خطر بحران بیخ گوش حیات آب در همدان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، این استان که یکی از مراکز کشاورزی و تولیدی ایران شناخته شده، در حال حاضر با بحران بی‌سابقه‌ای در حوزه منابع آبی روبه‌رو است این بحران، نه تنها ناشی از کمبود منابع طبیعی است بلکه معلول سیاست‌ها و اقدامات نادرست مدیریتی در طول سال‌های متمادی و مختلف است که وضعیت را به نقطه‌ای رسانده که دیگر هیچ جای تردیدی برای آینده‌نگری و اقدام مؤثر باقی نمانده است.
کاهش فزاینده منابع آبی
رها محمودیان کارشناس محیط زیست به خبرنگار ما گفت: یکی از بارزترین مشکلات موجود در استان همدان، افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی است.
منابع آب زیرزمینی که تا پیش از این به عنوان منابع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی به شمار می‌رفت، اکنون با سرعتی نگران‌کننده در حال خشک شدن است.
وی با بیان اینکه طبق گزارش‌ها، میزان برداشت از منابع آبی زیرزمینی به مراتب بیشتر از تجدید آب‌های زیرزمینی بوده و این امر موجب افت شدید سطح آب در چاه‌ها، کاهش کیفیت آب و ایجاد بحران در تأمین آب شرب و کشاورزی شده است، تاکید کرد: مسئولان در طول سال‌ها، هیچ‌گونه اقدامات اساسی برای مقابله با این مشکل انجام نداده‌اند و همین امر وضعیت منابع آبی استان را به وضعیت بحرانی رسانده است.
مدیریت ناکارآمد و بی‌توجهی به راه‌حل‌های پایدار
این کارشناس محیط زیست بیان کرد: در این وضعیت بحرانی، مشکل اصلی، نه تنها کاهش بارش‌ها و تغییرات اقلیمی است، بلکه مدیریت نادرست و بی‌توجهی به راه‌حل‌های پایدار است.
محمودیان افزود: بسیاری از منابع آبی در استان همدان همچنان به‌طور بی‌رویه مصرف می‌شود، در حالی که می‌توان با مدیریت بهینه و بهره‌برداری صحیح از این منابع، به‌طور معقولی فشار بر منابع آبی کاهش داد.
وی با بیان اینکه متأسفانه، برنامه‌ریزی‌های مدیریتی در این زمینه اغلب غیرکارشناسی و سطحی بوده‌اند، عنوان کرد: در حال حاضر، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کشاورزی کم‌مصرف که در بسیاری از نقاط کشور و جهان به کار گرفته شده، در همدان به اندازه کافی رواج نیافته است.
ذخیره آبی سدهای استان 6٨ درصد است
در همین زمینه رضا اخلاص‌مند مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان گفت: در حال حاضر ذخیره سدهای استان همدان حدود 6٨ درصد است و با اینکه این میزان نشان‌دهنده وضعیت نسبتاً مطلوبی در تأمین منابع آبی ضروری است اما لازم است مدیریت منابع آبی استان با دقت بیشتری انجام شود تا از بروز بحران‌های احتمالی در تابستان پیش‌رو جلوگیری گردد.
یکی از بزرگ‌ترین معضلات در استان همدان، کشاورزی است که در بیشتر مناطق همچنان به روش‌های سنتی و پرمصرف آب ادامه دارد.
وی با بیان اینکه کشت‌های آب‌بر که نیاز به آبیاری فراوان دارند، بدون توجه به ظرفیت منابع آبی، در بسیاری از مناطق استان همدان در حال کشت است، بیان کرد: علی‌رغم وجود روش‌های نوین آبیاری و استفاده از کشت‌های مقاوم به کم‌آبی، این روش‌ها به‌طور گسترده در استان همدان پیاده‌سازی نشده‌اند و این نشان‌دهنده عدم توجه به آموزش و ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهره‌برداران است.
انشعاب‌های غیرمجاز،تهدیدی جدی برای مدیریت بهینه مصرف آب در همدان
در همین راستا فرهاد بختیاری‌فر مدیرعامل آب‌و فاضلاب استان همدان نیز گفت: انشعاب‌های غیرمجاز آب یکی از عوامل اصلی در تشدید تنش‌های آبی به شمار می‌آید.
این انشعاب‌ها علاوه بر ایجاد مشکلات در شبکه توزیع آب، موجب هدر رفت قابل توجهی از منابع آبی نیز می‌شوند.
وی افزود: شناسایی و برخورد با انشعاب‌های غیرمجاز یکی از اقدامات ضروری برای پیشگیری از بروز بحران‌های آبی در تابستان است چرا که انشعاب‌های غیرمجاز علاوه بر اینکه حقوق مشترکان قانونمند را تضییع می‌کند، عمر مفید شبکه توزیع آب را کاهش می‌دهد و فشار مضاعفی به سیستم‌های آبی وارد می‌کند.
