بذرپاش: شهید رئیسی وفاق را به معنای اعلای آن شکل داده بود

به گزارش خبرنگار مهر، پس از حادثه تلخ و جانسوز شهادت آیت‌الله دکتر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور محبوب و انقلابی ایران، ملت ایران و دوستداران انقلاب اسلامی، بیش از پیش به ابعاد مختلف شخصیت، روحیه، و کارنامه پربار این خادم مردم توجه کردند.
شخصیتی که رهبر معظم انقلاب اسلامی، ایشان و دولت همراهش را «دولت کار، تلاش و حرکت» نامیدند؛ دولتی که در مدت کمتر از سه سال، در اوج سختی‌ها و تحریم‌های ظالمانه، مصمم و خستگی‌ناپذیر برای خدمت به مردم گام برداشت و لحظه‌ای از مسئولیت تاریخی خود غفلت نکرد.
شهید رئیسی الگویی بی‌نظیر از اخلاص، شجاعت، صبر، و نگاه بلندمدت به آینده ایران بود.
در روزگار دشواری که بسیاری از مسئولان به بهانه مشکلات به گذشته اشاره می‌کردند و از بار سنگین مسئولیت شانه خالی می‌کردند، او با فروتنی و صداقت، تمام توان خود را صرف حل مشکلات مردم کرد و هیچگاه به شکایت و گله‌گذاری متوسل نشد.
کارنامه این دولت در حوزه‌های راهبردی چون مسکن، حمل‌ونقل، دیپلماسی اقتصادی و توسعه زیرساخت‌های ملی، حکایت از روحیه‌ای جهادی و مدیریتی کم‌نظیر دارد.
برای واکاوی بیشتر این ویژگی‌ها و بازخوانی گوشه‌ای از خدمات و سبک مدیریتی شهید رئیسی، گفتگویی داشتیم با مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم و از همراهان نزدیک این شهید که از نزدیک با روحیه، تلاش‌ها و دغدغه‌های رئیس‌جمهور شهید آشنا بود؛ در ادامه بخوانید:
برای مقدمه دولت شهید رئیسی و شخص رئیس جمهور شهید را چگونه توصیف می‌کنید؟
دولت شهید آیت‌الله رئیسی را رهبر معظم انقلاب، دولتی کار و تلاش و حرکت نامیدند؛ دولتی که در آن فرصت‌ها برای خدمت به مردم مغتنم شمرده می‌شد و هیچ لحظه‌ای بیهوده از دست نمی‌رفت.
شهید رئیسی باور داشت که وقت مسئولیت، امانتی است که باید لحظه به لحظه آن را برای رفع مشکلات مردم هزینه کرد.
چندین بار به شهید پیشنهاد کردم که برای مردم توضیح دهد چه شرایط سختی را از دولت قبل تحویل گرفته است.
انتظار داشتم برای دفاع از عملکرد خود، واقعیت‌ها را با مردم در میان بگذارد.
اما پاسخ ایشان همیشه یکسان و پر از اخلاص بود.
می‌فرمودند: «بیان این مسائل هم وقت دولت را از کار اصلی که خدمت به مردم است می‌گیرد، و هم ناامیدی را در جامعه تزریق می‌کند.
علاوه بر این، دامن زدن به اختلافات دردی از مردم دوا نمی‌کند.
ما مسئولیم پاسخ خون شهدا را بدهیم، نه اینکه وقتمان را صرف گله‌گذاری کنیم».
این روحیه، یکی از بزرگترین درس‌هایی بود که از او گرفتم: اینکه خدا کار انسان‌ها را می‌بیند و اگر نیت خالص باشد، خودش کار بندگان صالحش را تبلیغ خواهد کرد.
این نگاه شهید را با رفتار رایج برخی دیگر مقایسه کنید؛ آنان که مدام بر طبل ویرانی‌های تحویل‌گرفته‌شان می‌کوبند تا مردم توقعات خود را پایین بیاورند یا برتر بودن خود را نسبت به مسئولان قبلی اثبات کنند.
