آیا سیاست «ساخت چین ۲۰۲۵» موفق بوده است؟
به گزارش مشرق،کانال تلگرامی اندیشکده مطالعات حاکمیت و روابط بین‌الملل در مطلبی با عنوان آیا سیاست «ساخت چین ۲۰۲۵» موفق بوده است، نوشت:
سند سیاستی ساخت چین ۲۰۲۵ (MIC25) در سال ۲۰۱۵ در این کشور با هدف دگرگون‌سازی زیرساخت‌های صنعتی چین و تبدیل این کشور به پیشتاز جهانی در حوزه تولیدات پیشرفته تا سال ۲۰۲۵ معرفی شد.
این سیاست در پی کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی، تقویت نوآوری داخلی و ارتقای رقابت‌پذیری جهانی چین در صنایع راهبردی چون رباتیک، نیمه‌رساناها و خودروهای برقی نوین بود.
هرچند به‌دنبال انتقادات گسترده بین‌المللی به‌ویژه از سوی دولت ترامپ، این برنامه در سال ۲۰۱۸ از گفتمان رسمی دولت چین حذف شد، اما اهداف بنیادین آن تحت عناوین و سازوکارهای جایگزین همچنان پیگیری شده است.
یک گزارش مفصل ۹۰ صفحه‌ای توسط رادیوم گروپ و اتاق بازرگانی ایالات متحده درباره مختصات موفقیت و تأثیرات بلندمدت MIC25 در چهار حوزه اصلی مطالعه نموده است که در ادامه مروری از آن ارائه می‌شود.
کاهش وابستگی وارداتی
براساس این گزارش مفصل، چین با استفاده از راهبردهایی همچون اجبار شرکت‌های خارجی به انتقال فناوری و راه‌اندازی خطوط تولید داخلی در ازای حفظ دسترسی به بازار، موفق شده وابستگی خود به واردات را در برخی بخش‌ها (مانند چیپ‌های حافظه و تجهیزات پزشکی) به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
با این حال، در برخی حوزه‌های پیشرفته، فناوری‌های کلیدی همچنان خارج از دسترس شرکت‌های چینی باقی مانده و وابستگی به واردات ادامه دارد.
کاهش وابستگی به شرکت‌های خارجی
شرکت‌های نوپای چینی در اکثر حوزه‌های هدف‌گذاری‌شده، سهم بازار شرکت‌های خارجی را کاهش داده‌اند و به طور خاص در حوزه‌هایی مانند خدمات ابری صنعتی، خودروهای برقی و تجهیزات نیرو، با حمایت دولت و محدودسازی رقابت خارجی، بازیگران بومی رشد قابل‌توجهی داشته‌اند.
با این حال، در حوزه‌های مختلفی همچون داروهای زیستی، ماشین‌آلات دقیق، هواپیماهای تجاری و نیمه‌رساناهای پیشرفته این کشور همچنان به شدت به فناوری خارجی متکی است.
رقابت‌پذیری جهانی
شرکت‌های چینی در صنایع متوسط و پایین‌فناوری عمدتاً از طریق قیمت به رقابت‌پذیری دست یافته‌اند.
در برخی صنایع پیشرفته مانند وسایل ارتباطی، فناوری‌های پاک، کشتی‌سازی، پهپادها و قطارهای پرسرعت نیز چین موفق به ایجاد سطحی از رقابت‌پذیری شده است.
در این میان، خصایص اصلی صنایع موفق‌تر بهره‌مندی از تقاضای داخلی بالا، سرمایه‌گذاری گسترده‌تر دولتی و سبک‌تر بودن رقابت جهانی و شرکت‌های تثبیت‌شده بوده است.
پیشتازی فناورانه
در سال‌های اخیر، شکاف فناورانه میان چین و قدرت‌های صنعتی کاهش یافته و سهم چین از ثبت اختراعات جهانی در صنایعی مانند خودروهای برقی، مواد نوین، الکترونیک و رباتیک به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.
همچنین، سهم چین از مقالات علمی برتر جهانی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ به‌طور میانگین ۱۸ درصد رشد کرده است.
با این حال، در حوزه‌هایی مانند نیمه‌رساناهای پیشرفته، فاصله میان چین و فناوری‌های مرزی به قوت خود باقی مانده است.
در کنار این پیشرفت‌ها، افزایش ابهام در خصوص ظرفیت‌های فناورانه چین با توجه به ملاحظات امنیت ملی این کشور، ارزیابی وضعیت واقعی را پیچیده‌تر کرده است.
در مجموع، به‌نظر می‌رسد که چین در حال ارتقای جایگاه جهانی خود در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی، زیست‌فناوری، تجهیزات پزشکی و رباتیک است.
براساس این گزارش، سیاست MIC25 علی‌رغم دستاوردهای قابل‌توجه در توسعه صنایع نوین، با چالش‌هایی نیز همراه بوده است.
در برخی از موارد همزمانی سیاست‌های صنعتی دولت مرکزی و مشارکت‌های پرهزینه دولت‌های محلی به ایجاد پروژه‌های تکراری و ناکارآمد انجامیده است.
در نتیجه، گویا رشد بهره‌وری کل متوقف شده و متعاقب آن رشد اقتصادی با کندی مواجه شده است.
در نهایت این که تأکید بر حمایت از تولید، در مواردی موجب نادیده‌گرفتن بخش مصرف و ایجاد عدم توازن ساختاری در اقتصاد چین شده است.
با این‌حال، تقویت توانمندی‌های فناورانه و صنعتی، توانسته چین را به یکی از بازیگران اصلی در زنجیره‌های ارزش جهانی بدل کند.
وابستگی معکوس سایر کشورها به تولیدات چین اکنون نه فقط در صنایع پایین‌دستی بلکه در فناوری‌های پیشرفته‌تری مانند خودروهای برقی، انرژی خورشیدی و مخابرات نیز در حال گسترش است.
به‌طور خلاصه، MIC25 اگرچه با موانعی روبه‌رو بوده، اما زمینه‌ساز رشد چشمگیر در توانمندی‌های صنعتی و فناورانه چین شده و احتمالاً مسیر آینده اقتصاد جهانی را در بسیاری از حوزه‌ها تحت تأثیر قرار خواهد داد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.