عدم تکرار حادثه بندر رجایی در شلمچه وابسته به تصمیم اروند

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در پایانه شلمچه که یکی از حیاتی‌ترین گذرگاه‌های اقتصادی کشور است، چندین سال پیش یک دستگاه ایکس‏ری برای بازرسی دقیق محموله ‏های باری خریداری شد.
این دستگاه با وجود این که در تامین امنیت تجارت بسیار موثر است، با سکوت عجیب سازمان منطقه آزاد اروند به عنوان متولی امور پایانه بلااستفاده مانده است.
در این شرایط و باتوجه به فاجعه بندر شهید رجایی راه‏اندازی این دستگاه توسط سازمان منطقه آزاد ضروری است.
در روزهایی که کشور با مشکلات پیچیده اقتصادی، امنیتی و بین‏المللی دست‌وپنجه نرم می‌کند، مشکلاتی وجود دارد که شاید در ظاهر کم‌اهمیت به‌نظر برسند، اما در بزنگاه‌ها می‌توانند به بحران‏های ملی تبدیل شوند.
یکی از این موارد، موضوع استفاده‌نکردن از دستگاه‌های ایکس‌ری در مرزها و مبادی ورودی کشور است.
شاید این موضوع تا همین چند هفته پیش صرفاً یک مشکل‌ اداری یا مدیریتی تلقی می‌شد، اما حادثه تلخ انفجار در بندر شهید رجایی، زنگ خطری واقعی را برای کشور به صدا درآورد.
طبق برخی گزارش‌ها، منشأ این انفجار، محصولاتی بوده‌اند که به دلیل نبود دستگاه‏های دقیق بازرسی به ویژه ایکس ری، با دقت بازرسی نشده‏اند.
این در حالی است که ماده 45 قانون مقررات صادرات و واردات تصریح می‌کند: «کلیه کالاهای وارداتی و صادراتی باید پیش از ترخیص، تحت بررسی‌های فنی شامل اسکن ایکس‌ری و نمونه‌برداری احتمالی قرار گیرند.» همچنین رهبر معظم انقلاب نیز در اول فروردین سال 1396 درباره عدم بازرسی دقیق کانتینرها در یک بندر مشخصی هشدار دادند: «به بنده گزارش دادند که از فلان بندر -یک بندر مشخّصی- در روز مثلاً سه هزار تا پنج هزار کانتینر وارد کشور می‌شود.
از مجموع این سه هزار یا پنج هزار، فقط 150 کانتینر بازدید می‌شود!
خب چرا؟
بقیّه بازدید نمی‌شود و می‌آید؛ وقتی داخل انبار رفت‌، معلوم می‌شود که جنس قاچاق است که وارد شده است؛ [آن هم] از مبادی رسمی کشور.» دلیل این امر نیز، نبود دستگاه‏های ایکس ری برای بازرسی دقیق و سریع در بنادر و پایانه‏های تجاری کشور است.
موضوعی که خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز چند ماه پیش در مصاحبه‏ای عنوان کرد: «من شخصاً برای بازدید به بندر شهیدرجایی رفتم.
کانتینرهایی که از خارج وارد می‌شوند، هیچ‌کدام تحت بررسی دستگاه‌های ایکس‌ری قرار نمی‌گیرند.
در بندر شهیدرجایی فقط یک دستگاه ایکس‌ری وجود دارد و آن هم فقط برای کانتینرهای ترانزیتی است.
برای کالاهای داخلی اصلاً کنترلی انجام نمی‌شود.
یعنی درِ کانتینر را باز می‌کنند، یک نگاه سطحی می‌اندازند و می‌بندند.» البته با توجه به حجم بسیار بالای واردات و صادرات این پایانه، امکان بازرسی توسط نیروی انسانی وجود ندارد و لاجرم باید از دستگاه‏های اسکن پیشرفته موسوم به ایکس‏ری استفاده کرد.
این دستگاه‏ها با دو مزیت سرعت و دقت بالاتر نسبت به بازرسی انسانی، می‏توانند تا چندین برابر سرعت بازرسی کامیون‏ها و کانتینرها را زیادتر کنند.
بر اساس اطلاعات منتشرشده، در حال حاضر حدود 30 دستگاه ایکس‌ری کامیونی در گمرکات اجرایی کشور فعال هستند و این در حالی است که تعداد گمرکات کشور در حوزه واردات و صادرات به ترتیب 44 و 48 مورد است.
این آمار به این معنا است که بخش قابل توجهی از گمرکات و پایانه‏ های تجاری کشور در معرض خطری مشابه بندر شهید رجایی هستند و در صورت سهل انگاری امکان وقوع فاجعه‏ای مشابه وجود دارد.
بندر شهید رجایی اولین و آخرین قربانی نبود دستگاه ایکس ری نیست، بلکه بسیاری از پایانه‏ های زمینی تجاری نیز به این مشکل دچار هستند که در این میان پایانه راهبردی شلمچه از مهم‏ترین آن‏ها است.
این پایانه به عنوان گذرگاهی استراتژیک، جزء سه پایانه اصلی تجارت بین ایران و عراق محسوب می‏شود که دروازه ورود و خروج هزاران تن بار است.
نکته عجیب در پایانه شلمچه این است که این پایانه در سال 1398 با هزینه 5/1 میلیون دلاری به دستگاه ایکس‏ری ساخته متخصصان ایرانی مجهز شد، اما به گفته منابع محلی از آن زمان تا کنون از این دستگاه استفاده نشده است.
این در حالی است که نصب این دستگاه، علاوه بر تاثیر مثبت بر تجارت بین ایران و عراق، مهم‏ترین اقدام در راستای جلوگیری از ورود و خروج کالاهای قاچاق از این پایانه است.
همچنین استفاده از این دستگاه می‏تواند موجب توسعه صادرات از طریق کاهش زمان و هزینه حمل کالا به عراق شود.
به طوری که تعداد بازرسی کامیون‏ها در صورت استفاده از این دستگاه، می‏تواند تا حدود 4 برابر افزایش یافته و از 400 کامیون فعلی به بیش از 1500 کامیون در روز برسد.
این مشکلات در حالی است که مطابق بند خ ماده 19 و ماده 5 اساسنامه سازمان منطقه آزاد اروند، حسن اجرای امور و رشد و توسعه اقتصادی این منطقه که پایانه شلمچه نیز جزئی از آن است بر عهده این سازمان است.
سازمان منطقه آزاد مسئول عدم النفع کشور از عدم راه‏ اندازی این دستگاه و هرگونه خسارت ناشی از آن است و لذا ضرورت دارد در سریع‏ترین زمان ممکن نسبت به حل این مشکل اقدام نماید.
انتهای پیام/