اساتید دانشگاه و دغدغه‌هایی از جنس علم و تربیت - تسنیم

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، هر ساله و همزمان با ایام شهادت شهید مرتضی مطهری، محقق، نویسنده و مدرس دانشگاههای کشور که نقش مهمی در فضای فکری، علمی و تحقیقاتی کشور ایفا کرد، ضمن گرامیداشت مقام معلم و استاد، به بررسی نقش و اهمیت این جایگاه در دانشگاه و مدرسه پرداخته می‌شود.
دانشگاهها نیز هر ساله در چنین ایامی با برگزاری مراسم‌هایی از زحمات و فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی اساتید قدردانی کرده و با معرفی اساتید دانشگاه که در تدریس و علم‌اندوزی سرآمد سایر دانشگاهیان بودند به ارائه الگوی مناسب برای جامعه علمی کشور می پردازند.
در این میان اساتید و معلمان دانشگاه به عنوان قشری اثرگذار و مرجع در جامعه دغدغه‌هایی دارند که توجه به آنها به خصوص از سوی دولتمردان و مسئولان اجرایی کشور این قشر را برای انجام مسئولیت خطیر تعلیم و تربیت در فضای دانشگاه باانگیزه‌تر می‌کند.
در گفتگو با و استاد نمونه و برتر کشور طی سالهای اخیر دغدغه‌های آنها را در شرایط فعلی کشور جویا شدیم.
سیدمهدی قمصری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد نمونه کشوری در سالهای گذشته در گفتگو با تسنیم، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهید مطهری و تبریک روز معلم به سایر اساتید دانشگاه گفت: اساتید دانشگاه دغدغه‌های مختلفی دارند که شاید از یکپارچگی و دیدگاه بین اساتید برخوردار نباشد اما باید گفت قاطبه اساتید، دغدغه‌های فردی چندانی ندارند اگر چه وظیفه مسئولان است که نسبت به مسائل و مشکلات شخصی آنها بی‌تفاوت نباشند و آنها را رفع کنند.
طبیعتا کاهش این دغدغه‌ها، کیفیت علمی و ارائه خدمت اساتید به جامعه را بهتر و بیشتر می‌کند.
مسائل اقتصادی که موضوع مبتلابه اقشار مختلف کشور است از این دست موضوعات است.
تامین نیازها و امکاناتی پژوهشی اصلی‌ترین دغدغه اساتید
وی دغدغه اصلی اساتید را مسائلی دانست که ایفای نقش معلمی آنها را تحت الشعاع قرار داده و این وظیفه را برای آنها سخت می‌کند و گفت: اساتید در کنار تدریس دروس، وظیفه تحقیق و پژوهش را نیز بر عهده دارند و طبیعتا در این زمینه نیازمند پشتیبانی‌های امکاناتی و مالی‌اند متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به وضعیت‌ اقتصادی و کاهش ارزش ریال، سهم اعتبارات لازم برای فعالیتهای پژوهشی تحت تاثیر قرار گرفته و محدودیتهایی را برای این فعالیت اساتید و دانشگاه ایجاد کرده که باعث افت کیفیت پژوهش و دستاوردهایشان در رقابتهای جهانی شده است.
قمصری با اشاره به اینکه شتاب توسعه علمی کشور در مقطعی خوب بود و رتبه‌های بسیار بالایی در دنیا داشتیم که این پشتیبانی باعث می‌شد کار به خوبی پیش رود، یادآور شد: با توجه به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، بخشی از دغدغه‌ها این است.
به خصوص برای رشته‌های مربوط به علوم‌تجربی که به پژوهش وابسته است نیازمند امکانات و تجهیزات هستیم تا در شرایط بین‌المللی وضعیت خوبی را برای کشور رقم زنیم.
یکی از دغدغه‌ها و موضوعی که احساس رضایت اساتید را بیشتر می‌کند، توجه به این مسئله است.
با وجود اینکه از نیروی انسانی خوب و با علم برخورداریم ولی وقتی نتوانیم از کیفیت و پتانسیل آنها به این دلایل استفاده کنیم آنها نیز نمی‌توانند از خودشان راضی باشند و به بازدهی برسند.
وی یکی دیگر از مهمترین دغدغه‌های اساتید را وضعیت دانشجویان دانست و گفت: قطعا از نظرهوشی و ذهنی در ایرانیان کمبودی وجود ندارد ولی گاها و به دلایلی شاهد از بین رفتن انگیزه‌ها و امید دانشجویانی که از دبیرستان به دانشگاه می آیند، هستیم و این برای اساتید جای نگرانی و دغدغه جدی است.
ناامید و بی‌انگیزه کردن دانشجویان از سوی برخی جریانات و دغدغه اساتید
قمصری تصریح کرد: جریانات مختلفی در کشور و جامعه وجود دارند که گاها به شکل برنامه‌ریزی شده و یا تعمدا و عامدانه تلاش می کنند ناامیدی نسبت به آینده را به دانشجویان القا و آنها را تشویق به مهاجرت کنند.
