حضور پاشینیان در رژه مسکو همزمان بااتهامات ایروان علیه روسیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روز 9 مه، روسیه مهم‌ترین جشن تقویم خود، یعنی روز پیروزی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم را با برگزاری رژه نظامی در میدان سرخ مسکو گرامی داشت.
این رویداد، که امسال مصادف با هشتادمین سالگرد تسلیم آلمان نازی است، همواره فرصتی کلیدی برای کرملین جهت تجلیل از نقش محوری اتحاد جماهیر شوروی در این پیروزی و همچنین برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به منظور ارسال پیام‌های سیاسی به داخل و خارج از کشور بوده است.
از جنگ بزرگ میهنی تا جنگ اوکراین
برای ناظران و تحلیلگران مسائل روسیه، رژه 9 مه همواره فرصتی برای ارزیابی تغییرات احتمالی در تفکر پوتین (که اکنون 26 سال است در قدرت قرار دارد) و سیاست‌های کلان دولت روسیه بوده است.
این اهمیت امسال با توجه به هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم و همچنین ورود جنگ اوکراین به مرحله‌ای که از آن به عنوان «نقطه عطف» یاد می‌شود، دو چندان شده است.
پوتین از زمان به قدرت رسیدن در سال 2000، همواره از مراسم یادبود جنگ جهانی دوم برای تحکیم جایگاه خود در میان کهنه‌سربازان، انتقاد از غرب (به‌ویژه آمریکا) و کم‌اهمیت جلوه دادن نقش دیگر متفقین در شکست آلمان نازی بهره برده است.
او در سخنرانی سال 2007 خود به شدت از آمریکا انتقاد و حتی سیاست‌های واشنگتن را به طور تلویحی با رایش سوم مقایسه کرد.
از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه 2022 نیز، پوتین در سخنرانی‌های خود مرتباً از «نئونازی‌ها» در اوکراین یاد کرده و بر ادعای کرملین مبنی بر حاکمیت یک «خونتای نازی» بر کی‌یف پافشاری می‌کند.
مهمانان رژه؛ از متحدان سنتی تا انزوای غربی
در رژه امسال، رهبران برخی جمهوری‌های سابق شوروی از جمله بلاروس، قزاقستان و ارمنستان حضور داشتند.
همچنین سران کشورهایی چون چین، بولیوی، کوبا، ونزوئلا و برزیل نیز در این مراسم شرکت کردند.
نکته قابل توجه، غیبت تقریباً کامل رهبران اتحادیه اروپا بود و تنها رابرت فیتسو، نخست‌وزیر اسلواکی که پیشتر مواضعی انتقادی نسبت به حمایت از اوکراین اتخاذ کرده بود، در این مراسم حاضر شد.
اما بدون شک، تمام نگاه‌ها به حضور شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، معطوف بود.
پکن به متحد کلیدی مسکو در جریان جنگ اوکراین تبدیل شده و با ادامه خرید نفت و گاز روسیه، نقش مهمی در حمایت از اقتصاد این کشور ایفا می‌کند.
نگرانی از حملات پهپادی و تدابیر امنیتی
همزمان با برگزاری رژه، نگرانی از حملات احتمالی پهپادهای اوکراینی نیز در سطح بالایی قرار داشت.
ولودیمیر زلنسکی و دیگر مقامات اوکراینی پیشتر اعلام کرده بودند که کی‌یف هیچ مسئولیتی در قبال امنیت مهمانان خارجی در مسکو بر عهده نمی‌گیرد و رئیس اطلاعات نظامی اوکراین به حاضران در رژه توصیه کرده بود «گوشی‌های محافظ گوش» به همراه داشته باشند.
مقامات روسی نیز در روزهای منتهی به 9 مه، از ساکنان مسکو خواسته بودند از هرگونه آتش‌بازی خودداری کنند و اپراتورهای مخابراتی از احتمال کندی سرعت اینترنت خبر داده بودند؛ اقدامی که احتمالاً با هدف اختلال در کنترل پهپادها یا جلوگیری از انفجار از راه دور صورت گرفته بود.
ایوان پرئوبراژنسکی، تحلیلگر سیاسی، با این حال معتقد بود که حمله مستقیم به میدان سرخ در روز رژه، از نظر راهبردی برای اوکراین بی‌فایده خواهد بود، زیرا «تبلیغات روسیه بلافاصله آن را به عنوان تلاش برای ترور رهبران خارجی حاضر در مراسم جلوه خواهد داد و این امر در شرایط کنونی به نفع اوکراین نیست.»
