اقتصادی سازی پروژه ها؛ هدف جدید وزارت ارتباطات با مدل PPP

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، وحید یزدانیان؛ رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در حاشیه نمایشگاه شرکت‌های حوزه مخابراتی و فضایی در پژوهشگاه فضایی ایران در جمع خبرنگاران گفت: امسال شاهد برگزاری فعالیت بسیار خوبی در نمایشگاه روز جهانی ارتباطات بودیم.
دیروز هم بنده در خدمت آقای رئیس‌جمهور و عزیزانی که در جلسه حضور داشتند، در مراسم افتتاحیه عرض کردم که مراسم روز جهانی ارتباطات در سال‌های گذشته عمدتاً با وزن اصلی فعالیت‌ها و حضور مدعوین دولتی برگزار می‌شد.
نمی‌گویم این نگاه اشتباه بود، اما نگاه غالب این‌گونه بود.
وی گفت: امسال کاری که انجام دادیم، این بود که این نگاه را به سمت بخش خصوصی تغییر دادیم.
یعنی گفتیم روز جهانی ارتباطات باید با مشارکت حداکثری بخش خصوصی برگزار شود.
در مجموع افرادی که دیروز در مراسم حضور داشتند، حتی سخنرانان، این تغییر رویکرد را مشاهده کردند.
بیش از 70 درصد مدعوین، دیروز از بخش خصوصی بودند و محتوایی هم که ارائه شد، توسط سخنرانان بخش خصوصی بیان شد.
یزدانیان تصریح کرد:‌ دولتی‌ها، از جمله بنده، آقای وزیر و آقای رئیس، حتی به نحوه افتتاحیه اعتراض کردیم.
به‌طور مثال، اینکه بانک اقتصاد یا شرکت زیرساخت در افتتاحیه باشند یا اینکه حتی تریبونی به بخش دولتی داده شود، با اعتراض ما مواجه شد.
گفتیم فقط یک کلیپ برای معرفی پروژه‌ها پخش شود و سپس وارد افتتاحیه شویم؛ به‌گونه‌ای که تریبون بیشتر در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد.
وی خاطرنشان کرد:‌ علاوه بر مراسم افتتاحیه، موضوع برگزاری نمایشگاه نیز مطرح بود.
تصمیم گرفتیم که نمایشگاه برگزار شود و بنده واقعاً از آقای مهندس رستگار و آقای دکتر ادیب تشکر می‌کنم که ایده مشارکت عمومی-خصوصی را مطرح کردند.
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: یکی از مشکلاتی که سال‌ها با آن مواجه بودیم، نحوه تعامل در برنامه‌های توسعه بود.
یعنی بخش خصوصی همواره اعلام می‌کرد که باید بداند طی یک، دو یا سه سال آینده، اپراتورها چه نیازهایی دارند و چه محصولاتی باید ارائه شود.
اما در بسیاری مواقع، بخش دولتی اعلام می‌کرد که ما فلان تجهیز را ظرف یک ماه یا دو ماه آینده با استاندارد مشخصی نیاز داریم.
خب، در این شرایط، هیچ مجموعه‌ای نمی‌تواند در مدت کوتاه طراحی، ساخت، رعایت استاندارد، اخذ تأیید و ورود به فرایند فروش را انجام دهد.
وی گفت: این وضعیت باعث می‌شد که در برخی موارد، خرید به سمت خارج از کشور هدایت شود یا اگر هم در داخل تأمین می‌شد، فرایند توسعه متوقف یا دچار افت می‌شد.
پیشنهاد مطرح‌شده درخصوص مشارکت عمومی-خصوصی، تا حد زیادی این مشکل را برطرف می‌کند.
یزدانیان گفت:‌ از طرفی، رویکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در اجرای پروژه‌های بزرگ – چه در حوزه اپراتورها و چه در بخش دولتی – با چالش جدی کمبود بودجه مواجه است.
اصلاً اعتباری در این سطح برای اجرای این پروژه‌ها وجود ندارد.
در این شرایط، یا باید پروژه‌ها متوقف شوند یا با فشار مضاعف و تأخیر در پرداخت‌ها و پیچیدگی قراردادها اجرا شوند، که در نهایت باعث توسعه‌نیافتگی می‌شود.
