌ای که به این افراد می‌پردازند از برق مناطق محروم سوءاستفاده می‌شود، خانوارهای کم درآمد و بی بضاعت باید هوشیار باشند و فریب وعده افرادی که ماینر بین این خانواده‌ها توزیع می‌کنند را نخورند.
برق ارزان قیمت نمی‌گذارد کسی به سمت مزرعه قانونی رمز دیجیتال برود
محمد کریمی مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق استان هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: متأسفانه استفاده از رمز ارزهای غیر مجاز در استان هرمزگان به صورت زیر زمینی و مخفی ادامه دارد، استفاده ارزان از برق و انرژی موجب شده است کسی به دنبال استفاده قانونی از رمز ارزها نرود.
وی با اشاره به وضعیت بحرانی ناترازی انرژی در کشور گفت: در شرایطی که با ناترازی بزرگ در تولید و مصرف برق مواجه هستیم، استخراج غیرقانونی رمزارزها به عنوان یک تهدید جدی در مصرف انرژی مطرح شده است؛ متأسفانه این پدیده در سراسر کشور به‌صورت زیرزمینی در حال گسترش است و اکنون دیگر شاهد ثبت درخواست رسمی برای راه‌اندازی مزارع رمزارز نیستیم، چرا که محیط برای احداث غیرقانونی مزارع رمز ارز مهیا است و از این بابت رغبتی برای فعالیت قانونی در این حوزه وجود ندارد.
۳۵۰ دستگاه ماینر کشف‌شده در دو ماه نخست سال
مدیرعامل شرکت توزیع برق هرمزگان ادامه داد: طی دو ماه ابتدایی سال جاری بیش از ۳۵۰ دستگاه استخراج رمزارز در استان کشف شده است و در سال گذشته نیز موفق شدیم ۸۵۷ دستگاه ماینر را از ۱۵۱ مرکز استخراج رمز ارز غیر مجاز کشف کنیم که این آمار ۱۰ درصد کل کشفیات کشور است و رنگینگ هرمزگان را در این حوزه به رتبه چهارم برد و ۲ هزار و ۹۹۹ کیلووات ساعت حجم مصرفی آن است.
شهرستان پارسیان منطقه‌ای با آلودگی بالا و همکاری پایین
به گفته کریمی، شهرستان پارسیان به عنوان یکی از آلوده‌ترین نقاط استان در زمینه استخراج رمز ارز غیرمجاز شناخته می‌شود، اما همکاری نهادهای محلی در این شهرستان بسیار پایین بوده است.
وی گفت: چندین نوبت به پارسیان مراجعه داشتیم، اما با مقاومت محلی و عدم همکاری مواجه شدیم.
این موضوع مانع اجرای دقیق عملیات شناسایی و جمع‌آوری ماینرها شده است.
وی در ادامه افزود: در یکی از عملیات‌های اخیر، ۱۸۴ دستگاه استخراج از یک لنج در شهرستان پارسیان کشف شد که نشان می‌دهد ورود تجهیزات از مرزهای دریایی بسیار جدی است و نیاز به کنترل شدید مبادی ورودی استان داریم چرا که به صورت قاچاق شاهد واردات ماینرها از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستیم و این موضوع در صورتی که کنترل نشود ممکن است شبکه توزیع برق را با چالش‌های جدی روبرو کند.
کریمی ادامه داد: صنایع و شهرک‌های صنعتی سال گذشته به دقت کنترل شده است خوشبختانه در بخش صنعت آلودگی گسترده‌ای مشاهده نشده است.
مدیرعامل شرکت توزیع برق هرمزگان، گفت: در بندرلنگه ۵۹ مرکز با ۲۷۴ دستگاه ماینر در شهرستان بستک ۳۴ مرکز با ۲۳۴ دستگاه ماینر، در بندر خمیر ۳۴ مرکز با ۱۲۲ دستگاه ماینر، بندرعباس ۷ مرکز با ۹۲ دستگاه ماینر، قشم ۵ مرکز با ۱۰۲ دستگاه ماینر و حاجی آباد در یک نقطه کشفیات داشته‌ایم اما در شهرستان پارسیان با وجود اینکه می‌دانیم جزو آلوده‌ترین نقاط است، کشفیات به سختی انجام می‌شود.
مانور فنی برای تشخیص بار غیرمتعارف
کریمی با اشاره به اقدامات فنی شرکت برای شناسایی نقاط مشکوک گفت: در برخی روستاها با اجرای مانور فنی و بررسی آمپراژ، موفق شدیم بار غیرمتعارف ناشی از فعالیت ماینرها را تشخیص دهیم.
برای مثال، در یکی از این عملیات‌ها با قطع تنها ۵۰ آمپر، شبکه دچار افت فشار شدید شد که نشان‌دهنده وجود بار سنگین غیرمجاز بود.
ورود گسترده ماینرها از کشورهای همسایه و ضرورت برخورد فراگیر
وی ضمن هشدار درباره ورود دستگاه‌های ماینر از کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید کرد: بسیاری از تجهیزات استخراج از طریق ارتباطات نزدیک غرب استان با کشورهای خلیج فارس وارد می‌شود که باید کنترل‌های مرزی تقویت شود.
کریمی در پایان گفت: برای مقابله با این پدیده، اقدامات گسترده‌ای از جمله اطلاع‌رسانی محیطی در روستاها، استفاده از ظرفیت ورزشکاران و چهره‌های مردمی و همچنین طرح‌های فرهنگ‌سازی در دستور کار قرار گرفته است، همچنین تلاش ما بر این است که در نقاط آلوده کنتورهای برق را به بیرون از خانه‌ها و بالای تیرهای برق منتقل کنیم که این طرح در برخی نقاط انجام شده است اما هزینه بر است.
وی افزود: خوشبختانه در حوزه مقابله با قاچاق سوخت اقدامات خوبی انجام شده که می‌تواند به عنوان الگو در حوزه مقابله با رمز ارزهای غیرمجاز هم استفاده شود.
ما نیازمند عزم جدی و هماهنگ در سطح استان هستیم و آمادگی کامل برای اجرای برنامه‌های عملیاتی داریم.
بسیاری از روستاهای هرمزگان به ماینرها آلوده شده‌اند
مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق استان هرمزگان به گستردگی فعالیت ماینرها در روستاها هم اشاره کرد و گفت: بسیاری از روستاهای استان آلوده به ماینرهای غیر مجاز هستند، این روستاها در غرب هرمزگان شناسایی شده‌اند.
حداقل ۲۵ درصد خانه‌های روستایی ماینر دارند
وی ادامه داد: در برخی از کوچه‌های روستایی صدای ماینر به وضوح شنیده می‌شود و حداقل ۲۵ درصد خانه‌های روستایی ماینر دارند؛ برای قابل رصد بودن این مناطق شرکت توزیع برق استان هرمزگان طرح هوشمند سازی مصرف برق مشترکان را آغاز کرد، هر چند این کار پر هزینه است اما در سایر روستاها هم انجام می‌شود.