اما شهید رئیسی از این نگاه حقیرانه دوری می‌کرد.
همین اخلاص و بلندنظری بود که او را در دل مردم محبوب‌تر از هر دولتی کرد.
اثرات این محبوبیت را امروز به‌روشنی در قلوب مردم می‌بینیم.
از حوزه مسکن و برنامه دولت سیزدهم در این کلان مسأله کشور بگویید.
شهید رئیسی شجاعت را شرط اول ورود به میدان مشکلات می‌دانست.
او از مواجهه با مسائل سخت ابایی نداشت.
برخلاف برخی که به محض دیدن سختی‌ها عقب‌نشینی می‌کنند یا از مسئولیت شانه خالی می‌کنند، شهید رئیسی می‌دانست که مسئولیت یعنی پذیرفتن سختی‌ها.
به‌ویژه در مسئله مهم مسکن، که یکی از بزرگترین چالش‌های کشور بود، با تمام وجود وارد میدان شد.
او می‌دانست که این مسیر پر از نقد و کارشکنی خواهد بود، اما میدان را خالی نکرد.
ثمره این شجاعت، راه‌اندازی یک نهضت ملی ساخت مسکن در کمتر از سه سال بود.
بنا بر گزارش بانک مرکزی، رشد تولید بخش مسکن از مهرماه سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ به رشد مثبت ۷.۱ درصد رسید.
البته راه طولانی بود و پروژه‌ها نیازمند استمرار بودند، اما پایه‌ای قوی و پرانرژی گذاشته شد که آینده کشور را تضمین می‌کرد.
شهید رئیسی معتقد بود دولت باید «مسئله‌حل‌کن» باشد، نه «مسئله‌پاک‌کن».
برای حل مسائل، تنها سخن گفتن کافی نیست؛ شجاعت و عزم واقعی لازم است، و این چیزی بود که شهید به زیبایی تجسم آن بود.
چه ویژگی شهید رئیسی به نظرتان بسیار خاص و قابل توجه بود و او را در قامت یک رئیس جمهور ممتاز می‌کرد؟
دیگر ویژگی برجسته شهید رئیسی، صبر و حلم بی‌نظیرش بود.
چه در برخورد با زیردستان، چه در مقابل منتقدان و مخالفان، همواره با آرامش و متانت رفتار می‌کرد.
در نظام اسلامی، اگر حاکمی به صفت حلم مزین نباشد، نمی‌تواند در طوفان‌های سیاسی دوام بیاورد و ممکن است با یک بی‌مهری یا ناملایمتی عنان اختیار از کف بدهد.
رهبر معظم انقلاب در توصیف شهید رئیسی، جمله معروف «دلم برای رئیسی سوخت» را به کار بردند.
این جمله، عصاره‌ای از تمام ناملایماتی بود که شهید صبورانه تحمل کرد.
بارها فرصت داشت که از خود دفاع کند یا پاسخ تندی به بدگویی‌ها بدهد، اما به خاطر مصالح نظام و مردم، سکوت کرد و وقت خود را صرف خدمت به ملت نمود.
هیچ‌گاه از ایشان رفتار تند یا توهین‌آمیزی ندیدیم.
در کارها جدی بود و با کسی شوخی نداشت، اما این جدیت هرگز با بی‌احترامی همراه نبود.
خداوند او را به زیور صبر و حلم آراسته بود.
مهمترین راهبردهای اقتصادی دولت از نظر شما چه بود؟
مهمترین دستاوردهای دولت در عرصه زیرساختی چه بود؟
شهید رئیسی تنها به حل مسائل روزمره اکتفا نمی‌کرد؛ او نگاهی کلان و راهبردی به آینده کشور داشت.
توسعه ایران را رسالتی الهی می‌دانست و کلان‌پروژه‌های راهبردی را با جدیت تمام دنبال می‌کرد.
