از نظامی‌گری تا استخراج طلا؛ نقشه امارات برای آفریقای مرکزی
به گزارش مشرق،کانال تلگرامی اقتصاد آفریقا در مطلبی با عنوان از نظامی‌گری تا استخراج طلا؛ نقشه امارات برای آفریقای مرکزی نوشت:
آرچانگ توادرا، رئیس جمهور جمهوری آفریقای مرکزی، مجوز استقرار نیروهای نظامی امارات در خاک کشورش به ویژه در منطقه مرزی با سودان را صادر کرد که در راستای تعمیق روابط دو کشور است.
در مقابل، محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی، در تلاش است شبکه اتحادهای نظامی و مشارکت‌های استراتژیک خود را در سراسر آفریقا گسترش دهد.
موقعیت جغرافیایی جمهوری آفریقای مرکزی، کانون اصلی این جاه‌طلبی است که می‌تواند برنامه امنیتی کلان ابوظبی در منطقه باشد.
در واقع، این اقدام ابوظبی به عنوان گامی مهم برای هموار کردن مسیر ایجاد پایگاه‌های نظامی اماراتی و در عین حال تضمین دسترسی به منابع طبیعی بزرگ جمهوری آفریقای مرکزی، به ویژه طلا، محسوب می‌شود.
چرا جمهوری آفریقای مرکزی برای امارات مهم است؟
اکنون، این پرسش مطرح می‌شود که چرا محمد بن زاید این کشور را برای ایجاد یک پایگاه نظامی و اطلاعاتی برگزیده است؟
پاسخ در موقعیت جغرافیایی آن نهفته است.
طبق گزارش‌ها، امارات متحده عربی نگاه خود را به شمال جمهوری آفریقای مرکزی یعنی منطقه «واکاگا» هم مرز با چاد و سودان دوخته است.
این منطقه دورافتاده و بی‌ثبات، از نظر راهبردی برای جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای ابوظبی حیاتی تلقی می‌شود.
علاقه ابوظبی به واکاگا تصادفی نیست؛ این منطقه طی دو سال گذشته و از زمان آغاز جنگ سودان، شاهد عملیات‌های متناوب شبه‌نظامیان «نیروهای پشتیبان سریع» بوده است.
امارات با اتهامات بسیاری مبنی بر حمایت از شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) در قالب تأمین بودجه، سلاح و حتی درمان جنگجویان زخمی این گروه شبه‌نظامی مواجه شده است.
این ادعاها به صحنه بین‌المللی کشیده شده و خارطوم از ابوظبی در دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرده است.
در واقع، شمال جمهوری آفریقای مرکزی برای اهداف راهبردی امارات، فرصتی برای تنوع‌بخشی به حضور منطقه‌ای و کاهش وابستگی به پایگاه هوایی «ام جراس» در شمال شرقی چاد است که یک دارایی نظامی کلیدی تحت کنترل امارات محسوب می‌شود.
یکی از دلایل اصلی تغییر رویکرد امارات از ام جراس به واکاگا احتمالا به دلیل تنش‌های داخلی فزاینده در خود چاد است.
استفاده ابوظبی از خاک و فرودگاه چاد، واکنش منفی چهره‌های سیاسی و چندین ژنرال عالی‌رتبه از گروه قومی با نفوذ «زغاوه» را برانگیخته است.
اما با وجود انتقادات فراوان، چاد همچنان به حمایت نظامی و مالی امارات متحده عربی وابسته است.
نقش شخبوط در نزدیکی ابوظبی به بانگی
ابوظبی قصد دارد به تدریج حضور خود را در جمهوری آفریقای مرکزی گسترش دهد و از باند فرودگاه کوچک در «بیرائو» به عنوان بستری همکاری نظامی جدید استفاده کند.
هدف از این امر صرفاً تبدیل این باند فرودگاه به یک پایگاه نظامی نیست، بلکه تبدیل آن به یک مرکز لجستیکی برای انتقال تجهیزات به سودان و همچنین به عنوان نقطه‌ای برای استقرار شبه‌نظامیان تحت محاصره نیروهای پشتیبانی سریع است.
این شبه‌نظامیان که در ماه‌های اخیر شکست‌های سنگینی متحمل شده‌اند، کنترل چندین استان راهبردی از جمله مناطق محوری «ام‌درمان» در خارطوم و ایالت «جزیره» را از دست داده‌اند.
رئیس جمهور جمهوری آفریقای مرکزی، در مورد این معامله محرمانه با شخبوط بن نهیان، وزیر مشاور امارات، در نوامبر ۲۰۲۴ رایزنی کرده است.
