جنگ اوکراین چگونه قبض گاز استادیوم‌های آلمان را ۳ برابر کرد
ادامۀ جنگ اوکراین و افزایش بی‌سابقه هزینۀ گاز، استادیوم‌های فوتبال آلمان را با بحران انرژی روبه‌رو کرده است؛ بحرانی که نه‌تنها قبض‌ها را سه‌برابر کرده، بلکه مدل اقتصادی باشگاه‌ها را هم زیر سوال برده .
به گزارش مشرق، رشد بیش از ۲۰۰ درصدی هزینۀ گاز در سال ۲۰۲۳، ناشی از تداوم جنگ اوکراین و کاهش تدریجی انتقال گاز از روسیه به اروپا، فشار مالی شدیدی بر زیرساخت‌های پرمصرف انرژی در آلمان وارد کرده است.
در این میان، استادیوم‌های فوتبال که در زمینه‌هایی چون گرمایش، روشنایی، تهویه و آب گرم مصرف بالایی دارند، در خط مقدم این بحران قرار گرفته‌اند.
نمونه‌ای برجسته از این وضعیت، ورزشگاه سیگنال ایدونا پارک در دورتموند است که در زمستان ۲۰۲۳ با افزایش قابل توجهی در هزینه‌های عملیاتی مواجه شد؛ به‌طوری‌که سهم انرژی در بودجه عملیاتی باشگاه بوروسیا دورتموند به بیش از ۱۲ درصد رسید.
این تحول ناگهانی، بسیاری از باشگاه‌های آلمانی را با چالش مدیریت هزینه‌های فزاینده روبه‌رو کرده و بازنگری در الگوهای مصرف انرژی این زیرساخت‌ها را به ضرورتی فوری تبدیل کرده است.
برای درک ابعاد بحران انرژی کنونی، باید به پیشینۀ تاریخی وابستگی آلمان به گاز روسیه بازگشت.
از دهه ۱۹۸۰، با انعقاد قراردادهای بلندمدت میان شرکت گازپروم روسیه و نهادهای آلمانی مانند E.ON، ساختار انرژی آلمان بر پایۀ گاز ارزان روسیه بنا نهاده شد.
این منبع انرژی ارزان در صنایع مهمی چون فولاد، خودروسازی، حمل‌ونقل و حتی زیرساخت‌های ورزشی نقش کلیدی ایفا می‌کرد.
استادیوم‌های بزرگ فوتبال نیز، به‌دلیل مساحت بالا و نیاز به سیستم‌های پیچیده گرمایش و تهویه، عملاً مشابه واحدهای صنعتی متوسط عمل می‌کردند.
اما پس از سال ۲۰۲۲، شوک قیمت انرژی این مراکز را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد و مزیت اقتصادی فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای در شهرهای صنعتی همچون مونیخ، شتوتگارت و دورتموند را کاهش داد.
بر اساس گزارش تحلیلی Deutsche Bank Research، هزینۀ انرژی استادیوم‌هایی مانند آلیانتس آرنا مونیخ و سیگنال ایدونا پارک دورتموند بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ با افزایشی سه برابری، از ۵ میلیون یورو به بیش از ۱۵ میلیون یورو رسیده است.
این افزایش شدید، ناشی از وابستگی به گاز طبیعی و برق حاصل از سوخت‌های فسیلی بوده و بر عملکرد عملیاتی باشگاه‌ها تأثیر گسترده‌ای گذاشته است.
افزایش هزینه‌ها، همراه با کاهش قدرت خرید هواداران به‌دلیل فشارهای اقتصادی، موجب اختلال در مدل درآمدزایی سنتی باشگاه‌ها شده و ظرفیت سرمایه‌گذاری آن‌ها در زمینه‌هایی مانند بازیکن‌سازی، توسعۀ خدمات هواداری و تقویت برند ورزشی را کاهش داده است.
یکی از پیامدهای غیرمنتظرۀ بحران انرژی، کاهش حمایت مالی شرکت‌های بزرگ صنعتی از باشگاه‌های فوتبال بوده است.
خودروسازانی چون فولکس‌واگن، آئودی و بی‌ام‌و که پیش‌تر نقش پررنگی در تأمین مالی باشگاه‌ها داشتند، اکنون به‌دلیل تمرکز بر کاهش آلایندگی و سرمایه‌گذاری در خودروهای الکتریکی، بودجه‌های حمایتی خود را کاهش داده‌اند.
در این میان، برخی باشگاه‌ها به اجرای پروژه‌های سبز روی آورده‌اند.
نمونه شاخص آن، باشگاه فرایبورگ است که بخشی از انرژی ورزشگاه خود را از طریق پنل‌های خورشیدی تأمین می‌کند.
همچنین برخی باشگاه‌های دیگر در حال احداث مزارع خورشیدی در نزدیکی ورزشگاه‌ها هستند.
اگرچه این اقدامات نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی است، اما در بلندمدت می‌تواند وابستگی به بازار ناپایدار انرژی را کاهش دهد.
بر اساس پیش‌بینی مؤسسه تحقیقاتی Ifo، در صورت تداوم سرمایه‌گذاری‌ها در انرژی‌های تجدیدپذیر، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۶۰ درصد از استادیوم‌های فوتبال آلمان خواهند توانست دست‌کم نیمی از نیاز انرژی خود را از منابع خورشیدی یا بازیافتی تأمین کنند.
این تحول، علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، از نظر اقتصادی نیز می‌تواند به باشگاه‌ها کمک کند تا از وابستگی به بحران‌های ژئوپلیتیکی حوزه انرژی فاصله بگیرند.
هم‌زمان، برخی شهرهای میزبان رقابت‌های یورو ۲۰۲۴ آلمان در تلاش‌اند با ارائۀ مشوق‌هایی، سیاست‌های زیست‌محیطی را به‌طور گسترده با زیرساخت‌های ورزشی خود تلفیق کنند.
بحران انرژی بار دیگر نشان داد که ساختار مالی ورزش حرفه‌ای آلمان در برابر شوک‌های بیرونی مانند جنگ یا تحریم‌ها، شکنندگی زیادی دارد.
برای تقویت پایداری و تاب‌آوری باشگاه‌ها و استادیوم‌ها، حضور فعال دولت با سیاست‌های حمایتی هدفمند ضروری است.
از جمله این سیاست‌ها می‌توان به معافیت‌های مالیاتی برای پروژه‌های سبز، تخصیص یارانه به زیرساخت‌های انرژی پاک و ایجاد صندوق‌های همکاری مشترک میان دولت و فدراسیون فوتبال آلمان اشاره کرد.
در غیر این صورت، بحران انرژی ممکن است نه‌تنها مشکلاتی مقطعی، بلکه بحران‌های ساختاری در صنعت فوتبال حرفه‌ای این کشور ایجاد کند.
حالا دیگر، آیندۀ فوتبال آلمان دیگر فقط به نتایج در زمین وابسته نیست، بلکه به توانایی باشگاه‌ها در مدیریت انرژی و سیاست‌های سبز بستگی دارد.