هر روز زمانی ثابت را برای پیگیری این پروژه‌ها اختصاص می‌داد.
ایجاد کریدورهای بین‌المللی و تقویت موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه و جهان از مهم‌ترین اهداف او بود.
پروژه‌هایی چون کریدور ارس، با پیگیری مستقیم مقام معظم رهبری و حمایت جدی شهید رئیسی، علی‌رغم همه مشکلات آغاز شد.
راه‌آهن شلمچه-بصره که از پیش از انقلاب فقط در حد حرف مانده بود، در دولت او کلید خورد.
راه‌آهن راهبردی چابهار-زاهدان، با مشارکت ۲۰ شرکت خصوصی، کار خود را آغاز کرد.
پروژه‌های مهم دیگری همچون راه‌آهن شیراز-عسلویه، مرند-ثریا (با همکاری ترکیه)، و ده‌ها پروژه ریلی و جاده‌ای مانند همدان-سنندج، تبریز-خاوران، آزادراه شیراز-اصفهان و پاتاوه-دهدشت به بهره‌برداری رسیدند.
در نتیجه این تلاش‌ها، رکورد تاریخی ترانزیت کالا از ایران در سال ۱۴۰۲ با جابه‌جایی ۱۷.۷ میلیون تن کالا شکسته شد؛ این رشد حدود ۶۰ درصدی در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۳ نیز ادامه داشت.
در تمام توافقات منطقه‌ای، ترانزیت یکی از محورهای اصلی مذاکرات بود که نشان از دغدغه جدی شهید برای ارتقا جایگاه ایران داشت.
شهید رئیسی چگونه رئیس جمهوری بود، البته در موقعیت‌های بسیاری کارنامه مدیریتی شهید مشخص است؛ در عرصه اجرا چه ویژگی‌هایی داشت؟
شهید رئیسی پیگیری را بخشی جدایی‌ناپذیر از مدیریت می‌دانست.
بارها تأکید می‌کرد که ۵۰ درصد کارها به پیگیری تصمیمات اخذشده بستگی دارد.
خودش روزانه زمان زیادی را به پیگیری توافقات و مصوبات اختصاص می‌داد.
برای پروژه‌های کلان مثل کریدور ارس یا راه‌آهن چابهار-زاهدان، به صورت هفتگی و مداوم از بنده و سایر مدیران مربوطه پیگیری می‌کرد.
برای او یک بار گفتن کافی نبود؛ مرتب پیگیر بود و خسته نمی‌شد.
می‌گفت: «بروکراسی معیوب اداری کشور را فلج کرده و سرعت کارها را گرفته است.
باید با ابتکار و روش‌های نوآورانه این دیوان‌سالاری فرسوده را دور زد».
این خستگی‌ناپذیری و ابداع روش‌های جدید، شهید رئیسی را به الگویی از مدیریتی کارآمد و تحول‌آفرین تبدیل کرده بود.
او با انگیزه و روحیه بالای خود، انرژی و امید را به سایر مدیران تزریق می‌کرد.
اربعین یکی از موضوعات مهمی بود که در دولت شهید رئیسی تردد زائران تسهیل شد، این مهم چطور حاصل شد؟
سانی که سال‌های مختلف به زیارت در اربعین حسینی (ع) رفته باشند تفاوت محسوس ترافیکی و کیفیت معبر، گذرگاه، پایانه و تسهیل عبور و مرور را دریافت کردند.
این تغییرات به همت شهید رئیسی اتفاق افتاد که برای زائران امام حسین علیه السلام هر نوع خدمتی باید ارائه شود
یکی از موضوعات مورد تاکید شهید رئیسی رویدادها ملی و مذهبی بود؛ به این نحو که باید همه ظرفیت دولت در خدمت این رویدادها باشد.
اربعین حسینی یکی از این رویدادها بود و در این رابطه در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ ترافیک سنگینی در محور ایلام به مهران ایجاد می‌شد، گاهی تا ۱۶ ساعت مردم در ترافیک این مسیر با گرمای حدود ۵۰ درجه می‌ماندند.
