ماهیان تجاری و اقتصادی دریای خزر در خطر انقراض کامل+فیلم
بسیاری از ماهیان تجاری و ارزشمند دریای خزر امروزه به دلیل ورود فاضلاب های صنعتی و کشاورزی به بستر رودخانه ها و دریا در خطر نابودی کامل قرار دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، دریا و امواج زیبایش از نعمت‌های بزرگ الهی‌ست که فقط حس آرامش به انسان‌ها نمی‌بخشد بلکه در درونِ خود گنج‌های ارزشمندی از تنوع جانوران آبزی، منابع گیاهی، کانی و فسیلی وابسته به آب دارد که از گذشته به رفع نیازمندی‌های انسان‌ها در سفره‌شان پاسخ داده است.
دریای خزر هم از دیرباز محیط زیست گرانبهاترین ماهی‌های دنیا بوده اما متأسفانه ما انسان‌ها با وارد کردن انواع آلودگی‌های صنعتی، کشاورزی، نفتی و صیدهای بی‌رویه ضربه سنگینی بر اکوسیستم دریا زده‌ایم و در محافظت از این نعمت الهی و بهره‌مندی از گنج‌های درونش امانت‌دار خوبی نبوده‌ایم.
یکی از گنج‌های ارزشمند دریای خزر، ذخایر ارزشمند ماهیان خاویاری است که سال‌هاست با خطر انقراض دست و پنجه نرم می‌کند در حالی‌که خزر بهترین بستر برای زندگی و رشد این گونه کم‌نظیر بود اما صید بی‌رویه هم ضربه مهلکی به 90 درصد این ماهیان در یک قرن اخیر زد.
با هدف آشنایی بیشتر با انواع ماهیان تجاری و اقتصادی خزر و خلیج فارس، به‌همراه تعدادی از فعالان رسانه‌ای استان گیلان راهی شهر ساحلی چمخاله شدیم؛ شهری که همچون نگین انگشتری در شمال کشور می‌درخشد و سالانه مسافران و گردشگران زیادی برای نفس تازه کردن در طبیعت بکر این شهر و سواحل زیبایش به دامانش پناه می‌آورند و بدونِ آگاهی از رنج‌هایش به دیار خود باز می‌گردند.
مقصد سفرِ کاروان راهیان پیشرفت گیلان، مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد لاهیجان بود؛ بعد از گذر از طبیعت چشم‌نواز و آغشته به عطر دلنشین چای و بهارنارنج لاهیجان که روح آدمی را جلا می‌بخشد وارد شهر ساحلی چمخاله و سپس به موزه تخصصی ماهی‌شناسی و آبزیان رسیدیم.
دکتر علی صادق‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان و رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی به استقبال خبرنگاران آمد و در ادامه به معرفی نمونه‌های موجود در این موزه و ارزش بالای ماهیان تجاری دریای خزر و خلیج فارس پرداخت؛ این موزه با بیش از 870 نمونه از انواع ماهیان صید شده از دریای خزر، خلیج فارس و اقیانوس هند یکی از کم‌نظیرترین و تخصصی‌ترین موزه‌های آبزیان شمالِ کشور است.
صادق‌پور هدف از راه‌اندازی این موزه که وابسته به دانشگاه آزاد است را تجربه میدانی و آشنایی بیشتر دانشجویانِ رشته شیلات با روش‌های تولید و تکثیر ماهی و دیدنِ از نزدیک گونه‌های ارزشمند دانست و اظهار کرد: فسیل‌های دریایی که در این مرکز به نمایش گذاشته شده حاصل تلاش چندین ساله است که در نوع خودش بی‌نظیر است؛ما حتی آزمایشگاه و خوابگاه دانشجویی در این مجموعه در نظر گرفته‌ایم تا دانشجو مشکلی برای اسکان و مشاهدات میدانی و عملی نداشته باشد حتی دوره‌های تخصصی هم در این مکان برای دانشجویان برگزار می‌شود و فعالیت در این مکان علاوه بر یادگیری، سابقه کار هم برای دانشجویان محسوب می‌شود اما متأسفانه رشته شیلات امروز کمتر مورد استقبالِ جوانان قرار می‌گیرد به‌همین دلیل ما در این مجموعه به پرورش ماهیان خاویاری روی آورده‌ایم و تاکنون 24 کیلو خاویار مرغوب تولید کرده‌ایم.
وی بر لزوم بهره‌مندی از گنج‌ها و فرصت‌های پنهان در دریا اشاره و بیان کرد: یکی از معضلاتی که در آینده با آن مواجه خواهیم شد این است که دچار فقر فرهیختگان شیلاتی می‌شویم که دلیلش عدم استقبال جوانان از رشته شیلات است.
رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان با بیان اینکه علوم شیلات دربرگیرنده مجموعه‌ای از فن و فنون است افزود: تولید محصولات بهداشتی از جمله کرم عصاره خاویار برای جوانسازی پوست از دیگر اقدامات ارزشمندی است که انجام شد و به دنبال آن هستیم که این فرآورده‌ها در بخش پزشکی هم ورود کند.
صادق‌پور در ادامه بازدید از بخش‌های مختلف این موزه تخصصی، به معرفی انواع فسیل‌های دریایی پرداخت؛ نمونههایی از مرجان‌ها، سخت‌پوستان، خارپوستان و نرم‌تنان دریا در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
انواع ماهیان خاویاری از جمله اوزون برون و تاس‌ماهی ایرانی و روسی جزو دیگر نمونه‌های این موزه است؛ نمونههایی از گربه‌ماهیان تالابی هم دیده می‌شود که دکتر صادق‌پور به معرفی شکل و شمایل و خصوصیات آنها می‌پردازد؛ سپس به نمونه‌ای از آزادماهیان که جزو ماهیان با ارزش و اقتصادی دریای خزر به حساب می‌آیند اشاره می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لاهیجان، منبع اصلی تغذیه ماهیان خاویاری را نیز انواع گاوماهیان می‌‌داند و می‌افزاید: دیگر ماهیانِ دریای خزز شامل کپورماهیان و ماهی سفید بوده که زبانزد عام و خاص است.
در قسمت دیگری از موزه، نمونههایی از ماهیان جنوب به نمایش گذاشته شده است از جمله کفشک ماهی‌ها که مختص آب‌های عمیق هستند؛ سپر ماهیان و کوسه ماهیان غضروفی نیز جزو ماهیان خلیج فارس هستند که دکتر صادق‌پور به معرفی آنها پرداخت و در ادامه به انواع سخت‌پوستان که در این موزه به نمایش گذاشته شده اشاره می‌کند که یکی از آنها خرچنگ نعل اسبی است که مربوط به آب‌های فیلیپین است.
نمایش نمونههایی از انواع خارپوستان، ستاره و اسفنج دریایی و مارسانان که جزو ریزه‌خوارهای اکوسیستم‌های دریا محسوب می‌شوند نیز بر جذابیت‌‌های این موزه تخصصی افزوده است.
صادق‌پور در ادامه با اشاره به نمونههایی از صدف‌ها و اسفنج‌ها که نقش تصفیه‌کنندگی آب را دارند افزود: این صدف‌ها امروزه در سواحل خزر به دلیل آلودگی‌های موجود در آب به شدت کاهش پیدا کرده است.
وی به آلودگی‌های بستر رودخانه که حیات آبزیان را به خطر انداخته اشاره و بیان کرد: رودخانه چمخاله یکی از بهترین بسترها برای حیات و پرورش ماهی سفید مهاجر پاییزه بود که متأسفانه این ماهی دیگر نیست زیرا این رودخانه محیط امنی برای تخم‌ریزی این ماهیان نیست.
.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لاهیجان با اشاره به ممنوعیت 10 ساله صید ماهیان خاویاری در دریای خزر توسط پنج کشور و تمدید این ممنوعیت گفت: ما هرساله جشن رهاسازی ماهیان داریم؛ گونه‌های ماهی سفید که با هزینه بسیار تولید می‌شوند اما در رودخانه‌های آلوده رها می‌شوند؛ 90 درصد این ماهی‌ها برنمی‌گردند و بر اثر آلودگی‌ها از بین می‌روند در حالی‌که با کمک بسیج، خانواده‌ها و دستگاه‌ها و محافظت از 3 یا 4 رودخانه می‌توانیم کاری کنیم که ماهی خودش وارد رودخانه شود.
صادق‌پور، عمر ماهیان خاویاری را صد سال عنوان کرد و افزود: سال گذشته با وجود ممنوعیت صید برای ماهیان خاویاری، 200 تن خاویار گرفتیم که نشان می‌دهد این گونه‌های ارزشمند در خطر انقراض قرار دارند.
رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی چمخاله در پایان، از آمادگی این مرکز برای آموزش خانواده‌ها جهت پرورش ماهیان خاویاری در منطقه و مزارع خودشان خبر داد و اضافه کرد: پرورش ماهیان خاویاری برای خانواده‌های گیلانی و روستاییان بسیار درآمدزا و حائز اهمیت خواهد بود؛ از سوی دیگر باید جلوی آلودگی رودخانه‌های استان را هم با کمک خانواده‌ها بگیریم در غیر این‌‌صورت برخی از گونه‌های ارزشمند خزر نابود خواهند شد.
انتهای پیام/
