«شهرداری»ها مقصر اصلی عقب ماندگی ورزش همگانی؛ کم تحرکی بحران بزرگ کشور

به گزارش خبرنگار مهر، در سال‌های اخیر، روند فزاینده کم‌تحرکی در جامعه ایرانی، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، زنگ خطر جدی را برای نظام سلامت کشور به صدا درآورده است.
آمارهای رسمی حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از مرگ‌ومیرها در ایران، ناشی از بیماری‌های غیر واگیر و سبک زندگی بی‌تحرک است؛ مسأله‌ای که از دید بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت و ورزش، به‌مراتب نگران‌کننده‌تر از تلفات جاده‌ای یا سایر عوامل پرخطر است.
در حالی که دولت بر لزوم مقابله با پیری جمعیت و ارتقا شاخص‌های بهداشتی تأکید دارد، هنوز سازوکار مشخصی برای توسعه ورزش همگانی و ایجاد بسترهای پایدار برای تحرک روزانه مردم در سطح جامعه دیده نمی‌شود.
در این میان، شهرداری‌ها به عنوان نهادهایی محلی و مردمی می‌توانند نقشی کلیدی در نهادینه‌سازی فرهنگ ورزش ایفا کنند؛ نقشی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، به‌خوبی تجربه شده است.
برای بررسی وضعیت فعلی ورزش همگانی در ایران، چالش‌های پیش‌رو، و راهکارهای قابل اجرا با نگاهی به مدل‌های موفق جهانی، گفت‌وگویی داشتیم با غلامرضا عباسی، کارشناس حوزه ورزش‌های همگانی، که به صراحت از ناکارآمدی ساختاری در این حوزه و فرصت‌های مغفول‌شده سخن گفت.
دولت در مقابله با بحران کم‌تحرکی ناکام است
غلامرضا عباسی، کارشناس حوزه ورزش‌های همگانی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با انتقاد صریح از ناکارآمدی دولت در حوزه سلامت عمومی و ورزش همگانی اظهار کرد: دولت ذاتاً ساختاری کند و غیر چابک دارد و در ایران این بی‌انگیزگی به یک وضعیت مزمن تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که نه اراده‌ای برای تحرک وجود دارد و نه برنامه‌ای مشخص برای مقابله با بحران‌های اجتماعی و جسمی همچون کم‌تحرکی تدوین و اجرا شده است.
وی افزود: بخش زیادی از دستگاه‌های دولتی در کشور در کنار وزارت ورزش دچار رکود مدیریتی و عملکردی هستند.
من شخصاً به یکی از معاونان وزارت صمت گفتم که بهتر است این وزارتخانه را تعطیل کنید، چون تولیدکنندگان به‌تنهایی بار اقتصاد کشور را به دوش می‌کشند و حتی برای رفع مشکلاتشان ناچارند هزینه کنند.
وقتی وزارتخانه‌ای دردی از جامعه دوا نمی‌کند، بودن یا نبودنش تفاوتی ندارد.
حالا شرایط ورزش و نقش وزارت ورزش در این میان هم بی شباهت به این ماجرا نیست.
نقص زیرساخت‌ها و بی‌توجهی دولت
عباسی با بیان اینکه حوزه ورزش و جوانان نیز از همین وضعیت رنج می‌برد، گفت: چند سال پیش، وقتی دکتر قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت بود، یکی از معاونان ایشان که به ورزش علاقه‌مند بود، اعلام کرد که سالانه ۸۰ هزار مرگ ناشی از بیمارهای مربوط به کم تحرکی مانند سکته قلبی در کشور داریم.
این آمار از آمار کشته‌های تصادفات جاده‌ای نیز بالاتر است.
وی ادامه داد: این گزارش در مجلس شورای اسلامی بازتاب زیادی داشت، اما متأسفانه بعد از مدتی به بایگانی رفت و هیچ اقدام عملی و پایداری برای اصلاح این روند صورت نگرفت.
