حفاظت از یوزپلنگ ایرانی؛ رسالتی همگانی و بی قید و شرط
اصفهان- در قلب دشت‌های توران، جایی که یوزپلنگ ایرانی، این گوهر نادر طبیعت ایران در معرض انقراض گام برمی‌دارد، پروژه‌ای پیشگامانه برای نجات این گونه ارزشمند شکل گرفته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- ندا سپاهی: محور عباس‌آباد به میامی، کریدوری حیاتی اما خطرناک برای یوزها، سال‌هاست که شاهد تصادفات مرگبار این حیوان در شب بوده است.
در چنین شرایطی فعالان صنعتی، با درک این بحران زیست‌محیطی، گامی جسورانه برداشته و با اجرای پروژه روشنایی زیست‌محیطی در این مسیر، نه‌تنها ایمنی جاده را ارتقا داده بلکه امیدی تازه برای بقای یوز ایرانی رقم زده اند.
این ابتکار که با همکاری نهادهای محیط‌زیستی و تحت نظارت دقیق کارشناسان طراحی و در تابستان ۱۴۰۲ طی دو ماه اجرا شده، نشان‌دهنده تعهد به مسئولیت اجتماعی و حفاظت از میراث طبیعی ایران است.
با استفاده از فناوری‌های پیشرفته روشنایی LED و طراحی‌های سازگار با زیستگاه یوزها، تعادلی بین ایمنی انسان و حفظ حیات‌وحش برقرار شده است.
این پروژه نه‌تنها خطر تصادفات شبانه را کاهش داده بلکه با جلب توجه عمومی و رسانه‌ها، آگاهی جامعه را نسبت به اهمیت حفاظت از یوزپلنگ ایرانی بالا برده است.
در گفت‌وگو با محمد امینی، دوستدار محیط زیست که در ادامه می‌خوانید، نگاهی به تلاشی می‌اندازیم که می‌تواند آینده یوز ایرانی را روشن‌تر کند.
مهر: ایده اولیه این پروژه از کجا آمد؟
ایده اولیه پروژه روشنایی جاده عباس‌آباد به میامی از دغدغه‌های مشترک در زمینه کاهش تصادفات مرگبار یوز ایرانی و لزوم ایمن‌سازی این کریدور زیستی بسیار حساس نشأت گرفت.
شرکتی که سال‌ها به عنوان تولید کننده محصولات روشنایی جاده‌ها و معابر فعالیت می‌کند، با آگاهی از این موضوع که بخش بزرگی از تلفات این گونه نادر در اثر برخورد با خودرو در شب اتفاق می‌افتد، تصمیم گرفت در راستای مسئولیت اجتماعی خود وارد این پروژه شود.
اطلاعات محیط زیستی و داده‌های کارشناسی ارائه‌شده توسط متخصصان و سازمان محیط زیست، اولویت‌دار بودن این محور را به‌روشنی نشان می‌داد.
لطفاً درخصوص مشخصات فنی پروژه بفرمائید.
در این پروژه از چراغ‌های LED سری ستاره با توان ۲۰۰ وات استفاده شد که با راندمان نوری بالا، مصرف انرژی کم و طراحی مهندسی مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی ساخته شده‌اند.
سیستم‌های روشنایی طوری طراحی شدند که در عین افزایش دید رانندگان در شب، کمترین تأثیر نوری بر زیستگاه یوزها داشته باشند.
به‌عنوان مثال از نورهایی با زاویه تابش کنترل‌شده و شدت مناسب استفاده شد تا از خیرگی جلوگیری شده و حیات‌وحش نیز کمترین مزاحمت را حس کند.
این طراحی همچنین مطابق با الزامات اداره راه و شهرسازی و با تأییدات مشاوران محیط‌زیست پیش رفت.
چالش‌های اصلی در اجرای این پروژه چه بود؟
از جمله چالش‌های پروژه می‌توان به شرایط سخت جغرافیایی منطقه، لزوم رعایت ملاحظات زیست‌محیطی حساس، و هماهنگی میان چند نهاد اشاره کرد.
پروژه تحت نظارت اداره کل راه استان سمنان و با اجرای یکی از بهترین شرکت‌های پیمانکار در این حوزه پیش رفت که با وجود این پیچیدگی‌ها، همکاری خوبی میان تیم‌های فنی، محیط‌زیست و اجرایی ایجاد شد.
دسترسی دشوار به منطقه، نوسانات جوی و الزام به انجام نصب در بازه‌های زمانی خاص برای حفظ ایمنی یوزها، از دیگر چالش‌ها بود.
تأثیر این پروژه روی حفاظت از یوز ایرانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تحقیقات بین‌المللی نشان می‌دهند که روشنایی مسیر می‌تواند تا ۶۸٪ احتمال تصادف حیات‌وحش را کاهش دهد.
با توجه به اینکه تمام ۱۳ مورد ثبت‌شده تصادف با یوز (در بازه سال ۱۴۰۲) در این محور در شب رخ داده بود، روشنایی نصب‌شده در بخش بحرانی ۲ کیلومتری، گامی مهم برای کاهش خطر بوده است.
هنوز برای ارزیابی کامل نیاز به گذر زمان و پایش مداوم است اما واکنش اولیه کارشناسان و گزارش‌های محلی، حاکی از افزایش ایمنی و کاهش خطر بالقوه بوده است.
هرچند اطلاع رسانی مداوم در این محور به ویژه در ایام تعطیلات و ایام مسافرت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در زمینه اقتصادی و اجتماعی، این پروژه چه فایده‌ای برای جوامع محلی داشته است؟
افزایش ایمنی جاده در منطقه‌ای که محل عبور ساکنین محلی، دامداران و مسافران است، نقش مهمی در کاهش تصادفات جاده‌ای داشته است.
همچنین با جلب توجه رسانه‌ها و نهادهای ملی به این منطقه، افکار عمومی نسبت به اهمیت منطقه توران و حفاظت از آن آگاه‌تر شده است.
در گام‌های بعدی نیز، پروژه‌هایی از این دست می‌تواند فرصت‌های شغلی در حوزه نگهداری تجهیزات، پایش محیط‌زیستی و گردشگری مسئولانه ایجاد کند.