سهم آب کشاورزی در سال نخست برنامه هفتم ۶۰ درصد کاهش یافت
بسیاری از کارشناسان براین باورند که کاهش سهم آب بخش کشاورزی به بهانه شرایط اقلیمی و خشکسالی می‌تواند سدی بر سر راه تولید محصولات اساسی و امنیت غذایی کشور باشد.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - براساس آمار میزان آب مصرفی بخش کشاورزی از ۸۰ میلیارد متر مکعب باید به ۶۵ میلیارد متر مکعب تا پایان برنامه هفتم برسد که بدین ترتیب در سال نخست برنامه میزان آب تخصیصی این بخش باید با کاهش ۳ میلیارد متر مکعب به ۷۷ میلیارد متر مکعب می رسید که متاسفانه بدلیل شرایط اقلیمی و کاهش بارش ها، میزان آب تخصیصی این بخش حتی از رقم‌کل برنامه کمتر است که این سیاست در تضاد با اهداف خودکفایی محصولات اساسی در برنامه هفتم است.
علی رغم آنکه طبق قانون وزارت نیرو مکلف به تامین ۲۴ ساعته برق چاه های کشاورزی در مدار است و در صورت قطعی باید خسارت های وارده به کشاورزان را پرداخت کند، اما متاسفانه قانون عملیاتی نمی شود که تمامی این عوامل موجب شده تا خسارت های زیادی به تولید وارد شود به طوریکه بسیاری از کارشناسان برآورده اند که با قطع برق چاه های کشاورزی تولید محصولات اساسی حداقل ۳۰ درصد کاهش می یابد.
آمارها نشان می دهد که در سال آبی جاری میزان بارش ها نسبت به دوره نرمال ۴۰ درصد و روان آب های سطحی ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش یافته است که در چنین شرایطی وزارت نیرو اعلام‌کرد که ۳۵ تا ۳۶ میلیارد متر مکعب آب می تواند به بخش کشاورزی تخصیص دهد که نسبت به برنامه هفتم ۶۰ درصد کاهش را نشان می دهد که بی تردید این میزان تولید را دچار چالش می کند.
وزارت نیرو سوء مدیریت آب را پشت ناترازی برق پنهان کرده است
پیمان عالمی رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: وزیر نیرو صدای کشاورزان در خط مقدم تولید به گوششان نرسید،متاسفانه شاهد هستیم با بی تدبیری و سوء تدبیر وزارت نیرو در تامین آب کشاورزان در وقت مناسب باعث خسارات جبران ناپذیری به سفره مردم، امنیت غذایی، تولید ثروت و خسارات جبران‌ناپذیر به معیشت کشاورزان وارد کردند.
به گفته وی، با توجه به خشکسالی و بحران آب، قطعی برق چاه های کشاورزی در زمان ناترازی آب باعث هدررفت آب و کاهش بهره وری داریم به طوریکه با هر قطع و وصل برق چاه های کشاورزی بصورت میانگین حداقل یک ساعت از ۲۴ ساعت آب هدر می رود.
از طرفی خاموشی برق چاه های کشاورزی می تواند در بهترین زمان آبیاری مزرعه باشد که باعث کاهش راندمان و افزایش بیش از نیاز آب در مزرعه و کاهش عملکرد محصول می شود.
عالمی ادامه داد: وزارت نیرو بحث مدیریت آب را در پشت سوء مدیریت ناترازی برق پنهان کرده است برای اینکه عدم برنامه ریزی و سوء مدیریت خود را در تامین برق چاه های کشاورزی به گونه ای پنهان کند، بحث مدیریت آب را مطرح می کند.
این در حالی است که نه تنها راستای مدیریت آب نمی دانیم، بلکه در مسیر کاهش راندمان و مقابل بهره وری آب می دانیم.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی با تاکید بر راندمان مدیریت آب بیان کرد: برای تحقق این امر نیاز است که آب را در مزارع داشته باشیم و مدیریت کنیم، درحالیکه همان زمان که نیاز به آب داریم، وزارت نیرو برق مورد نیاز را تامین نمی کند و از طرفی انتظار می رود وزارت نیرو در راستای الگوی کشت، سیاست های خود را به طور کامل و جامع پیاده کند، اما با این سوء تدبیر وزارت نیرو در تامین آب و برق مورد نیاز شعاری بیش نیست و الگوی کشت باید خارج از زمان اجرایی پیاده کنیم.
به گفته وی، براساس قانون وزارت نیرو در تامین آب بخش کشاورزی با هماهنگی وزارت جهاد در اختیار بهره برداران بخش قرار دهد که متاسفانه این هماهنگی وجود ندارد و وزارت نیرو بصورت یک طرفه با تصمیمات خلق الساعه باعث مشکلات متعدد شده به طوریکه منجر به نگرانی کشاورزان شده است.