وی تصریح کرد:‌ موضوع مشارکت عمومی-خصوصی این مسئله را نیز حل می‌کند.
این همان تغییر پارادایم از مدل کارفرما-پیمانکار به مدل شریک یا شرکای پروژه است که بسیار مهم است.
بخش خصوصی ما اعلام آمادگی کرده است.
در همین نمایشگاه، که گام اول برای مشارکت عمومی-خصوصی است، تعدادی از هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ و توانمند گرد هم آمدند.
این شرکت‌ها اعلام کردند که حاضرند در پروژه‌های توسعه‌ای اپراتورها و دیگر بخش‌ها مشارکت کنند، سرمایه تأمین کنند، تجهیزات را بیاورند و پس از اجرا، در سود پروژه شریک باشند.
یزدانیان گفت:‌ این اعلام آمادگی چند نتیجه دارد: اول، بودجه‌ای وارد چرخه توسعه فناوری کشور می‌شود که در راستای شعار سال است.
دوم، برنامه‌های توسعه مشخص می‌شوند؛ به‌گونه‌ای که در ذیل هر پروژه، تجهیزات و راه‌حل‌های مورد نیاز استخراج و مسیر اجرای پروژه در یک یا دو سال آینده روشن می‌شود.
بنابراین بخش خصوصی دقیقاً می‌داند در کجا باید وارد شود، چه کاری باید انجام دهد و چه چیزی را باید تأمین کند.
در نتیجه، یک درآمد پایدار و مناسب هم ایجاد خواهد شد که خود زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تحقیق و توسعه است.
وی گفت:‌ در این مدل، برخلاف مدل‌های سنتی، سود صرفاً در مرحله اجرا نیست.
کیفیت ارتقا پیدا می‌کند؛ چراکه حالا بخش خصوصی شریک پروژه است و حتماً در راستای ارتقای کیفیت سرویس تلاش می‌کند، چون بهبود کیفیت سرویس مستقیماً با افزایش درآمد آن‌ها ارتباط دارد.
این یک فرایند جاری و مستمر است، نه یک اقدام موقت و مقطعی.
بنابراین، مشارکت عمومی-خصوصی به‌طور جدی بر ارتقای کیفیت خدمات نیز تأثیرگذار خواهد بود.
یزدانیان گفت: آنچه در نمایشگاه تحت عنوان مشارکت خصوصی مطرح شد، گام اول در موضوع مشارکت عمومی-خصوصی بود.
معاونت محترم برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات این موضوع را پیگیری می‌کند.
گام بعدی این است که تمام شرکت‌هایی که در نمایشگاه حاضر بودند، پروژه‌هایی را که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در آن هستند، با ذکر میزان سرمایه‌گذاری پیشنهادی و روش اجرای آن، استخراج کرده و به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام می‌کنند تا مدل اجرایی این مشارکت پخته‌تر و دقیق‌تر شود.
به نظر می‌رسد که باید حداقل دو یا سه نمایشگاه یا رویداد مشابه دیگر نیز در ادامه برگزار شود تا موضوعات تکمیل‌تر شده و مشارکت بخش خصوصی بیشتر شود.
وی افزود: آقای رستگار هم اشاره کردند که مطالبه‌ی جدی‌تر بخش خصوصی نیز باید شکل بگیرد.
ما در این نمایشگاه حضور داشتیم، اما در آینده باید تعداد بیشتری از شرکت‌های خصوصی مشارکت داشته باشند.
این نمایشگاه ممکن است در قالب رویداد، نشست یا جلسه باشد، ولی حتماً دو تا سه رویداد مشابه باید برگزار شود، زیرا اهمیت زیادی دارد.
باز هم تأکید می‌کنم که پیاده‌سازی مشارکت عمومی-خصوصی در فرآیند توسعه حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بسیار کلیدی است.
یزدانیان گفت: یکی دیگر از موضوعات مهم، نگاه غیر بهره‌ورانه‌ای است که بر اجرای پروژه‌ها حاکم بوده، اما با ورود بخش خصوصی به عنوان شریک، شاهد افزایش بهره‌وری و اقتصادی‌تر شدن پروژه‌ها خواهیم بود.
