آغاز دوره جدید در روابط آذربایجان و چین: شراکت جامع استراتژیک
به گزارش مشرق،کانال تلگرامی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا مطلبی با عنوان آغاز دوره جدید در روابط آذربایجان و چین: شراکت جامع استراتژیک منتشر کرد:
در تاریخ ۲۳ آوریل ۲۰۲۵، جمهوری آذربایجان و چین با امضای بیانیه مشترک “شراکت جامع استراتژیک” در پکن، روابط دوجانبه خود را وارد مرحله جدیدی کردند.
این توسعه مهم در جریان سفر رسمی رئیس‌جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، به چین و دعوت رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، انجام شد.
در بیانیه مشترک، تأکید شد که باکو و پکن یکدیگر را به عنوان شرکای استراتژیک در چارچوب اولویت‌ها، اعتماد و منافع متقابل می‌بینند.
طرفین از عزم خود برای تقویت اعتماد سیاسی متقابل و گسترش حمایت و همکاری جامع در زمینه‌های مختلف خبر دادند.
بر اساس این بیانیه، آذربایجان تایوان را به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از چین می‌شناسد و چین نیز از دستور کار صلح آذربایجان حمایت می‌کند.
دو کشور به منظور تقویت همکاری‌های خود در زمینه‌های سیاسی، دیپلماتیک، تجارت، انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری، حمل‌ونقل، لجستیک، انسان‌دوستی و فرهنگی بیش از بیست توافق‌نامه بین‌دولتی امضا کردند.
در این راستا، دو کشور به عنوان نمادی از اراده مشترک برای توسعه شراکت استراتژیک، توافق‌نامه معافیت ویزا برای دارندگان گذرنامه‌های عادی را امضا و اعلام کردند که این گام به منظور افزایش تماس‌های مردمی و تقویت روابط دوجانبه در سطح وسیع‌تری برداشته شده است.
آذربایجان و چین پس از استقلال آذربایجان از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، در آوریل ۱۹۹۲ روابط دیپلماتیک برقرار کردند.
در طول ۳۳ سال گذشته، روابط دوجانبه در زمینه‌های تجارت، رشد حجم تجارت، تعاملات فرهنگی و توسعه سرمایه‌گذاری‌های متقابل پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است.
تا سال ۲۰۲۴، حجم تجارت بین آذربایجان و چین به ۳٫۷۴۴ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته ۲۰٫۷ درصد افزایش داشته است.
چین با سهم ۷٫۹ درصدی از تجارت خارجی آذربایجان، به چهارمین شریک تجاری بزرگ این کشور تبدیل شده است.
همچنین، چین با ۱۷٫۶۹ درصد از واردات آذربایجان، بزرگ‌ترین منبع واردات کشور باقی مانده است.
آذربایجان که به عنوان پلی استراتژیک بین شرق و غرب شناخته می‌شود، در چارچوب ابتکار “کمربند و جاده” چین (BRI)، به عنوان یک مرکز مهم لجستیکی مطرح است.
این طرح که در سال ۲۰۱۳ توسط چین آغاز شد، به دنبال احیای نسخه مدرن جاده ابریشم تاریخی است و به تجارت شرق و غرب رونق جدیدی بخشیده است.
در طی دهه گذشته، حدود ۱۵۰ کشور به این ابتکار پیوسته‌اند و پروژه‌های مختلف در بیش از ۷۰ کشور انجام شده است که بر اساس آن، دو سوم جمعیت جهان و بیش از نیمی از تولید ناخالص جهانی تحت پوشش قرار گرفته است.
در ابتدای ماه آوریل، در سمینار “به سوی نظم جدید جهانی” که توسط دانشگاه ADA و مرکز تحلیل روابط بین‌الملل (AIR Center) برگزار شد، رئیس‌جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، تاکید کرد که آذربایجان از ابتدای راه از ابتکار کمربند و جاده حمایت کرده است.
وی افزود که آذربایجان نه تنها حمایت سیاسی از این ابتکار داشته بلکه همچنین در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری فعال و گسترده‌ای کرده است.
علی‌اف همچنین خاطرنشان کرد که آذربایجان پس از چین، یکی از کشورهای پیشرو در سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در این ابتکار بوده است.
در این راستا، پروژه‌های استراتژیکی نظیر راه‌آهن باکو-تفلیس-قارس، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب، کریدور تجاری بین‌المللی ترانس‌کاسپین (کریدور میانی) و بندر تجاری باکو در ساحل دریای خزر، از جمله پروژه‌های مهم در چارچوب ابتکار کمربند و جاده به شمار می‌روند که به تقویت ادغام اقتصادی و اتصالات حمل‌ونقلی کمک می‌کنند.
کریدور میانی، که از چین آغاز می‌شود و از طریق آسیای مرکزی، دریای خزر، قفقاز جنوبی و ترکیه به اروپا می‌رسد، همچنان به عنوان یک مسیر تجاری امن و پایدار در سایه بی‌ثباتی‌های ژئوپولتیک جهانی مطرح است.