شرایط به نحوی بود که گاهی مجبور می‌شدیم با هلی‌کوپتر به مردم در این مسیر آبرسانی کنیم.
در حالی که در اربعین ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ معطلی مردم به متوسط ۵ تا ۱۰ دقیقه رسیده بود؛ تعریض محور و احداث پل‌های جدید همچنین توافق با طرف عراقی ضمن ایجاد ظرفیت در پایانه‌ها از جمله اقدام‌هایی بود که برای تسهیل تردد زائران در مسیر اربعین حسینی انجام دادیم.
زیرساخت‌هایی را برای رفاه زائران در مرز فراهم کردیم.
طبق بررسی‌ها و آمار بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از ۴ میلیون زائر از مرز زمینی سفر زیارتی خود را انجام می‌دهند؛ کسانی که سال‌های مختلف به زیارت در اربعین حسینی (ع) رفته باشند تفاوت محسوس ترافیکی و کیفیت معبر، گذرگاه، پایانه و تسهیل عبور و مرور را دریافت کردند.
این تغییرات به همت شهید رئیسی اتفاق افتاد که برای زائران امام حسین علیه السلام هر نوع خدمتی باید ارائه شود؛ همینطور تعداد پروازهای ما از فرودگاه امام به نجف اشرف سال گذشته دو برابر شد، همچنین مشکل ناوگان هوایی حج در سال گذشته با پیگیری‌های شخص رئیس جمهور ارتقا یافت؛ بعثه مقام معظم رهبری در این زمینه دست مریزادی به سازمان هواپیمایی، شرکت هما، شرکت فرودگاه‌ها و فرودگاه حضرت امام (رم) داشتند و پرواز حجاج با ایمنی کامل و با حداقل تاخیرها توسط هواپیمایی هما انجام شد.
عید نوروز از دیگر ایام ملی بود که مورد توجه شهید رئیسی بود و در همین رابطه همت بالایی به خرج می‌داد تا از همه ظرفیت‌های کشور برای پذیرایی از مسافران نوروزی استفاده شود، حضور گروه‌های فرهنگی در فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه آهن و پایانه‌های اتوبوسرانی برای این بود تا علاوه بر آنکه شادی مردم کمک کند خواسته‌های شهید رئیسی نیز برآورده شود، چرا که شهید، رویدادهای ملی مانند عید نوروز و مناسبت‌های مذهبی بسیار توجه داشت و تغییر در خدمات در نوروز ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ کاملاً ملموس بود.
یکی از رویکردهای مهم دولت سیزدهم اهتمام رئیس جمهور شهید بر اتمام پروژه‌های نیمه تمام بود، کمی از این رویکرد شهید رئیسی بگویید.
یکی از ویژگی‌های دولت شهید رئیسی اتمام پروژه‌ها نیمه‌تمام بود و ما در دولت نهضتی برای تکمیل این پروژه‌ها آغاز کردیم.
بسیاری از پروژه‌هایی که در این مدت به پایان رساندیم، پروژه‌هایی بودند که بعضاً ۲۰ تا ۳۰ سال معطل مانده بودند.
برای مثال، پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره که از دهه ۵۰ قبل از انقلاب قرار بود بین ایران و عراق اجرا شود، تا دو سال پیش هیچ عملیات اجرایی نداشت.
اما حدود یک‌ونیم سال قبل، در ایام اربعین و با حضور معاون اول وقت رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر عراق، کلنگ آن در نقطه صفر مرزی شلمچه به زمین زده شد و هم‌اکنون عملیات اجرایی آن در حال انجام است.
این پروژه پس از ۵۰ سال بالاخره وارد فاز اجرا شد.
یا پروژه پاتاوه-دهدشت که حدود بیش از ۲۰ سال پیش در سفر مقام معظم رهبری به استان کهگیلویه و بویراحمد مطرح شده بود، در همین دولت به بهره‌برداری رسید.
