تامین مالی ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر در هاله ای از ابهام

به گزارش خبرنگار مهر، وزیر نیرو با شعار توسعه تجدیدپذیر ها پا به ساختمان نیایش گذاشت و در ماه‌ها ابتدایی شروع به کار از برنامه وزارت نیرو برای توسعه انرژی‌های تجدید پذیر ها و رسیدن به ۵۰ هزار مگاوات در ۵ سال به کمک بخش خصوصی و مشروط به تأمین مالی دانست.
همان روزها تفاهم نامه‌ای میان مپنا و ساتبا برای ساخت ۳ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپیذیر به امضا رسید اما این‌طور که به نظر می‌رسد گامی برای تأمین مالی از سوی صندوق توسعه ملی صورت نگرفته است چرا که چندی پیش امیر دودابی نژاد معاون سرمایه‌گذاری و تنظیم مقررات سازمان انرژی‌های تجدید پذیر در رابطه با این موضوع گفته بود: مهمترین گلوگاه بخش خصوصی در حوزه تجدید پذیر موضوع تأمین مالی است بر اساس مصوبه هیئت وزیران مجموعه‌های مرتبط با انجام و فرایند توسعه تجدید پذیر ها در کشور چاره اندیشی کنند.
اما صندوق توسعه ملی در فروردین ماه وعده ۳ میلیارد دلار تأمین مالی انرژی‌های تجدیدپذیر را داد در حالی که محسن طرز طلب معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدید پذیر در رابطه با تأمین مالی برای ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر گفته بود؛ تاکنون ۱۰ درصد از ۲.۵ میلیارد دلاری که دولت قول تأمین آن را داده، تأمین شده است.
پروژه‌های به ثمر رسیده مربوط به مناقصات ۱۴۰۲ است
محمد اولیا مدیر عامل گروه مپنا در رابطه با وضعیت همکاری وزارت نیرو و این شرکت گفت: بین وزارت نیرو و مپنا قراردادی منعقد نشده و سال گذشته تفاهم نامه‌ای به امضا رسید که تأمین مالی آن به روش‌های متفاوت از جمله صندوق توسعه ملی و مشارکت با بانک‌ها دنبال کردیم تأمین مالی این پروژه‌ها هنوز محقق نشده که بتوان به آنها را اجرا کرد.
برای نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی تقریباً معادل ۳۰ میلیون دلار تأمین مالی نیاز است که بخشی از آن به صورت ارزی و بخشی به صورت ریالی است
وی ادامه داد: پروژه‌های در دست اجرا EPC از کارفرمایان دیگری گرفتیم و در حال اجرا هستند و یا بخش سرمایه گذاری گروه مپنا مربوط به قبل از تفاهم‌نامه سال گذشته و مربوط به مناقصاتی است که در سال ۱۴۰۲ از ساتبا برنده شده بودیم و اکنون به تدریج در حال اجرا است.
اولیا در رابطه با میزان سرمایه مورد نیاز برای آغاز پروژه‌های بزرگ در حوزه تجدید پذیر ها گفت: عددهای قابل توجهی در این حوزه وجود دارد به عنوان مثال برای یک نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی تقریباً معادل ۳۰ میلیون دلار تأمین مالی نیاز است که بخشی از آن به صورت ارزی و بخشی به صورت ریالی است.
اجرای پروژه در انتظار تأمین مالی تجدیدپذیر ها
اگر چه صندوق توسعه ملی وعده ۳ میلیارد دلار تأمین مالی تجدیدپذیر ها را داده است اما به نظر می‌رسد به صورت قطره چکانی در حال تزریق مالی است چرا که اولیا در این زمینه می‌گوید: با توجه به مطالباتی که داریم برای انجام این پروژه‌ها با منابع خودمان به شدت محدودیت داریم اما سعی خودمان را می‌کنیم و مقداری از پروژه‌های در حال انجام با منابع مالی مپنا در حال انجام است.
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: اقداماتی که باید به صورت دولتی یا از طرف ساتبا برای تأمین مالی از صندوق توسعه ملی صورت بگیرد بسیاری از توافقات و مصوبات را گذرانده اما هنوز به پولی که امکان آغاز عملیات اجرایی را داشته باشد نرسیده است.
وی ادامه داد: بخشی از سه مگاواتی های که در پست‌های توزیع ساتبا از چند ماه پیش شروع کرد و بخشی از آن مربوط به ما است این پروژه به صورت epc برای ساتبا است و آنطور که سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر اعلام کرده تأمین مالی آن انجام می‌شود.
نزدیک به ۲۰ درصد نیاز ما را تشکیل می‌دهد و بیش از ۸۰ درصدش پنل‌های وارداتی است
اولیا ادامه داد: این پروژه تقریباً آغاز شده و اقدامات مقدماتی آن انجام است اما متأسفانه هنوز پول قطعی مربوط به عملیات اجرا به پروژه نرسیده که امکان سرعت بخشی به این پروژه وجود داشته باشد.
برای ۵۴۰ مگاواتی اجرای آن بر عهده ما بوده به سرمایه‌ای ۱۵۰ میلیون دلار معادله‌ای نیاز دارد.