هدر رفت آب و مشکلات خدمات‌رسانی به مشترکان
مدیرعامل شرکت آب‌و‌فاضلاب استان همدان همچنین تاکید کرد: انشعاب‌های غیرمجاز آب تنها منجر به کاهش منابع آبی نمی‌شود، بلکه بر کیفیت خدمات‌رسانی به مشترکین نیز تأثیر منفی دارد به طوریکه این انشعاب‌ها به دلیل استفاده غیر اصولی از شبکه توزیع، مشکلات جدی در ارائه خدمات به مشترکین ایجاد می‌کنند.
با توجه به افزایش تقاضای آب در فصل تابستان و کاهش بارش‌ها، این گونه سوءاستفاده‌ها باعث می‌شود که توزیع عادلانه آب در جامعه با مشکلاتی مواجه گردد.
وی تاکید کرد: عملیات شناسایی و حذف انشعاب‌های غیرمجاز با هدف کمک به ذخیره‌سازی منابع آبی و جلوگیری از هدر رفت آن‌ها انجام می‌شود که در همین راستا در سال گذشته چهار هزار و 266 فقره انشعاب غیرمجاز آب در شناسایی و 2 هزار و 361 مورد از این انشعاب‌ها مسدود و یک هزار و 905 مورد نیز جمع آوری شدند.
فرسودگی شبکه توزیع و چالش‌های پیش رو
بختیاری‌فر با بیان اینکه فرسودگی شبکه توزیع آب نیز یکی دیگر از معضلاتی است که در کنار انشعاب‌های غیرمجاز، مشکلات جدی برای تأمین آب شرب ایجاد می‌کند، گفت: این شبکه‌ها که به دلیل قدمت زیاد دچار آسیب‌های متعددی شده‌اند، قادر به انتقال بهینه آب نبوده و موجب نشتی و هدر رفت بیشتر منابع آبی می‌شوند.
وی افزود: بیشترین تعداد انشعاب‌های غیرمجاز در بخش خانگی شناسایی شده است که این موضوع نیازمند توجه جدی و اقدامات موثر برای جلوگیری از تکرار آن در آینده است.
لزوم همکاری عمومی در حل بحران آبی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان همچنین تاکید کرد: با توجه به افزایش فشار بر منابع آبی و آسیب‌های جدی که به علت انشعاب‌های غیرمجاز و فرسودگی شبکه توزیع به وجود می‌آید، لازم است که مردم در رفع این بحران همکاری کنند.
مدیریت صحیح مصرف آب و جلوگیری از سوءاستفاده از شبکه‌های آب‌رسانی می‌تواند نقش مهمی در کاهش مشکلات آبی و تأمین منابع برای همه مشترکین ایفا کند.
بی‌توجهی به حفاظت از منابع طبیعی
اسفندیار خزایی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز‌داری استان همدان نیز در این خصوص گفت: در کنار مشکلات مصرف بی‌رویه آب، مسئله دیگر، عدم توجه کافی به حفاظت از منابع طبیعی است.
وی در گفت ‌و‌گو با تسنیم افزود: در حالی که می‌توان با استفاده از سیاست‌های جامع و قوانین سختگیرانه، از برداشت بی‌رویه آب و تخریب منابع طبیعی جلوگیری کرد، بی‌توجهی به این مسائل موجب بروز مشکلات بزرگ‌تری در آینده خواهد شد، به‌طور مثال، هیچ‌گونه اقدامات جدی برای جلوگیری از آلودگی منابع آب و مدیریت پساب‌ها صورت نگرفته است و این مسئله می‌تواند در بلندمدت کیفیت منابع آبی را به شدت کاهش دهد.
وی با اشاره به اینکه اگر روند فعلی ادامه یابد، در آینده‌ای نه‌چندان دور، استان همدان با بحران‌های عظیم زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی مواجه خواهد شد، تاکید کرد: افت سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش میزان آب قابل دسترس و مشکلات فراوان در تأمین آب شرب و کشاورزی، استان را به یک منطقه غیرقابل سکونت تبدیل خواهد کرد.
مدیریت مصرف آب در همدان باید به یک اولویت دو فوریتی جدی تبدیل شود
به گزارش تسنیم، اگر اقدامات اساسی و اصلاحات مدیریتی در حوزه آب صورت نگیرد، آینده استان همدان با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
با نزدیک شدن به فصل تابستان به دلیل کاهش بارش‌ها، افزایش مصرف آب و تغییرات اقلیمی استان تشدید شده و مشکل تامین منابع آبی نه تنها به کاهش منابع آب شرب منجر می‌شود، بلکه کشاورزی، صنعت و حتی گردشگری را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این وضعیت نه تنها زندگی روزمره را دشوارتر می‌کند، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و امنیت غذایی محسوب می‌شود.
بر همین اساس با وجود تلاش‌های صورت گرفته در مدیریت و ترویج مصرف بهینه آب، هنوز هم استان همدان نیاز به اقدامات جدی‌تری برای مقابله با بحران آب به ویژه در آستانه فصل تابستان را دارد.
بنابراین باید تلاش کرد تا در سطح فردی و جمعی، آگاهی مردم نسبت به مدیریت مصرف آب افزایش یابد تا بتوان از تاثیرات منفی آن در فصول گرم سال کاست.
انتهای پیام/