حضور پاشینیان در رژه مسکو علی‌رغم تنش روابط با روسیه
با وجود تنش در روابط ارمنستان و روسیه، اتهامات مربوط به جنگ هیبریدی، و درخواست‌های مکرر غرب از مقامات ارمنی برای عدم سفر به مسکو، نیکول پاشینیان دعوت ولادیمیر پوتین را پذیرفت و امروز در رژه هشتادمین سالگرد پیروزی در میدان سرخ مسکو شرکت کرد.
این اقدام، نشان‌دهنده پیچیدگی و ماهیت چندلایه روابط کنونی ایروان و مسکو و تلاش پاشینیان برای حفظ نوعی موازنه در شرایط دشوار منطقه‌ای و بین‌المللی است.
در عین حال، انتظار می‌رود مقامات روسی بلندپایه‌ای از جمله وزیر امور خارجه و رئیس شورای فدراسیون روسیه نیز در آینده نزدیک به ایروان سفر کنند.
ریشه‌های تنش فزاینده میان دو «متحد»
نارضایتی دولت پاشینیان از مسکو پس از عملیات نظامی جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان و عدم دریافت کمک از سوی روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) آغاز شد و پس از سقوط کامل قره‌باغ و کوچ جمعیت ارمنی آن در حضور نیروهای صلح‌بان روس، به اوج خود رسید.
ایروان، مسکو را به بی‌عملی متهم کرد، در حالی که مسکو، تحولات را نتیجه به رسمیت شناختن قره‌باغ به عنوان بخشی از آذربایجان توسط خود پاشینیان دانست.
تصویب لایحه نمادین آغاز فرآیند عضویت در اتحادیه اروپا توسط پارلمان ارمنستان نیز با واکنش تند مسکو و هشدارهایی مبنی بر ناسازگاری این مسیر با عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا همراه بود.
سفیر روسیه نیز اخیراً به ایروان هشدار داده بود که اجازه ندهد غرب از خاک ارمنستان به عنوان «جبهه دوم» علیه روسیه استفاده کند؛ هشداری که از سوی مقامات ارمنی به «باج‌خواهی» تعبیر شد.
اتهام «جنگ هیبریدی» از سوی مقامات ارشد ارمنی
چند روز پیش، آلن سیمونیان، رئیس مجلس ملی ارمنستان و از چهره‌های نزدیک به پاشینیان، بلافاصله پس از دیدار با سفیر روسیه در ایروان، مسکو را به راه انداختن «جنگ هیبریدی» علیه ارمنستان متهم کرد.
او مدعی شد که این جنگ با هدف تأثیرگذاری بر نتایج انتخابات پارلمانی 2026 ارمنستان و روی کار آوردن دولتی همسو با کرملین صورت می‌گیرد و پیش‌بینی کرد که این تلاش‌ها در آستانه انتخابات تشدید خواهد شد، هرچند افزود که این اقدامات «نتیجه معکوس» خواهد داد و محبوبیت دولت فعلی را دوچندان خواهد کرد.
آرمن گریگوریان دبیر شورای امنیت ارمنستان نیز امروز این نگرانی‌ها را «به‌روزرسانی شده» توصیف کرد و گفت که بحث درباره جنگ هیبریدی از سال 2018 و پس از به قدرت رسیدن تیم پاشینیان مطرح بوده است.
واکنش مسکو: اظهارات تأسف‌بار و تأکید بر روابط برادرانه
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، به سرعت به اظهارات سیمونیان واکنش نشان داد و آن را «تأسف‌بار» و «نامناسب برای شأن رئیس پارلمان» خواند.
سرگئی کوپیرکین، سفیر روسیه در ایروان نیز در پاسخ به این اتهامات گفت: «روسیه، ارمنستان را متحد و کشوری برادر می‌داند که با آن همکاری نزدیکی داریم و آماده‌ایم در آینده نیز روابط خود را، از جمله در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا، تعمیق بخشیم.»
کوپیرکین در پاسخ به سوالی درباره وخامت روابط در سال‌های اخیر، بر لزوم «واقع‌بینی» و «تطبیق روابط با واقعیت‌های جدید» تأکید کرد و افزود: «مهم اراده سیاسی دو طرف برای حفظ پایه‌های محکم موجود و حرکت به جلو، با احترام به حاکمیت و منافع یکدیگر است.
منافع استراتژیک زیادی ما را به هم پیوند می‌دهد.»
انتهای پیام/