این موضوع یک دغدغه جدی برای جمعی از اساتید دانشگاه است.
استاد دانشگاه تهران گفت: این موضوع باعث می‌شود عده‌ای از جوانان ما به مهاجرت فکر کنند که باعث تاسف ما است؛ سرمایه‌هایی که برای آنها سرمایه‌گذاری شده و امید داریم با علم خود به کشور کمک و مشکلات را حل کنند از کشور خارج شود و عده‌ای هم که در کشور می‌مانند و ماندگار می شوند به دلیل از دست رفتن امید خود با جدیت و علاقه درس و علم را پیگیری نمی‌کنند و انگیزه برای تحقیق و پژوهش عمیق در بین آنها کم می‌شود از طرفی هم مشکلات اقتصادی به آن دامن می زند.
این استاد نمونه کشوری خاطرنشان کرد: وقتی یک جوان با استعداد و با علم، به این نتیجه رسد که فعالیت های علمی او در مقایسه با برخی شغلها و جایگاههایی او را دیرتر به برخی دستاوردها و امکانات می‌رساند، انگیزه تحقیق و علم اندوزی را کم کم از دست می‌دهد و برای کشور خسران است.
به خصوص اینکه اگر این فرد، فردی دارای استعداد بوده و در صورت فراهم بودن امکانات بتواند با علم و پژوهش خود کشور را در برخی امورات بی‌نیاز کند، لذا حمایت از این افراد، دانشجویان و اساتید جوان که مقابل چشم اساتید پیشکسوت رشد پیدا می‌کنند دغدغه جدی آنها است.
در ادامه عبدالله معتمدی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس سابق این دانشگاه نیز به بیان دغدغه‌های اساتید دانشگاه به عنوان معلمان نسل دانشجو و جوان کشور پرداخت.
وی ضمن تبریک روز معلم و گرامیداشت شهادت شهید مطهری به تسنیم گفت: مخاطبان اساتید که در عالی‌ترین سطوح آموزشی و تحصیلی کشور فعالیت می‌کنند جوانانی هستند که از مستعدترین جوانان کشور به شمار می‌روند لذا بخشی از دغدغه اساتید معطوف به همین دانشجویان و جوانان است.
بخشی از این دغدغه‌ها معطوف به نقش اجتماعی است که استادان در جامعه و کشور دارند و بخشی هم مربوط به شرایط اساتید است.
دغدغه معیشتی اساتید قابل حل است
وی با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌های اولیه اساتید که این روزها وجود دارد و امیدواریم خیلی زود برطرف شود، دغدغه‌های مالی و معیشتی است که در چند سال اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور برجسته شده است، خاطرنشان کرد: شرایط فعلی، شرایط مناسبی برای اساتید نیست و امیدواریم زودتر مشکلات فعلی حل شود زیرا ادامه این مسیر ممکن است به تضعیف جایگاه علمی و مرجعیت علمی اساتید منجر شود.
البته کشور و جامعه نیز آسیب می‌بینند زیرا این شرایط باعث شده برخی از استادان به دنبال ادامه فعالیت علمی خود خارج از کشور باشند.
لذا این دغدغه، دغدغه مهم و در عین حال قابل حلی است که امیدواریم خیلی زود برطرف شود.
وی ادامه داد: یکی از دغدغه های مهم و شاید اصلی‌ترین دغدغه استادان ما دغدغه‌های علمی است.
همانطور که می‌دانید یک چهارم مدت زمان موظفی اساتید ما بر اساس رتبه‌های علمی در هفته، صرف تدریس و تعلیم می‌شود و مابقی ساعات، اساتید ما کار مطالعه، پژوهش و راهنمایی دانشجویان را دنبال می‌کنند.
این به معنای این است که دغدغه های علمی، دغدغه مهمی است که‌ وقت فراوانی را از اساتید ما می‌گیرد.
اساتید ما همواره تلاش می‌کنند به روز باشند و در لبه دانش و مرزهای دانش حرکت کنند و علم خود را به روز نگه دارند.
به روز نگه داشتن علم اساتید و تولیدات علمی کشور
معتمدی تاکید کرد: این دغدغه، دغدغه بزرگی است و بخشی از این دغدغه در پاسخ به مطالبات نسل فرهیخته و هوشمندی است که استاد سر کلاس درس با آنها مواجه است.بخشی از این فعالیت‌ها برای پاسخ به نیازهای علمی دانشجویان و برخی مربوط به فرایندهای اداری و استخدامی است زیرا ارتقای استادان منوط به فعالیت‌های علمی است و بخشی از وقت اصلی انها صرف این دغدغه های علمی می‌شود.
وی در همین زمینه گفت: از این جهت گاهی اوقات کمبود تجهیزات، وسایل آزمایشگاهی و دسترسی نداشتن به این موارد محدودیت‌هایی برای اسایتد ایجاد می‌کند که این هم از نگرانی‌ها و دغدغه‌های اساتید است که باید مورد حمایت قرار گیرد.
