فریاد بی‌صدای قره‌سو؛ کرمانشاه احیای رودخانه را از دولت می‌خواهد
کرمانشاه-در آستانه سفر رئیس‌جمهوربه کرمانشاه،رودخانه قره‌سو با آب آلوده، بویی متعفن و سیمایی رنجور است؛ کرمانشاهیان خواستار اقدامی عملی برای احیای این شریان حیاتی شهر از دولت چهاردهم هستند.
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: در دل دشت گسترده کرمانشاه، رودخانه‌ای آرام و کهن جریان دارد که سال‌ها حیات، طراوت و خاطره را به شهر بخشیده است؛ «قره‌سو» نامی آشنا برای هر کرمانشاهی، که امروز اما به تصویر رنج و فراموشی بدل شده است.
رودخانه‌ای که روزگاری سرچشمه زیبایی و نماد سرزندگی در قلب این شهر تاریخی بود، اکنون به رودی بی‌رمق و آلوده تبدیل شده که از آن تنها بوی تعفن و زباله بر جا مانده است.
آلودگی گسترده، کاهش دبی، ورود بی‌وقفه فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، رهاسازی نخاله‌های ساختمانی و نبود نظارت و مدیریت یکپارچه، سیمای قره‌سو را به شکل یک فاجعه زیست‌محیطی رقم زده است.
قره‌سو، که از سراب روانسر در شمال غربی استان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از روستاها و دشت‌ها، از درون شهر کرمانشاه می‌گذرد، امروز بیشتر از آنکه یک رود باشد، به فاضلابی جاری شباهت دارد.
خشکسالی‌های پی‌درپی، کاهش بارندگی و برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی، دبی این رودخانه را به‌شدت کاهش داده و از توان خودپالایی طبیعی آن کاسته است.
در این شرایط بحرانی، ورود مستقیم فاضلاب خانگی و روستایی به بستر رود، بدون هیچ‌گونه تصفیه، به عاملی مهم در تشدید آلودگی تبدیل شده و در برخی مقاطع، میزان اکسیژن محلول در آب رودخانه به صفر رسیده است.
مسئولیت مدیریت و رسیدگی به وضعیت قره‌سو، میان نهادهای متعددی چون شهرداری، شرکت آب و فاضلاب، شرکت آب منطقه‌ای و سازمان محیط زیست تقسیم شده است؛ اما نبود هماهنگی و کم‌کاری این دستگاه‌ها، رودخانه را در گردابی از بی‌توجهی گرفتار کرده است.
از سویی شهرداری مسئولیت جمع‌آوری نخاله‌ها و لایروبی را به گردن شرکت آب و فاضلاب می‌اندازد و از سوی دیگر، آب منطقه‌ای و محیط زیست نیز تنها نظارت می‌کنند، بی‌آنکه اقدام عملی و اثربخشی صورت گیرد.
نتیجه این واگذاری‌های بی‌پایان مسئولیت، تلنبار شدن زباله، بوی تعفن دائمی در حاشیه رودخانه، و گسترش نارضایتی عمومی از وضعیت نابسامان این شریان آبی شهر است.
آن‌چه وضعیت قره‌سو را نگران‌کننده‌تر می‌کند، نبود یک سیاست روشن برای بازآفرینی این رودخانه در چارچوب توسعه پایدار شهری است.
نه طرح جامع ساماندهی وجود دارد، نه اعتباراتی مشخص برای احیا اختصاص داده شده و نه برنامه‌ای برای استفاده از پساب تصفیه‌شده جهت جبران دبی از دست‌رفته ارائه شده است.
در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا، رودخانه‌ها به عنوان سرمایه‌های طبیعی، فرهنگی و گردشگری بازتعریف شده‌اند، قره‌سو در سایه غفلت، به بار سنگینی بر دوش شهروندان تبدیل شده است.
از سوی دیگر، تجربه شکست‌خورده برخی طرح‌های مقطعی از جمله لایروبی‌های نیم‌بند، بازیافت ناقص نخاله‌های ساختمانی، و اقدامات نمادین درخت‌کاری با گونه‌های غیربومی، نه‌تنها نتوانسته مرهمی بر زخم‌های قره‌سو باشد، بلکه در مواردی خود بر بحران افزوده است.
در شرایطی که حتی احداث فضای سبز در حاشیه رودخانه بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های زیست‌محیطی صورت می‌گیرد، بیم آن می‌رود که رودخانه برای همیشه از چرخه زیستی شهر خارج شود.
اکنون در آستانه سفر استانی رئیس‌جمهور، نگاه هزاران شهروند کرمانشاهی به قره‌سو دوخته شده است.
فریادی خاموش اما عمیق از دل شهر بلند است که خواستار اقدام عاجل، برنامه‌ریزی دقیق، تخصیص بودجه کافی و اجرای یک طرح علمی و عملی برای احیای رودخانه است.
مردم کرمانشاه انتظار دارند دولت چهاردهم، به جای وعده‌های تکراری، با عزم ملی و مدیریتی مقتدر، قره‌سو را دوباره به زندگی بازگرداند.
بازآفرینی قره‌سو، نه‌تنها به بهبود محیط‌زیست شهری و سلامت عمومی منجر می‌شود، بلکه نشانه‌ای روشن از پاسخگویی و اهتمام دولت به مطالبات واقعی مردم خواهد بود.
