نقش معلم در ساخت آینده کشور

سید اسد رجبی - مدیرکل اخبار اجتماعی خبرگزاری مهر: دوازدهم اردیبهشت‌ماه، سالروز شهادت استاد فرزانه و متفکر اسلامی، شهید مرتضی مطهری، به‌حق روز معلم نام‌گذاری شده است؛ روزی که نه‌فقط یادآور مقام شامخ معلمان، بلکه فرصتی برای تأملی عمیق در نقش بی‌بدیل آنان در آینده‌سازی کشور است.
در منظومه فکری انقلاب اسلامی، معلم صرفاً ناقل دانش نیست، بلکه مربی انسان‌ساز، عامل هدایت و ستون اصلی تعالی فرهنگی، اخلاقی و علمی جامعه به شمار می‌آید.
از این رو به زعم نگارنده این یادداشت معلم در نظام تعلیم و تربیت در منظومه جمهوری اسلامی نقش های زیادی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود.
معلم؛ رکن تربیت‌پذیری و پرورش انسان مؤمن
نخستین و اساسی‌ترین نقش معلم، تربیت‌پذیر ساختن انسان‌ها در پرتو ارزش‌های دینی و الهی است.
آن‌گونه که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند: «معلمانند که بنای شخصیت نسل آینده را می‌گذارند».
معلم خوب با بهره‌گیری از سیره نبوی و آموزه‌های اسلامی، زمینه‌ای را فراهم می‌آورد که دانش‌آموز نه‌تنها علم بیاموزد، بلکه شخصیتش بر مدار اخلاق، مسئولیت‌پذیری و ایمان شکل گیرد.
این تربیت، سنگ‌بنای جامعه‌ای صالح و مبتنی بر معنویت است.
نقش معلم در جامعه‌پذیری نسل جوان
فرایند جامعه‌پذیری، یعنی آشنایی فرد با هنجارها، ارزش‌ها، قوانین و انتظارات جامعه، نقشی حیاتی در رشد اجتماعی فرد دارد.
معلم با تعامل روزمره با دانش‌آموزان، فرهنگ‌پذیری را با تأکید بر ارزش‌های اسلامی و انقلابی به آنان می‌آموزد.
در مکتب اسلام، جامعه‌پذیری واقعی آن‌گاه حاصل می‌شود که فرد در عین آگاهی از حقوق و وظایف خود، نسبت به جامعه، امّت و کشورش مسئولیت‌پذیر باشد.
معلم با هدایت فکری و رفتاری دانش‌آموزان، آنان را به شهروندانی مؤمن، بصیر و وفادار به آرمان‌های انقلاب اسلامی تبدیل می‌سازد.
آگاهی‌بخشی؛ رسالت روشن‌گری معلم انقلابی
در عصر هجمه‌های فرهنگی و شبهه‌افکنی دشمنان، نقش آگاهی‌بخشی معلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
شهید مطهری خود نماد معلمی آگاه و روشنگر بود که با زبان عقل و منطق، نسل جوان را با معارف ناب اسلامی پیوند می‌داد.
معلم امروز نیز با تکیه بر منابع دینی، اندیشه‌های شهیدان، و رهنمودهای امامین انقلاب، وظیفه دارد حقیقت را به زبان روشن به نسل آینده منتقل کند و سد محکمی در برابر تهاجم فکری دشمنان باشد.
دانش‌آموزی در پرتو الگوگیری از معلم
معلم در نگاه دانش‌آموز تنها یک آموزگار نیست، بلکه الگویی عینی از انسان متعهد و دانا است.
تأثیر شخصیت معلم در روح و روان شاگرد چنان عمیق است که گاه یک سخن، یک رفتار و حتی سکوت معلم، می‌تواند منش و مسیر زندگی یک دانش‌آموز را تعیین کند.
از این رو، هر معلمی به‌مثابه یک مربی تمام‌عیار، باید در کلام و عمل، در صداقت، تقوا، علم و دلسوزی برای نسل آینده، الگوی شاگردان خود باشد.
معرفت‌آموزی؛ پیوند عقل، قلب و عمل
معلم حقیقی نه‌تنها عقل را تغذیه می‌کند، بلکه دل را نیز هدایت می‌کند.
معرفت، پیوندی است میان شناخت عقلی و باور قلبی.
در مکتب تعلیم و تربیت اسلامی، شناخت خداوند، هستی، انسان و مسئولیت‌ها، بخشی از رسالت معلم است.
شهید مطهری در این زمینه تأکید داشت که علم بی‌معرفت، آفت‌زاست.
لذا معلم باید دانش‌آموز را به سوی درکی عمیق‌تر از حقیقت، معنویت، و هدفمندی زندگی سوق دهد.
رشد یافتگی؛ ثمره تلاش معلم در مسیر خودسازی و جامعه‌سازی
نهایت تلاش یک معلم آن است که شاگردانی تربیت کند که به رشد فردی، اجتماعی، علمی و معنوی دست یابند.
این رشد نه‌تنها در قبولی در آزمون‌های علمی، بلکه در رفتار، تصمیم‌گیری، انتخاب مسیر زندگی و ایفای نقش‌های مؤثر در جامعه نمایان می‌شود.
جامعه‌ای که در آن معلمان اهل معرفت، تعهد و تخصص تربیت‌کننده نسل آینده باشند، بی‌تردید جامعه‌ای بالنده، مستقل و پیشرو خواهد بود.
ضرورت توجه دولت‌ها به جایگاه معلم
با در نظر گرفتن نقش‌های کلیدی و چندوجهی معلمان در ساخت آینده کشور، روشن است که هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون توجه بنیادین به این قشر، مسیر رشد و تعالی را طی کند.
اگر معلم، پرچم‌دار تربیت، دانش، آگاهی و ایمان است، پس توجه به شأن، منزلت، معیشت و امنیت شغلی او وظیفه‌ای ملی و دینی به شمار می‌آید.
دولت‌ها در این مسیر مسئولیت دارند تا با برنامه‌ریزی عادلانه، بودجه‌ریزی دقیق و نگاه راهبردی، زمینه‌ساز آسایش و بالندگی معلمان باشند.
ارتقای جایگاه اجتماعی معلم، افزایش انگیزه، بهبود امکانات آموزشی، و رفع دغدغه‌های معیشتی، از ضرورت‌هایی است که مستقیماً بر کیفیت تعلیم و تربیت اثر می‌گذارد.
بدون شک، کشوری که معلمانش دغدغه نان و امنیت شغلی دارند، نمی‌تواند انتظار داشته باشد که نسل آینده‌اش با آرامش، اندیشه و ایمان تربیت شود.
همان‌طور که شهید مطهری می‌فرمود: «اصلاح معلم، اصلاح نسل است».
پس توجه به معلم، نه لطفی مقطعی، بلکه ضرورتی راهبردی در مسیر پیشرفت کشور است.
سخن پایانی
معلم ستون خیمه تعلیم و تربیت است.
اوست که با جان و دل، چراغ دانایی، ایمان، و بصیرت را در قلب نسل‌ها می‌افروزد.
اگر آینده کشور را آباد، مستقل، و پیشرفته می‌خواهیم، باید به مقام، منزلت و نیازهای معلمان توجهی ویژه داشته باشیم.
راه شهید مطهری ادامه دارد، تا زمانی که معلمان این سرزمین، با تکیه بر ایمان، دانایی و عشق، پرچم هدایت را برافراشته نگه دارن