ارتباطات بین‌الملی کشور نیازمند این است که اساتید ما بتوانند با علم دنیا پیش روند و علم خود را به‌روز نگه دارند و در عین حال با شخصیت‌های بزرگ علمی معاشرت داشته باشند.
اینها دغدغه‌های علمی اساتید است که هم از تمایلات شخصیتی خودشان که اهل علم هستند نشات می‌گیرد و هم از نظر شغلی و پاسخ دادن به مطالبات دانشجویان و حتی جامعه به این نگاه نیاز دارند.
تعامل با دانشجویان و آماده کردن آنها برای مسئولیتهای آینده
وی گفت: یکی دیگر از دغدغههایی که باز برای استادان مهم است دغدغه های تربیتی است که استادان دارند.
دانشجویانی که مخاطب استادان هستند، آینده‌سازان کشور ما هستند و قرار است به زودی مسئولیت‌های بزرگ و مهمی را در کشور عهده دار شوند.
اینکه اساتید بتوانند با دانشجویان به گونه‌ای تعامل داشته باشند که آنها را در جهت مسئولیت‌پذیری و آگاهی هایشان در ابعاد مهم اعتقادی، اخلاقی و حتی مذهبی آماده مسئولیت سنگین و مهم آینده شان کنند برای اعضای هیئت علمی یک این دغدغه جدی و مهم محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: امروز علیرغم اینکه گاهی اوقات در فضاهای رسانه‌ای و فضاهای دیگر حرفهای به اصطلاح غیرعلمی و غیر دقیقی در مورد جوانهای ما زده می‌شود که نسل جوان ما دیگر دغدغه و امیدی به آینده کشور ندارد،‌ درست نیست.
نسل جوان ما هوشمند و دغدغه‌مند است که امید به آینده دارد.
این موضوع را با مطالعه عرض می‌کنم و برخلاف چیزی است که گاهی اوقات تبلیغ می شود که مثلاً نسل جوان ما ناامید است.
اینگونه نیست نسل جوان ما به ظرفیت‌ها و امکاناتی که دارد معتقد است.
او به آینده خودش امید دارد و آینده را بهتر از امروز خودش می بیند البته طبیعی است که دغدغه و نگرانی‌هایی داشته باشد که باید به این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها توجه کرد.
معتمدی افزود: بنابراین یکی از دغدغه های دیگری که استادان ما دارند دغدغه‌های تربیتی است که نسبت به نسل جوان دارند.
برای اساتید ما مهم است که بتوانند تعاملات مثبتی با این نسل داشته باشند و به آنها کمک کنند.
اساتید دانشگاه نسبت به پدیده‌های اجتماعی و سیاسی حساس اند
وی دغدغه‌های اجتماعی را یکی دیگر از دغدغه‌های اساتید کشور دانست و گفت: دغدغه‌های اجتماعی از چند جهت مطرح است.
همانطور که می‌دانید استادان دانشگاه در جامعه از مرجعیت برخورداند.
اساتید ما به دلیل جایگاه علمی و بینش خود به پدیده‌های مختلف در کشور از لحاظ اجتماعی، سیاسی، رفتاری و ...
حساس‌اند هم به دلیل هوشمندی و هم به دلیل اطلاعات و تخصصی که دارند مسائل جامعه را می‌توانند، دقیق‌تر تحلیل کنند و از این نظر نسبت به مسائل و آسیب‌های نه تنها جامعه ایران بلکه دنیا دغدغه مند هستند.
وی گفت: نظام‌های بین‌المللی و گاها ظالمانه‌ای که گاهی اوقات در مناسبات بین المللی وجود دارد و معضلات و آسیب‌های زیادی را در دنیا ایجاد کرده است، فقر، تبعیض، گرسنگی و...
پیامدهای همین نظامهای ناعادلانه در دنیاست که از دغدغه‌های استادان ما است.
دغدغه‌هایی برای حفظ ارزش‌های انقلاب
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی (ره) گفت: بخشی از استادان ما اساتید انقلابی و متدینی هستند که دغدغه‌های دیگری هم دارند.
این افراد دغدغه حفظ ارزشهای انقلابی و نظام جمهوری اسلامی را دارند که به طور کلی ذیل دغدغه‌های اجتماعی است که اساتید برای رفع آنها نیاز دارند تحلیل درستی از شرایط دنیا و کشور داشته باشند تا به پیشرفت جامعه کمک کنند.
پیشرفت جامعه و مملکت برای آنها مهم است.
لذا از این بابت استادان به عنوان یک قشر فرهیخته و دانشمندان کشور نیاز به اکرام دارند.
نیاز به این دارند که موقعیت اجتماعی آنها را به گونه‌ای فراهم کنیم که بهترین استفاده ها را از این نسل فرهیخته و دانشمند داشته باشیم.
انتهای پیام/