تاکید ایران و روسیه بر حکمرانی حکمت‌بنیان در علم و فناوری

باشگاه خبرنگاران جوان - حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و آندره فورسنکو دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه در دیدار در محل شورا همچنین اتخاذ رویکرد‌های راهبردی فراتر از عمل‌گرایانه صرف در مواجهه با تحولات جهانی را ضروری دانستند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با یادآوری مباحث مطرح شده در دیدار سال گذشته، شامل مباحث فلسفی و گزارشی از عملکرد و اسناد مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، گفت‌و‌گو را بر مفهوم کلیدی و محوری «حکمت» متمرکز کرد و گفت: این واژه معادل دقیقی در سایر زبان‌ها ندارد و بهتر است از خود این اصطلاح استفاده شود.
حکمت در نگاه ما، ترکیبی از عقلانیت، فضیلت و سعادت است.
حجت الاسلام خسروپناه در تشریح این سه مولفه افزود: عقلانیت به معنای اتخاذ تصمیمات مبتنی بر خردورزی و استدلال منطقی است.
اما این عقلانیت باید با فضیلت و اخلاق پیوند داشته باشد.
اجتماع عقلانیت و فضیلت، یعنی خردورزی اخلاق‌مدار، منجر به تأمین سعادت حقیقی انسان می‌شود که این سعادت، هم ابعاد مادی و دنیوی و هم ابعاد معنوی و اخروی را در بر می‌گیرد.
وی رویکرد شورای‌عالی انقلاب فرهنگی را استقرار یک نظام حکمرانی در عرصه علم و فناوری عنوان کرد و گفت: تلاش ما بر این است که حکمرانی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، یک حکمرانی حکمی و حکمت‌بنیان باشد.
دبیر شورا در ادامه، به منظور ارائه تصویری از نمود‌های عملی این رویکرد، به تشریح برخی از مهم‌ترین اسناد راهبردی از جمله سند ملی هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود: دانشگاه‌های کشور نیز فعالیت‌های قابل توجهی را در این حوزه آغاز کرده و به دستاورد‌هایی در این زمینه نائل آمده‌اند.
حجت الاسلام خسروپناه با اشاره به اینکه کاربرد‌های هوش مصنوعی در بخش سلامت نیز با شتاب دنبال می‌شود، اظهار داشت: همچنین علاوه بر حوزه علم و فناوری، در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز اسناد مهم و راهگشایی در طول یک سال اخیر در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.
وی این دیدار را ادامه گفت‌و‌گو‌های سازنده پیشین و فرصتی برای تبادل نظر و تقویت بیش از پیش همکاری‌های راهبردی دو کشور در حوزه علم و فناوری ارزیابی کرد.
نگاه راهبردی روسیه، ضرورت عبور از پراگماتیسم و تاکید بر ارزش‌ها
دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور روسیه نیز با ابراز خرسندی از حضور در ایران بر اهمیت تداوم این رایزنی‌ها در سطوح عالی تاکید و نسبت به دستیابی به نتایج ملموس در جهت پیشبرد اهداف مشترک ابراز امیدواری کرد.
آندره فورسنکو، با اشاره به گفت‌و‌گو‌های پیشین، بر اهمیت مباحث مطرح شده تاکید کرد و به نقد رویکرد‌های عمل‌گرایانه در عرصه تصمیم‌گیری‌های جهانی پرداخت و گفت: گاهی تمرکز بیش از حد بر رویکرد‌های پراگماتیک و منافع کوتاه‌مدت، هرچند ممکن است به حل مسائل جاری کمک کند، اما می‌تواند مخاطرات راهبردی قابل توجهی را برای آینده ایجاد کند.
در برخی موارد، اتخاذ تصمیمات اصولی که شاید منفعت آنی نداشته باشند، برای حفظ آینده ضروری است.
وی به تشریح رویکرد راهبردی روسیه در حوزه علم و فناوری پرداخت و گفت: روسیه نیز سند راهبرد توسعه علم و فناوری خود را دارد که توسط شورای مشورتی علمی کشور تهیه و به تأیید رئیس‌جمهور می‌رسد.
ما به این نتیجه رسیدیم که این سند به بازنگری اساسی نیاز دارد، زیرا جهان وارد وضعیتی جدید شده است.
فورسنکو دلیل این بازنگری را فراتر از تحولات مقطعی دانست و افزود: مساله بنیادین امروز این است که آیا جهان توسط یک قدرت واحد مدیریت خواهد شد یا کشور‌های مختلف حق دارند مسیر توسعه مستقل خود را بر اساس ارزش‌ها و اصول خود تعیین کنند؟
این تنها یک بحث علمی نیست، بلکه با هویت، افتخار ملی و حق زیست بر اساس قواعد اخلاقی هر ملت پیوند خورده است.
این نگاه در سند راهبردی جدید روسیه منعکس شده و سیاست‌های این کشور باید از پشتوانه قوی علم و فناوری برخوردار باشد.
تقویت سازوکار‌های همکاری دوجانبه و توجه به ابعاد اخلاقی فناوری
دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور به همکاری‌های علمی موجود میان دو کشور اشاره و بر لزوم تقویت تعاملات میان نهاد‌های سیاست‌گذار علمی ایران و روسیه تأکید کرد.
وی از تشکیل کارگروه مشترک میان دو کشور به ریاست فئودور ویتولوفسکی، عضو آکادمی علوم روسیه و رئیس مؤسسه معتبر اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل پریماکوف، خبر داد و ابراز امیدواری کرد که جلسات آتی این کارگروه و دیدار‌های برنامه‌ریزی شده در طول این سفر، به نتایج عملی و پیشبرد همکاری‌ها منجر شود.
فورسنکو در ادامه به اهمیت روزافزون ابعاد اخلاقی فناوری‌های نوین اشاره کرد و گفت: روسیه به تازگی شورای ملی اخلاق را با همکاری آکادمی علوم تاسیس کرده است تا استاندارد‌های اخلاقی لازم برای توسعه و کاربرد فناوری‌های جدید، به‌ویژه در حوزه‌های حساسی مانند فناوری‌های عصبی را تدوین کند.
وی این اقدام را هم‌راستا با تاکید طرف ایرانی بر مفهوم «حکمت» ارزیابی و همچنین به پیشرفت‌های حاصله در زمینه همکاری‌های تجاری دانش‌بنیان و افزایش رفت‌وآمد هیات‌های اقتصادی و فناورانه میان دو کشور اشاره کرد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای توسعه همکاری‌های اقتصادی مبتنی بر فناوری است.
منبع: شورای عالی انقلاب فرهنگی