این مسیر حدود ۱۶۰ کیلومتر راه مهم را در اختیار مردم استان قرار داد و بسیاری از نقاط صعب‌العبور را حذف کرد.
پروژه خاوران-تبریز نیز که بخشی از کریدور ریلی شرق به غرب کشور بود، سال‌ها معطل مانده بود و در این دولت به پایان رسید و به مردم تقدیم شد.
همین‌طور قطعه ریلی همدان-سنندج نیز که بخش مهمی از اتصال شرق و غرب کشور بود، تکمیل و بهره‌برداری شد.
آزادراه اصفهان-شیراز هم از دیگر پروژه‌های مهم و کلیدی بود.
این آزادراه حدود ۲۰۰ کیلومتر طول دارد و سال‌ها بود که قرار بود به بهره‌برداری برسد.
در این دولت به اتمام رسید و تحویل مردم شد.
این مسیر چندین ساعت از زمان سفر را کاهش داده، در مصرف سوخت صرفه‌جویی ایجاد کرده، و با افزایش ایمنی، میزان تصادفات را کاهش داده است.
رضایتمندی بالای مردم از این پروژه مشهود است.
قرارداد با هند برای توسعه بندر چابهار نیز بیش از ۱۰ سال در انتظار امضا بود.
با پیگیری‌های شهید، بالاخره این قرارداد امضا شد.
همچنین پروژه ریلی چابهار-زاهدان که قرار بود در سال ۱۴۰۳ افتتاح شود، اما متأسفانه با تأخیر به سال ۱۴۰۴ موکول شد، از جمله پروژه‌های حیاتی کریدور شرقی کشور است.
هدف ما این بود که این پروژه ۶۰۰ کیلومتری ریلی تا پایان سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری برسد.
دولت شهید رئیسی، دولتی نیمه‌تمام بود و دولتی که حتی فرصت یک دوره کامل چهار ساله را هم پیدا نکرد.
با این حال، با جدیت بسیاری از پروژه‌های کوچک و بزرگ را پیگیری کرد.
هدف ما نه شروع پروژه‌های نمایشی و جدید، بلکه تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و حیاتی کشور بود
از طرفی، پروژه خط ریلی زاهدان-یونسی-بیرجند نیز آغاز شده که این خط کل شرق کشور را از سرخس تا چابهار به هم متصل خواهد کرد.
این مسیر حدود ۹۰۰ کیلومتر است و از بزرگ‌ترین پروژه‌های ریلی تاریخ ایران به شمار می‌رود که عملیات اجرایی آن نیز آغاز شده است.
پروژه ریلی شیراز-عسلویه و شیراز-بوشهر هم که به حمل‌ونقل محصولات پتروشیمی متصل می‌شود، سال‌ها بود که فقط در حد طرح مانده بود.
با آغاز عملیات اجرایی آن، گام مهمی در جهت ترانزیت کالا و توسعه ریلی جنوب کشور برداشته شد.
پروژه ریلی کرمانشاه به مرز عراق نیز قرار بود تا پایان این دولت به بهره‌برداری برسد.
در حوزه هوایی، پروژه فاز ۲ فرودگاه حضرت امام خمینی (ره) آغاز شد.
این فاز به‌تنهایی ظرفیت ۳۵ میلیون مسافر دارد و با ترکیب ظرفیت ترمینال موجود و ترمینال سران، مجموع ظرفیت به ۵۰ میلیون مسافر در سال می‌رسد.
ما با همکاری شرکت‌های چینی این پروژه را آغاز کردیم و هدف این بود که تا پایان دولت بخشی از باند و تأسیسات زودبازده آن را افتتاح کنیم.
موضوع شهرهای ساحلی هم که سال‌ها فقط مطرح شده بود، در دولت شهید رئیسی عملیاتی شد.
