از رشدیه تا انجمن ترویج علم؛ روایت یک استمرار مردمی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مراسم گرامیداشت بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس انجمن ترویج علم ایران عصر امروز با حضور جمعی از فرهیختگان و پیشکسوتان عرصه علم در تهران برگزار شد.
احمد محیط طباطبایی؛ رئیس ایکوم ایران در ایران مراسم گفت: به سرکار خانم قدیمی و همکارانشان که انجمن را به عنوان یک نهاد غیردولتی تاکنون زنده و پایدار نگه داشته‌اند تبریک عرض می کنم.
وی گفت: سیستم آموزش و نظام علمی کشور ما حتی در دوره‌هایی که دولت‌ها از فرآیندهای آموزشی حمایت می‌کردند، اساساً ماهیتی غیردولتی داشته است.
در طول تاریخ ایران، دو حوزه «تجارت» و «علم» همواره غیردولتی بوده‌اند.
دولت‌ها صرفاً با گرفتن مالیات، امنیت را برقرار می‌کردند و با پشتیبانی‌های خود، فضای فعالیت را برای مردم تسهیل می‌نمودند.
رئیس ایکوم ایران گفت: پس از انقلاب مشروطه، به ویژه از دهه 1270 شمسی به بعد، شخصیت‌های بزرگی مانند مرحوم میرزا حسن رشدیه و دیگران گرد هم آمدند و «انجمن معارف» را تأسیس کردند.
این انجمن با ایجاد مدارس نوین، تدوین کتاب‌های درسی و ساماندهی نظام آموزشی، نقش محوری در تحول فرهنگ کشور ایفا کرد.
وی گفت: اما با قدرت گرفتن حکومت پهلوی، روند دولتی‌سازی آموزش آغاز شد.
در حالی که پیش از آن، مدارس بسیاری مانند مدرسه پارسی یزد توسط مرحوم خدابخش، یا مدارس تأسیس‌شده توسط رشدیه، یحیی دولت‌آبادی، آیت‌الله طباطبایی و دیگران، همگی ابتکارات مردمی بودند.
طباطبایی گفت: دوم اینجاست که امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که همه نیازها و کمبودهایمان را از دولت طلب می‌کنیم.
مثالی از زلزله می‌زنم: تا دهه 40، وقتی زلزله‌ای می‌آمد - که پدیده‌ای شناخته‌شده در کشور ماست - مردم خودشان بازسازی می‌کردند.
مثل شهر کاشان که پس از زلزله دوره قاجار، با همت مردم و صنعت نساجی‌شان دوباره ساخته شد.
اما در زلزله اخیر کرمانشاه دیدیم که حتی برای جابجایی یک چادر هم مردم منتظر دولت می‌مانند!
وی با ذکر خاطره ای از پدر خود گفت: ایشان در سال 1334 کارنامه خود را از مرحوم عیسی صدیق در دارالفنون دریافت کرد.
جالب اینکه در سال 1357، انجمن آثار ملی - که نهادی نیمه‌دولتی بود و ریاست آن با همان صدیق اعلم بود - به پدرم جایزه اعطا کرد.
این نشان‌دهنده تداوم نهادهای علمی است.
طباطبایی تصریح کرد: اگر بخواهیم علم در کشورمان جایگاه واقعی خود را پیدا کند، باید نهادهای غیردولتی مانند انجمن ترویج علم تقویت شوند.
تا وقتی چشم‌امیدمان به دولت باشد، حتی بهترین دولت‌ها هم نمی‌توانند مسئله علم و دانش را حل کنند.
آنچه مهم است، تداوم و استمرار این نهادهاست، نه تولید صرف مدرک و مقاله.
وی تأکید کرد: امیدوارم انجمن ترویج علم دهه‌های متمادی پایدار بماند و شاهد شکوفایی «دانایی» - نه صرفاً «دانش» - در کشورمان باشیم.
چون می‌بینیم بسیاری هستند که دانش دارند اما نادانند و بسیاری هم با حداقل تحصیلات، داناترین‌ها هستند.
انتهای پیام/