ما دو تجربه موفق مشارکت عمومی-خصوصی از میان 12 شرکت حاضر در نمایشگاه داشته‌ایم که با اپراتورها همکاری داشتند و در سود نیز شریک بودند و نتایج موفقی نیز داشته‌اند.
شرکت‌ها در حوزه‌های متنوعی فعال بودند: از حوزه دسترسی و پلتفرم گرفته تا آموزش و ...
تقریباً تمام موضوعات را پوشش دادند.
وی ادامه داد: پیشنهاد ارائه‌ یک راه‌حل جامع (Total Solution) نیز توسط آقای دکتر ادیبی در حین بازدید از نمایشگاه مطرح شد، مبنی بر اینکه از کنار هم قرار دادن توانمندی شرکت‌ها می‌توان به چنین راه‌حلی رسید.
در مجموع، در لایه‌های مختلف این آمادگی و توانمندی وجود دارد.
یزدانیان گفت: درباره برآورد حجم سرمایه‌گذاری هم باید گفت که هنوز برای اعلام عدد دقیق زود است و باید جلوتر برویم، ولی با توجه به ابعاد پروژه‌های فعلی کشور، ظرفیت توسعه‌ شبکه در حال حاضر محدودیتی برای مشارکت وجود ندارد.
وی افزود: درباره مشکلات سرمایه‌گذاری، چند عامل اصلی مطرح است که سرمایه‌گذاری در کشور را پیچیده کرده است.
یکی از این عوامل، موضوع تحریم است که سرمایه‌گذاری خارجی را سخت کرده، ولی دولت در حال تلاش برای رفع این مشکل است.
با این حال، اگر بتوانیم از سرمایه‌های داخلی استفاده کنیم، بسیاری از چالش‌ها مرتفع خواهد شد.
سرمایه در داخل کشور وجود دارد و تأمین‌کننده‌ی اصلی پروژه نیز بخش خصوصی است که طبیعتاً در انجام مشارکت و تأمین منابع، منعطف‌تر و مؤثرتر از بخش دولتی عمل می‌کند.
یزدانیان تأکید کرد: دومین مشکل، غیراقتصادی بودن اجرای پروژه‌هاست.
حتی اگر پروژه‌ای در بخش دولتی تعریف شود و کارفرما هم دولت باشد، جذب سرمایه برای آن دشوار است، زیرا سرمایه‌گذار نگران بازدهی پایین یا زمان طولانی بازگشت سرمایه است.
اما اگر پروژه‌ها با مشارکت بخش خصوصی تعریف و اجرا شوند، سطح اعتماد سرمایه‌گذاران بالاتر خواهد رفت.
وقتی یک سرمایه‌گذار بانکی یا خارجی ببیند که پروژه با مشارکت بخش خصوصی در حال اجراست، اعتماد بیشتری به آن پیدا می‌کند و احتمال مشارکتش افزایش می‌یابد.
وی گفت: این پروژه‌ها دیگر فقط پروژه‌های حاکمیتی نیستند که صرفاً تعریف و افتتاح شوند و بدون بازدهی رها شوند.
در نتیجه، ضریب اطمینان بالاتر و ریسک پایین‌تری برای سرمایه‌گذاری خواهند داشت.
یزدانیان در ادامه گفت: در خصوص رفع ناهم‌ترازی‌ها نیز توضیحاتی داده شد، اما من مجدد اشاره می‌کنم که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌تواند در این زمینه مشارکت داشته باشد، هرچند نقش اصلی را ندارد.
نقش وزارت ارتباطات، بیشتر نقش حمایتی است.
نقشه رفع ناهم‌ترازی‌ها تا حد زیادی در دستگاه‌های دیگر ترسیم شده است، ولی ما نیز در نقش حمایتی خود، به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات، با ارائه پلتفرم‌ها، سرویس‌های برخط و خدمات دیگر، از دستگاه‌های مسئول حمایت خواهیم کرد.
وی تأکید کرد: حتی خود شبکه ارتباطی کشور نیز با مسئله ناهم‌ترازی مواجه است؛ از جمله در حوزه انرژی‌های پاک، انرژی‌های جایگزین و مدیریت انرژی.
ما در این موارد نیز نقش حمایت‌گری خود را با جدیت دنبال می‌کنیم و در کنار دستگاه‌های مسئول برای رفع ناهم‌ترازی‌ها خواهیم بود.
انتهای پیام/