وی در پاسخ به این سوال که سال گذشته تفاهم نامه‌ای با وزارت نیرو برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به امضا رسید، در این راستا چه اقداماتی شده است، گفت: از سال گذشته چند پروژه‌ها آغاز شده و در حال احداث است که به زودی شاهد نتایج آن خواهیم بود.
وی ادامه داد: کم کم نتایج این پروژه مشخص می‌شود که یکی از مهمترین های آن می‌توان فاز اول به پروژه ۱۲۰ مگاواتی آفتاب شرق مربوط به مجتمع فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد که ابتدای هفته گذشته وارد مدار تولید شد که یکی از بزرگترین بخش‌های انرژی خورشیدی کشور را تشکیل می‌دهد.
اولیا خاطر نشان کرد: مابقی پروژه‌ها که ادامه دهنده پروژه آفتاب شرق و سایر پروژه‌های در دست اجرا به مرور زمان وارد مدار تولید می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تا کنون ۱۵۰ مگاوات وارد مدار تولید شده است، خاطر نشان کرد: تا پایان تابستان ۱۵۰ تا ۲۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی دیگر وارد مدار تولید می‌شود.
پنل‌های ساخت داخل ۲۰ درصد از نیاز ما را حل می‌کند
برخی از پنل‌های خورشیدی ساخت داخل هستند اما آنطور که کارشناسان می‌گویند ساخت پنل‌های خورشیدی در کشوری جز چین صرفه اقتصادی ندارد بنابراین پنل‌های داخلی تنها بخش کوچکی از نیاز مورد نیاز ما را تأمین می‌کند، مدیر عامل مپنا نیز صحه بر این موضوع گذاشته و می‌گوید: پنل‌های مورد استفاده معمولاً وارداتی هستند اما بخشی هم سازنده داخلی دارد اما بخشی که داخلی در حال تولید است عمده تولید مربوط به یکی از شرکت‌های فعال‌ترین زمینه است که برای پروژه‌های خودشان مورد استفاده قرار می‌گیرد و آن چیزی که ما در پروژه‌هایمان استفاده می‌کنیم بخش کوچکی تولید استفاده می‌کنیم که نزدیک به ۲۰ درصد نیاز ما را تشکیل می‌دهد و بیش از ۸۰ درصدش پنل‌های وارداتی است.
۳ میلیارد دلار برای انرژی‌های در نظر گرفته شده
ابتدای سال جاری هاشمی مدیر نظارت و وصول مطالبات صندوق توسعه ملی در این زمینه گفت: او با بیان اینکه اولویت‌های سرمایه‌گذاری صندوق در سال ۱۴۰۴ بر طرح‌های زودبازده و صادرات‌محور متمرکز است و در کنار پروژه‌های حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و فولاد، با توجه به ناترازی‌های موجود در بخش انرژی، به‌ویژه برق، و دستور ریاست‌جمهوری، بخش انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در اولویت سرمایه‌گذاری قرار گرفته است.
به گفته وی با هماهنگی‌های صورت‌گرفته و تقسیم‌کار بین دستگاه‌های اجرایی، طی روزهای آینده تأمین مالی یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های نیروگاهی کشور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر توسط صندوق آغاز خواهد شد.
این طرح بخشی از برنامه تولید ۳۰ هزار مگاوات برق از منابع تجدیدپذیر در کشور است که مجوزهای لازم آن صادر شده و از سوی کارگروه‌های مربوطه طبقه‌بندی و اولویت‌بندی شده است.
در این چارچوب، هر طرحی که مجوز لازم را از ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق) اخذ کرده و از سوی بانک عامل به صندوق معرفی شود، می‌تواند وارد فرآیند تأمین مالی شود.
برای توسعه انرژی‌های ۳ میلیارد دلار برای انرژی‌های در نظر گرفته است
آنطور که بنی‌هاشمی در رابطه با میزان سرمایه در نظر گرفته شده برای توسعه انرژی‌های تجدید پذیر گفته است برای توسعه انرژی‌های ۳ میلیارد دلار برای انرژی‌های در نظر گرفته است.
به گزارش خبرنگار مهر، در صورتی که برای ۱۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به ۳۰ میلیون دلار نیاز باشد برای احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیر ۹ میلیارد دلار تأمین مالی باید صورت بگیرد این در حالیست که صندوق توسعه ملی وعده ۳ میلیارد دلار برای ساخت ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را داده است یعنی تنها یک سوم از منابع مورد نیاز مورد نیاز را تأمین می‌کند و مابقی آن باید از طریق بخش خصوصی که کمتر رغبتی برای سرمایه گذاری در این بخش دارد تأمین شود.
اما انطور که محسن طرز طلب گفته است تنها ۱۰ درصد آن از طریق صندوق توسعه ملی وصول شده است.
ضمن آنکه وعده وزیر نیرو برای ۵۰ هزارمگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در ۵ سال به سرمایه‌ای ۱۵ میلیارد دلاری نیاز دارد و مشخص نیست که آیا طی سال‌های آتی بخش خصوصی برای تأمین مالی آن ورود کند یا خیر!
همچنین باید در نظر داشت که کارشناسان تنها راه برون رفت از خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده و برنامه‌ریزی نشده توسعه تجدیدپذیر هاست بنابر این بهتر است وزارت نیرو و صندوق توسعه ملی شفاف سازی در این راستا انجام دهند.