جنگ روسیه-اوکراین و درگیری‌های خاورمیانه، اهمیت استراتژیک کریدور میانی را بیشتر کرده و این مسیر را به یک گزینه قابل اعتماد برای زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و جهانی تبدیل کرده است.
در سال ۲۰۲۴، حجم محموله‌های حمل‌شده از چین از طریق کریدور میانی، نسبت به سال گذشته بیش از ۲۵ برابر افزایش یافته و به بیش از ۲۷ هزار کانتینر رسیده است.
آذربایجان همچنین برای افزایش ظرفیت خط راه‌آهن باکو-تفلیس-قارس (BTK)، سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده است.
کارهای مدرنیزاسیون این خط در خاک گرجستان در سال ۲۰۲۴ با موفقیت تکمیل شده و ظرفیت حمل سالانه آن از یک میلیون تن به پنج میلیون تن افزایش یافته است.
آذربایجان و چین همچنین همکاری‌های خود را در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر را گسترش می‌دهند.
در جریان سفر رئیس‌جمهور علی‌اف به چین، شش سند همکاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر امضا شد.
این توافق‌ها شامل پروژه‌های انرژی خورشیدی و بادی در آذربایجان، ایجاد سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی و برنامه‌ریزی استراتژیک سیستم انرژی کشور برای توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر می‌باشد.
بر اساس این توافق‌ها، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، آذربایجان ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر به میزان ۶٫۵۰۰ مگاوات داشته باشد.
هدف اصلی آذربایجان در این حوزه، تأمین نیاز داخلی انرژی از منابع تجدیدپذیر، افزایش بهره‌وری انرژی و صادرات منابع گازی به بازارهای جهانی است.
در مصاحبه‌ای که علی‌اف با تلویزیون دولتی چین داشت، بیان کرد که کشورش قصد دارد همکاری‌های خود را با چین در زمینه تولید و واردات اتوبوس‌های برقی گسترش دهد.
تا امروز، آذربایجان از چین ۱۶۰ اتوبوس برقی وارد کرده است و توافقی برای واردات ۲۰۰ اتوبوس دیگر امضا کرده است.
در این راستا، آذربایجان قصد دارد حمل‌ونقل عمومی پایتخت با استفاده از وسایل نقلیه کاملاً دوستدار محیط زیست را تغییر دهد و تولید مشترک اتوبوس‌های برقی برند BYD چین را در آذربایجان آغاز کند.
شرکت‌های چینی در بازسازی مناطق آزادشده آذربایجان از ارمنستان، تحولات دیجیتال، توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های انرژی سبز فعال هستند.
در این راستا، یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه ارتباطات و فناوری اطلاعات، شرکت هواوی چین، به عنوان یکی از اولین شرکت‌های خارجی دعوت‌شده به فرایند بازسازی قره‌باغ بوده است.
فناوری AirPON هواوی در ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال برای اولین روستای هوشمند آذربایجان در منطقه زنگیلان، یعنی آغالی، مورد استفاده قرار گرفت.
این فناوری، فاصله کابل‌کشی فیبر نوری را از ۱۰ کیلومتر به ۱ کیلومتر کاهش داده و زمان نصب شبکه را کوتاه و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.
در سال ۲۰۲۴، در جریان کنفرانس COP29 تغییرات اقلیمی که در باکو برگزار شد، شرکت مهندسی برق ملی چین (CNEEC)، شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) و وزارت انرژی آذربایجان توافق کردند که پروژه‌ای به ظرفیت ۱۶۰ مگاوات در منطقه فوزولی آزادشده آذربایجان برای انرژی خورشیدی ایجاد کنند.
در بیانیه استراتژیک مشترک امضا شده بین آذربایجان و چین، طرفین تأکید کردند که تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی تهدیدات جدی برای امنیت ملی و ثبات منطقه‌ای به شمار می‌روند و بر لزوم مبارزه مشترک در این زمینه تأکید کردند.
در سال ۲۰۲۴، چین کمک مالی به ارزش ۵۰۰ هزار یوان (۲٫۶ میلیون لیر) برای حمایت از فعالیت‌های مین‌زدایی در مناطق آزادشده آذربایجان ارائه داد و اعلام کرد که آماده است تا از طریق حمایت‌های مالی و فنی به تقویت فعالیت‌های آذربایجان در این زمینه ادامه دهد.
در دوره‌ای که تعادل‌های ژئوپولتیک جهانی دوباره شکل می‌گیرد و شراکت‌های استراتژیک جدیدی برقرار می‌شود، بیانیه شراکت جامع استراتژیک امضا شده بین آذربایجان و چین از اهمیت تاریخی برخوردار است.
برای آذربایجان که در سیاست خارجی خود رویکرد چندجانبه را دنبال می‌کند، چنین توافقاتی به تقویت موقعیت ژئوپولتیک کشور و افزایش نفوذ آن در منطقه کمک می‌کند.
همکاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر با چین، به آذربایجان این امکان را می‌دهد که منابع انرژی خود را متنوع کرده و در عین حال با کمک به امنیت انرژی کشورهای نیازمند، اهمیت استراتژیک آذربایجان را در سطح جهانی افزایش دهد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.