ما از یک طرف نگران پیر شدن جمعیت هستیم و مشوق‌هایی برای فرزند آوری می‌گذاریم، اما از طرف دیگر برای حفظ سلامت فعلی جامعه هیچ برنامه قابل اتکایی وجود ندارد.
عباسی با تاکید بر اینکه زیرساخت‌های مقابله با کم‌تحرکی و بیماری‌های غیر واگیر در کشور فراهم نیست، تصریح کرد: هیچ‌گاه ندیدیم دولت یا وزارت ورزش بیاید و با سند و مدرک بگوید که با اجرای فلان طرح یا سیاست، نرخ مرگ‌ومیر ناشی از کم‌تحرکی کاهش یافته است.
حتی وزارت بهداشت نیز چنین آماری را تأیید نمی‌کند، چون واقعاً اقدام مؤثری انجام نشده است.
طرح ورزش محله‌ای را به بایگانی سپرده شد
این کارشناس ورزش همگانی با اشاره به مدل‌های موفق جهانی در این حوزه گفت: در بسیاری از کشورهای پیشرفته، متولی اصلی توسعه ورزش عمومی شهرداری‌ها هستند، نه دولت.
بر اساس گزارش یونسکو، شهرداری‌ها مسابقات متنوع ورزشی را به‌صورت رایگان و در رده‌های سنی مختلف برگزار می‌کنند و همین باعث ترویج ورزش، سلامت عمومی، افزایش نشاط اجتماعی و حتی کشف استعدادهای ورزشی شده است.
وی ادامه داد: در ایران هم نمونه موفقی داشتیم.
طرح «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» در شهر اصفهان باعث شد مردم به پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری روی بیاورند.
این طرح بسیار مؤثر بود و بازتاب اجتماعی مثبتی هم داشت.
ما چهار سال پیش پیشنهاد مشابهی را به شهرداری تهران ارائه کردیم که در آن یک منطقه به‌عنوان پایلوت انتخاب شود و مسابقات ورزشی در رشته‌های مختلف در آن برگزار شود.
حتی قرار بود هزینه‌ها از طریق مشارکت اندک مردمی و بدون تحمیل بار مالی به شهرداری تأمین شود.
عباسی گفت: این طرح با استقبال اولیه مواجه شد اما با رفتن قالیباف از شهرداری و روی کار آمدن مدیران بی‌انگیزه، عملاً به بایگانی سپرده شد.
امروز اگر شهردار تهران، آقای زاکانی، بخواهد واقعاً وارد عمل شود، می‌توان با اجرای این طرح در چند منطقه شهر، الگویی موفق ایجاد کرد و پس از رفع ایرادات، آن را به سایر استان‌ها تسری داد.
با ورزش می‌توان بار نظام سلامت را سبک کرد
وی افزود: دولت پولی برای ساخت بیمارستان‌های جدید ندارد، اما با جلوگیری از ۸۰ هزار مرگ‌ومیر ناشی از کم‌تحرکی، می‌تواند بار زیادی را از دوش نظام سلامت بردارد.
من بارها گفته‌ام اگر نگران پیری جمعیت هستید، ابتدا جلوی مرگ‌ومیر ناشی از کم‌تحرکی را بگیرید.
این کارشناس تأکید کرد: این طرح از یونسکو الهام گرفته شده است و طرح شخصی من نیست.
من فقط آن را با شرایط ایران تطبیق دادم و پیشنهاد دادم که در قالب شهرداری‌ها اجرا شود.
چرا که برگزاری همایش به‌تنهایی کافی نیست؛ آنچه به سلامت مردم کمک می‌کند، برگزاری منظم مسابقات واقعی ورزشی است.
عباسی در پایان گفت: برای شروع نباید از وزارت ورزش انتظار معجزه داشت.
باید از شهرداری‌ها آغاز کرد، چون آن‌ها به مردم نزدیک‌تر هستند و توانایی اجرای برنامه‌های محلی را دارند.
اگر این مسیر درست طی شود، هم سلامت جامعه افزایش می‌یابد، هم فرهنگ ورزش در کشور نهادینه خواهد شد.