توافق تعرفه‌ای موقت؛ چین در انتظار حرکت مهره سفید شطرنج
به گزارش مشرق،کانال تلگرامی اندیشکده تهران در مطلبی با عنوان توافق تعرفه‌ای موقت؛ چین در انتظار حرکت مهره سفید شطرنج نوشت:
در پی جنگ تجاری میان آمریکا و چین، مذاکراتی از ۱۲ مه ۲۰۲۵ در ژنو آغاز شد که در نهایت به توافق موقت برای کاهش برخی تعرفه‌ها و ایجاد یک مکانیزم گفتگو انجامید.
آمریکا برای اجرای این توافق و ارزیابی نتایج آن، مهلت ۹۰ روزه‌ای را تعیین کرده است.
پیش از شروع این توافق‌ها طرف چینی یک «سند سفید» را منتشر کرده بود که محتوای آن در کنار توافق موقت اخیر نشان‌دهنده نوع نگاه چین به روابط با آمریکا است.
در سند سفید چین روایتی که این کشور از ماهیت روابط با آمریکا بیان می‌کند قابل توجه است.
طبق این روایت در طول ۴۶ سال روابط دیپلماتیک میان چین و ایالات متحده، پیوندهای اقتصادی و تجاری این دو کشور به‌طور پیوسته در حال گسترش بوده است؛ به طوری که در سال ۲۰۲۴، ارزش مبادلات کالایی چین و آمریکا به ۶۸۸.۲۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به ۱۹۷۹ بیش از ۲۷۵ برابر رشد داشته است.
در بخش خدمات نیز با رسیدن تجارت دو کشور به ۶۶.۸۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳، آمریکا به دومین شریک خدماتی چین و چین به پنجمین بازار صادرات خدمات آمریکا تبدیل شده است.
افزون‌براین درآمد آمریکا از محل حق امتیازهای مالکیت فکری از چین نیز روندی صعودی داشته و در سال ۲۰۲۳، معادل ۱۳.۱ درصد از کل درآمد خدماتی آمریکا را شامل شده است.
همچنین اشاره شده است که در سال ۲۰۲۲، شرکت‌هایی مانند اپل و تسلا در چین ۴۹۰.۵ میلیارد دلار فروش داشتند.
نتیجه کلی سند مذکور این است که تعامل اقتصادی این دو کشور یک رابطه برد-برد و توسعه‌محور برای هر دو طرف بوده است. با این وجود جنگ تجاری اول از سوی ایالات متحده در دور نخست ریاست‌جمهوری ترامپ آغاز شد که در نهایت به امضای توافق‌نامه فاز اول به‌منظور باز تنظیم روابط اقتصادی انجام شد.
با این حال ایالات متحده در ادامه با اعمال تدابیر محدودکننده و نقض برخی تعهدات مانند عدم لغو یا کاهش معنادار تعرفه‌های تجاری، بنیان این توافق را تضعیف کرد.
با این حال برخلاف روایت چینی در واقع روند اجرای این توافق با چالش‌هایی از سوی هر دو طرف مواجه شد.
چین نیز اگرچه به بخش‌هایی از تعهدات خود پایبند ماند، اما در برخی موارد از جمله عدم تعهد به خریدهای هدف‌گذاری‌شده و شفافیت در اجرای تعهدات بسیاری از مفاد این توافق را رعایت نکرد.
این عوامل زمینه‌ای را فراهم کرد که ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری جنگ تجاری دوم را در دستور کار قرار دهد.
براین اساس او رویکرد حمایت‌گرایی را با شعار اول آمریکا بنیاد سیاست تجاری خود تعریف کرد که جنگ تعرفه‌ای به عنوان یکی از نمودهای این سیاست اکنون منجر به شکل‌گیری نخستین دور مذاکرات در ژنو و توافق اخیر شده است.
محتوای سند سفید و توافق موقت، دیدگاه چین نسبت به روابط اقتصادی با آمریکا، تمایل به حفظ شرایط همکاری متقابل را منعکس می‌کند.
با این حال، می‌توان این رویکرد را بخشی از استراتژی «حرکت اول دشمن» تلقی کرد.
این امر در حالی است که چین به دلایل متعددی مانند وابستگی آمریکا به صادرات عناصر خاکی کمیاب از چین، گسترش روابط اقتصادی با کشورهای منطقه تحت عنوان چین+۱ و همچنین راهبرد چرخه دوگانه چین که درسی از جنگ تجاری اول در جهت کاهش میزان وابستگی به ایالات متحده است دست بالاتری را در این مذاکرات دارد.
با این وجود، انتخاب لی چنگ‌گانگ به عنوان مذاکره‌کننده ارشد تجاری که سابقه مدیریت پرونده‌های چین در سازمان تجارت جهانی را دارد و هی لیفنگ، معاون نخست‌وزیر و از چهره‌های کلیدی در طراحی سیاست‌های اقتصادی چین و از نزدیک‌ترین افراد به شی جین‌پینگ در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی، پیام‌آور این نکته است که چین مذاکرات تجاری با آمریکا را نه صرفاً یک موضوع فنی بلکه بخشی از راهبرد کلان اقتصادی-سیاسی خود تلقی می‌کند.
در مجموع، ترکیب این دو چهره، لی چنگ‌گانگ به‌عنوان معمار حقوقی و فنی مذاکرات و هی لیفنگ به‌عنوان حامل راهبرد کلان دولت نشان می‌دهد که چین درصدد است با آمادگی همه‌جانبه و حضور چهره‌های کلیدی، نه‌تنها از موضع ضعف وارد مذاکرات نشود، بلکه از ابزارهای سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک خود برای بازتعریف قواعد بازی استفاده کند.
بنابراین مذاکرات و توافق موقت ژنو اقدامی صرفاً دفاعی از سوی چین نبوده، بلکه بخشی از راهبرد فعال چین برای کنترل میدان تقابل و کسب ابتکار در شرایط تنش‌آلود است.
چین می‌کوشد برخلاف دور پیشین مذاکرات که امتیازات زیادی داد، این‌بار با امتیازات کمتر، دستاوردهای بیشتری به دست آورد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.