شخبوط، یکی از معماران اصلی این توافق شناخته می‌شود.
این مذاکرات تا اوایل مارس ۲۰۲۵ ادامه داشت و در نهایت رایزنی در ابوظبی بین رئیس جمهور امارات و وزرای دفاع هر دو کشور برگزار و منجر به امضای یک توافق نظامی استراتژیک در این دیدار رسمی شد.
پیامدهای راهبردی از محاسبات ابوظبی
امارات احتمال جابجایی پایگاه خود از ام جراس به بیرائو در درازمدت را رد نکرده و حتی دسترسی به فرودگاه بانگی، پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی، را ارزیابی می‌کند.
اما طرح ایجاد یک مرکز لجستیک نظامی در جمهوری آفریقای مرکزی همچنان تحت بررسی دقیق است.
دخالت امارات در منطقه ناشی از محاسبات راهبردی بوده و اقدامات آن به طور بالقوه می‌تواند این منطقه بی‌ثبات را ملتهب کند.
چنین اقدامی تهدیدی برای تضعیف اقتدار رئیس جمهور چاد است و می‌تواند به تحولات غیرقابل پیش‌بینی در جنگ نیابتی امارات در سودان منجر شود.
همچنین باید محاسباتی در مورد خود جمهوری آفریقای مرکزی، به ویژه پویایی داخلی آن، انجام شود.
با وجود نارضایتی فزاینده میان متحدان توادرا و اختلاف با چندین رهبر ارشد نظامی و امنیتی که نیروهای پشتبان سریع را به ارتش سودان ترجیح می‌دهند، رئیس جمهور آفریقای مرکزی تاکنون موفق شده روابط خود را با اردوگاه رسمی در خارطوم حفظ کند.
این اتحاد با توجه به تسلط روزافزون ارتش سودان با حمایت نظامی مسکو، قاهره و تهران، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در ۲۵ مارس ۲۰۲۵، عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان، نسبت به برنامه‌های امارات متحده عربی در جمهوری آفریقای مرکزی ابراز نگرانی کرد.
در میدان نبرد، شبه‌نظامیان RSF که با حمایت امارات تقویت شده‌اند، پس از متحمل شدن شکست‌های ویرانگر در خارطوم، برای حفظ موازنه قدرت تلاش میکنند.
اکنون به نظر می‌رسد که نفوذ آن‌ها در دارفور محدود شده و این امر نگرانی امارات متحده عربی را افزایش داده است، چرا که شکست شورشیان به معنای پایان پروژه گسترده‌تر آن در سودان خواهد بود.
نگرانی‌های اروپایی و تجارت غیرقانونی طلا
از سوی دیگر، تعمیق روابط جمهوری آفریقای مرکزی با امارات که می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد پایگاه‌های نظامی و اطلاعاتی در خاک این کشور شود، نگرانی‌های جدی را میان شرکای این کشور در اروپا ایجاد کرده است.
سازمان ملل متحد و هیئت نمایندگی آن در جمهوری آفریقای مرکزی نگرانی‌های جدی خود را در مورد احتمال سرایت درگیری‌های سودان به منطقه ابراز کرده که ناشی از سیاست‌های توسعه‌طلبانه امارات و روسیه است.
روزنامه بریتانیایی گاردین در تاریخ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۴ گزارش داد که امارات و مشاوران نظامی آن، مرزهای جمهوری آفریقای مرکزی را با توجه به ثروت معدنی عظیم و دست‌نخورده این کشور، دارای اهمیت اقتصادی راهبردی محسوب میکنند.
هرچند ابوظبی در حال بررسی تاسیس یک مرکز اطلاعات و تحلیل نظامی در جمهوری آفریقای مرکزی است، اما منافع آن محدود به امنیت نیست.
امارات منافع نظامی و اقتصادی قابل توجهی نیز دارد که ناشی از تمایل به بهره‌برداری از مواد معدنی استراتژیک، به ویژه طلا، در میان مدت است.
در این راستا، گاردین به افزایش قابل توجه تجارت غیرقانونی طلا از آفریقا به دبی اشاره کرد.
گزارش سازمان مردم نهاد «Swiss Aid» نشان دهنده اختلاف ۲۵۶۹ تنی بین صادرات رسمی آفریقا به امارات و واردات گزارش شده امارات از آفریقا بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ است که ارزش آن به ۱۱۵.۳ میلیارد دلار می‌رسد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.