احیای قره‌سو، آزمونی است برای دولت تازه‌نفس؛ آزمونی برای سنجش میزان جدیت آن در عمل به وعده‌های زیست‌محیطی، اجرای عدالت شهری، و بازگرداندن امید به مردم یکی از کلانشهرهای محروم غرب کشور.
کرمانشاه چشم به راه تدبیر است.
تصویب طرح جامع ساماندهی رودخانه قره‌سو در سفر به کرمانشاه
در آستانه سفر رئیس‌جمهور به استان کرمانشاه، کارشناسان و فعالان محیط‌زیست این استان از دولت خواسته‌اند تا ضمن توجه ویژه به وضعیت رودخانه قره‌سو، طرح جامع ساماندهی آن را تصویب کرده و تدابیر عاجل برای احیای این شریان آبی اندیشیده شود.
محسن ایرانی‌مقدم، کارشناس برجسته آب و محیط‌زیست، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت بحرانی رودخانه قره‌سو و تأثیر آن بر زیست‌محیطی استان کرمانشاه، به بیان نظرات و پیشنهادات خود پرداخت.
این کارشناس آب و محیط‌زیست، در ابتدا به وضعیت ناگوار رودخانه قره‌سو اشاره کرد و گفت: قره‌سو یکی از رودخانه‌های مهم کرمانشاه است که از سراب روانسر شروع و از دل شهر کرمانشاه عبور می‌کند.
با این حال، متأسفانه در سال‌های اخیر با مشکلات جدی همچون کاهش دبی، آلودگی ناشی از ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و رهاسازی نخاله‌های ساختمانی مواجه شده است.» وی با اشاره به این‌که رودخانه قره‌سو به‌طور کامل از خودپالایی طبیعی محروم شده است، افزود: «با توجه به کاهش بارش‌ها و نوسانات دبی این رودخانه، حالا شاهد جریان فاضلاب به جای آب پاک در آن هستیم که تهدیدی جدی برای اکوسیستم و سلامت مردم شهر است.
این کارشناس محیط‌زیست در ادامه با تاکید بر اهمیت تصویب یک طرح جامع برای ساماندهی رودخانه قره‌سو، تصریح کرد: در حال حاضر، نهادهای مختلف از جمله شهرداری، شرکت آب و فاضلاب و محیط‌زیست مسئولیت‌هایی در قبال این رودخانه دارند، اما نبود هماهنگی میان این نهادها و کمبود اعتبار باعث شده که رودخانه همچنان در وضعیت بحرانی قرار داشته باشد.
ایرانی‌مقدم معتقد است که تنها یک طرح جامع و هماهنگ می‌تواند این وضعیت را بهبود بخشد و با ایجاد زیرساخت‌های لازم، آلودگی‌ها را کاهش دهد.
وی افزود: مطالبه‌ای که از رئیس‌جمهور داریم، تصویب و تخصیص اعتبار برای این طرح است تا هم وضعیت بهداشتی شهر بهبود یابد و هم رودخانه دوباره به عنوان یک منبع طبیعی و زیست‌محیطی احیا شود.
محسن ایرانی‌مقدم در خصوص تأثیر احیای قره‌سو بر توسعه پایدار استان کرمانشاه گفت: اگر به وضعیت قره‌سو رسیدگی شود، نه تنها مشکلات زیست‌محیطی حل خواهد شد، بلکه این اقدام به توسعه گردشگری و بهره‌برداری از منابع آبی منطقه نیز کمک می‌کند.
وی در ادامه افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته، رودخانه‌ها به عنوان یک منبع طبیعی مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرند و برای کشاورزی و صنعت استفاده از پساب‌ها امری معمول است.
کرمانشاه نیز می‌تواند از پساب تصفیه‌شده برای آبیاری و سایر مقاصد استفاده کند و از این طریق نه تنها بحران آب را مدیریت کند، بلکه بر بحران محیط‌زیستی خود فائق آید.
مطالبه از رئیس‌جمهور در سفر به کرمانشاه
در بخش پایانی گفتگو، ایرانی‌مقدم تاکید کرد که کرمانشاهیان به شدت از رئیس‌جمهور انتظار دارند که در سفر خود به استان، پیگیری و تصویب طرح جامع ساماندهی رودخانه قره‌سو را در دستور کار قرار دهد.
وی با اشاره به مشکلات متعدد محیط‌زیستی و زیربنایی که این رودخانه برای کرمانشاه ایجاد کرده است، گفت: امیدواریم رئیس‌جمهور با توجه به اهمیت این موضوع، در این سفر توجه ویژه‌ای به احیای قره‌سو داشته باشد و طرحی جامع برای ساماندهی آن به تصویب رسانده و اعتباراتی برای اجرایی شدن آن تخصیص دهد.
ایرانی‌مقدم افزود: این گام نه تنها به حل مشکل زیست‌محیطی کرمانشاه کمک خواهد کرد، بلکه در ارتقای کیفیت زندگی مردم و بهبود بهداشت عمومی نیز تأثیرگذار خواهد بود.
در نهایت، مطالبه مردم کرمانشاه از رئیس‌جمهور در این سفر استانی نه تنها خواستار توجه به مشکلات فوری رودخانه قره‌سو است، بلکه همچنین درخواست دارند که دولت در زمینه مدیریت منابع آبی و حفاظت از محیط‌زیست استان اقدامات جدی‌تری انجام دهد.
اگر طرح جامع ساماندهی قره‌سو تصویب و اجرایی شود، می‌تواند گامی مهم در راستای احیای رودخانه، بهبود محیط‌زیست و رفع بحران‌های زیست‌محیطی کرمانشاه باشد.