عالمی با بیان اینکه صدای کشاورزان به گوش مسئولان نرسیده است، افزود: براساس نامه وزارت نیرو، میزان آب قابل بهره برداری بخش کشاورزی کمتر از ۵۰ میلیارد متر مکعب است که این امر به معنای تعطیلی بخش کشاورزی است و حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب میزان آب بخش کشاورزی بوده که در برنامه هفتم باید به ۷۰ میلیارد متر مکعب برسد و برای رسیدن به میزان ۵۰ تا ۶۰ میلیارد متر مکعب نیاز به یک برنامه ۱۰ ساله دارد، در شرایطی که وزارت نیرو نمی تواتد برق مورد نیاز را در زمان آبیاری مزرعه تامین کند نمی توانیم از آب قابل برنامه ریزی صحبت کنیم.
اگر قرار باشد وزارت نیرو در زمانی که برق دارد، آب در اختیار بخش کشاورزی قرار دهد مدیریت مزرعه معنا ندارد چراکه بخش کشاورزی با گیاه و موجود زنده سروکار دارد.
براساس اعلام‌معاونت آب و خاک مصرف آب بخش کشاورزی تا پایان برنامه هفتم باید به ۶۵ میلیارد مترمکعب و براساس سند دانش‌بنیان امنیت غذایی به ۵۱ میلیارد متر مکعب کاهش یابد.
آب تخصیصی بخش کشاورزی در سال نخست برنامه هفتم ۶۰ درصد کاهش یافت
در ادامه امیر هدایتی معاون دفتر امور آب وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه با کاهش بارش نسبت به متوسط ۵۰ ساله اخیر روبرو بودیم، اظهار کرد: با توجه به شرایط اقلیمی کشور با کاهش بارش ۴۰ درصدی نسبت به دوره نرمال روبرو هستیم و از طرفی روان آب ها کاهش معناداری داشته است که به همین خاطر با محدودیت منابع آبی روبرو هستیم که اثر این محدودیت منابع آبی بر تخصیص به بخش های مختلف داریم و مشخصا بخش کشاورزی با توجه به برنامه هفتم از ۸۰ میلیارد متر مکعب در طول برنامه سالانه ۳ میلیارد متر مکعب کاهش یابد.
به گفته وی، براساس برنامه هفتم میزان آب مصرفی بخش کشاورزی با کاهش ۳ میلیارد متر مکعب باید به ۷۷ میلیارد متر مکعب باید تخصیص منابع آب های سطحی و زیرزمینی داشت که متاسفانه با این وضعیت اقلیمی وزارت نیرو نتوانسته برنامه های خود را طی ۴ دهه گذشته عملیاتی کند که کاهش بارش ها و عدم موفقیت طرح های وزارت نیرو بویژه سدسازی این مشکل را ۲ چندان کرده است.
هدایتی ادامه داد: علی رغم آنکه ۷۷ میلیارد متر مکعب از آب های سطحی و زیرزمینی باید به بخش کشاورزی اختصاص می یافت که متاسفانه آنچه وزارت نیرو ۳۶ تا ۳۸ میلیارد متر مکعب ابلاغ کرده است که کاهش ۶۰ درصدی را نشان می دهد، از این رو برنانه های خود برای کنترل مدیریت و کم آبی با کمک معاونت های دیگر آغاز کردیم، اما بی تردید با کاهش ۶۰ درصدی با کاهش کشت های بهاره روبرو خواهیم بود و در خصوص کشت های پاییزه نیز با کاهش عملکرد ناشی از کمبود منابع آب بویژه در باغات و درختان مثمر روبرو خواهیم بود و تنها تلاشمان این است که حیات باغات را تامین کنیم ، اما بی تردید با کاهش عملکرد روبرو خواهیم بود و طرح های اضطراری با سازمان بحران در میان گذاشتیم و خواستار اعتبارات از سازمان بحران و برنامه بودجه شدیم که به محض تامین اعتبارات، اقدامات عملیاتی سازه ای انجام می دهیم.
معاون دفتر امور آب وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه اطلاع رسانی منابع آب و کاهش سطح کشت بهاره در استان های مختلف صورت گرفته است،بیان کرد: برخی منابع آبی همچون برداشت از رودخانه و با توحه به اینکه تاسیسات پایاب سدها و فقدان کامل شبکه های آبیاری کامل نشده است، شاهدیم که منابع پشت سدها برای انتقال به بخش های شرب، کشاورزی و صنعت از بستر رودخانه منتقل می شود که باعث هدررفت در انتقال آب می شود که براین اساس میزان آب تخصیصی از سدها که ۷ میلیارد متر مکعب اعلام شده، بدلیل تلفات آب کمتر از این رقم تخصیص آب خواهد بود.
وی با اشاره به ناترازی انرژی و محدودیت منابع آب های زیرزمینی گفت: از معاونت برق و انرژی وزارت نیرو و شرکت توانیر پیگیر کردیم که با توجه به قطعی برق تلاش می شود که قطعی ها به گونه ای باشد که کمترین خسارت به تاسیسات چاه ها و محصولات کشاورزی وارد کند و پیگیری برای رفع ناهماهنگی ها در دستور کار است.
گفتنی است امسال کاهش آب تخصیصی بخش کشاورزی بدلیل شرایط اقلیمی و قطع برق چاه های کشاورزی در راستای مدیریت ناترازی برق از چالش های جدی پیش روی تولیدکنندگان است که مشکلات جدی را در تحقق اهداف برنامه هفتم و سیاست امنیت غذایی به همراه خواهد داشت.