طرح ایجاد ۲۷ شهر ساحلی در سواحل جنوبی کشور، از بندر شلمچه تا گوادر، به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی رسید.
هدف این بود که هر یک از ۲۷ استان کشور (به‌جز ۴ استان ساحلی) معین یکی از این شهرها باشند.
سه شهر نیز در بندرعباس، تیس و منطقه مکران مرکزی آغاز به کار کردند.
دولت شهید رئیسی، دولتی نیمه‌تمام بود و دولتی که حتی فرصت یک دوره کامل چهار ساله را هم پیدا نکرد.
با این حال، با جدیت بسیاری از پروژه‌های کوچک و بزرگ را پیگیری کرد.
برای نمونه، پروژه مسکن سبحان در منطقه قرچک ورامین که هزار واحد آن ساخته شده اما به دلیل مشکلات فنی از جمله نشست زمین، به مردم تحویل داده نشده بود، با پیگیری شخص شهید رئیسی و حضور بانک مسکن ایمن‌سازی شد.
از پروژه‌های کوچک تا بزرگ‌ترین پروژه‌های کریدوری، هدف ما نه شروع پروژه‌های نمایشی و جدید، بلکه تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و حیاتی کشور بود.
پروژه‌هایی که بعضاً ۲۰ یا ۳۰ سال در انتظار اجرا بودند.
این رویکرد، یکی از دغدغه‌ها و تأکیدات شهید عزیز ما بود؛ نهضت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام که به‌حق باید یکی از سرفصل‌های مهم عملکرد دولت او به شمار آید.
خداوند شهید بزرگوار را در اعلی علیین با اولیای خود محشور گرداند.
شهید رئیسی بر استفاده از همه ظرفیت‌های کشور و نیروهای توانمند تأکید داشت، این موضوع چه نمودی در بدنه دولت داشت؟
ما در وزارت راه و شهرسازی به‌معنای واقعی وفاق را شکل دادیم و به استفاده از ظرفیت‌ها اعتقاد داشتیم.
همان‌طور که در مراسم معارفه به آقای پزشکیان عرض کردم و من حتی از دوره دولت آقای روحانی معاون داشتم.
شهید رئیسی همواره تأکید می‌کرد که ملاک، توانمندی و خدمت به مردم است، نه صرفاً تغییر افراد.
ایشان می‌گفت «از همه کسانی که توان دارند استفاده کنید، مهم خدمت بیشتر به مردم است، نه جابه‌جایی صرف افراد.» به عنوان مثال، وزیر فعلی راه و شهرسازی، پیش‌تر معاون من و نیز معاون مرحوم مهندس قاسمی در همین دولت شهید رئیسی بود.
بسیاری از معاونانی که امروز در وزارت راه فعال هستند، در دولت آقای روحانی، و حتی پیش‌تر در دوره آقای آخوندی هم مسئولیت داشتند.
چون برای ما اصل، کارآمدی و پیشرفت پروژه‌ها بود، نه تعلق جناحی افراد.
توصیه شهید رئیسی این بود که تغییرات صرفاً به‌دلیل تغییر دولت نباید انجام شود؛ مگر در مواردی که تخلف یا فساد اثبات شده باشد.
اینکه صرفاً به‌خاطر آمدن یک دولت، همه مدیران باید تغییر کنند، نه‌تنها غلط است، بلکه به ضرر مردم تمام می‌شود.
کشور را نمی‌شود با نگاه باندی اداره کرد.
شهید ما، که اکنون در اعلی‌علیین است، معتقد بود شعار باید «کار برای مردم» باشد، نه «سهم‌خواهی سیاسی».
این نگاه در وزارت راه و شهرسازی نهادینه شده بود و ما با توصیه ایشان، از ظرفیت افراد متخصص و متعهد، فارغ از وابستگی سیاسی، بهره می‌بردیم.
همان‌طور که در مراسم معارفه هم گفتم: آنچه اصالت دارد، کار است، نه تغییر چهره‌ها.