نکات کلیدی در تربیت دختران برای والدین

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تربیت فرزندان و حفظ آنها از آسیب‌ها و خطرات روزگار، وظیفه‌ای خطیر و اصلی است که بر دوش والدین به ویژه پدران قرار دارد.
خانواده، نخستین محیط تربیتی انسان است و پدر به عنوان ستون این نهاد، نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت فرزندان دارد.
زمانی که والدین به مسئولیت خود در زمینه تربیت فرزندان بی‌توجه باشند یا اهمیت این مسئولیت را درک نکنند، زمینه‌ای برای انحراف‌های فکری، اخلاقی و رفتاری در فرزندان فراهم می‌شود.
به‌ویژه در این دوران که دامنه فسادهای اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی به اوج خود رسیده است، غفلت از تربیت صحیح می‌تواند پیامدهای ناگواری را برای فرزندان و جامعه به دنبال داشته باشد.
علاوه بر محبت و تأمین نیازهای مادی فرزندان، والدین باید نقش الگوی رفتاری و اخلاقی را ایفا کنند و با آگاهی از چالش‌های روزگار، ارزش‌ها و اصول صحیح دینی و فرهنگی را به آنان بیاموزند.
همراهی والدین در تربیت، نظارت مستمر و ایجاد محیطی سالم و امن، نه‌تنها فرزندان را در برابر آسیب‌های اجتماعی مصون می‌کند، بلکه آینده‌ای روشن و سرشار از ثبات اخلاقی و فکری را برای آنان و جامعه رقم می‌زند.
این وظیفه، وظیفه‌ای مقدس است که کوتاهی در آن جبران‌ناپذیر خواهد بود.
امام محمد باقر علیه السلام می‌فرماید «حفظ اطفال از خطرات و انحراف‌ها در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آن‌ها است؛ یُحْفَظُ الْاَطْفالُ بِصلاحِ آبائِهِمْ.»
در این میان، تربیت دختران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که دختران، به دلیل لطافت روح و ویژگی‌های احساسی خاص خود، نیازمند توجه و مراقبتی بیشتر و ظریف‌تر هستند.
حساسیت، ملایمت و ظرافت روحی آنان ایجاب می‌کند که در تربیت و پرورششان، ظرافت، محبت و دقت بیشتری به کار رود تا بتوانند در آینده با آرامش، اعتماد به نفس و استواری در مسیر زندگی گام بردارند.
پیامبر اسلام صلی ‌الله ‌علیه ‌و ‌آله و اهل‌بیت عصمت و طهارت، به‌عنوان برترین معلمان و حکیم‌ترین انسان‌ها، همواره بر تربیت دختران تأکید داشته‌اند.
در آموزه‌های آنان، مهربانی، توجه به نیازهای روحی و آموزش درست نقش کلیدی در تربیت نسل سالم و مؤمن دارد.
ادب نیکو، تعلیم خوب و بهره‌مندی مادی
به عنوان نمونه، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به عنوان خاتم رسولان و سرور تمام انبیا دربارۀ شاخصه‌های تربیتی فرزند دختر فرمود «هر که دخترى داشته باشد و خوب تربیتش کند و او را به خوبى تعلیم دهد و از نعمتهایى که خداوند به او عطا کرده به وفور بهره‌مندش کند، آن دختر، سپر و پوشش پدر در برابر آتش دوزخ خواهد بود؛ مَن کانتْ لَه ابنةٌ فأدّبَها و أحْسَنَ أدَبها ، و علّمَها فأحْسَنَ تعلیمَها ؛ فأوسَعَ علَیها مِن نِعمِ اللّه ِ الّتی أسبَغَ علَیهِ ، کانَتْ لَه مَنَعةً و سِتْرا مِن النّارِ.
(تفسیر کنز الدقایق، ج13، ص116) در این روایت، ادب نیکو، تعلیم خوب و بهره‌مند کردن از مواهب مادی به عنوان شاخصه‌های تربیتی والدین در حق فرزندان شمرده شده است.
تقدم دختر بر پسر
همچنین پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بر لزوم تقدم دختران بر پسران تأکید کرده، می‌فرماید «هر کس وارد بازار شود و چیزى بخرد و آن را براى خانواده‌اش ببرد، مانند کسى است که صدقه‌اى را براى گروهى نیازمند مى‌برد و باید پیش از پسران، از دختران آغاز کند؛ چرا که هرکه دخترى را شاد کند، گویا برده‌اى از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است و هر کس چشمِ پسرى را روشن کند، گویا از ترس خداوند گریسته است و هرکه از ترس خداوند بگِرید، خداوند، او را وارد بهشت‌هاى پُر نعمت مى‌کند؛ مَن دَخَلَ السّوقَ فَاشتَرى تُحفَةً ، فحَمَلَها إلى عِیالِهِ، کانَ کَحامِلِ صَدَقَةٍ إلى قَومٍ مَحاویجَ، و لیَـبدَأ بِالإِناثِ قَبلَ الذُّکورِ ؛ فَإنَّهُ مَن فَرَّحَ اُنثى فَکَأنَّما عَتَقَ رَقَبَةً مِن وُلدِ اسماعیلَ، و مَن أقَرَّ بِعَینِ ابنٍ فَکَأنَّما بَکى مِن خَشیَةِ اللّه ِ، وَ مَن بَکى مِن خَشیَةِ اللّه ِ أدخَلَهُ اللّه ُ جَنّاتِ النَّعیمِ.
(الأمالی للصدوق، ج1، ص577)
این حدیث، ضمن آنکه نشان از دقایق حکمت و نفوذ علم معصومین علیهم‌السلام در تمام عرصه‌های علم و معرفت دارد، به ما می‌آموزد نباید در تربیت فرزندان، رویکردی یکسان نسبت به پسران و دختران اتخاذ کرد؛ بلکه لازم است با شناخت ویژگی‌ها و روحیات خاص هر یک، شیوه‌های تربیتی متناسب و جداگانه‌ای را برای آنها به کار برد.
عدم بوسیدن دختر 6 ساله
امام صادق علیه‌السلام نیز در روایتی دیگر تأکید می‌کنند نباید اجازه داد دختر 6 ساله توسط غریبه‌ها بوسیده شود.
ایشان می‌فرماید «هنگامی که دختر بچه‌ای 6 ساله شد، پسر بچه‌ای او را نبوسد و همچنین زن‌ها از بوسیدن پسر بچه‌ای که سنش از هفت سال تجاوز کرده است، خودداری کنند؛ اِذا بَلَغَتِ الْجارِیَةُ سِتَّ سِنینَ فَلا یُقَبِّلْهَا الْغُلامُ و الْغُلامُ لا تُقَبِّلْهُ الْمَرْأةُ اذاجاوَزَ سَبْعَ سِنینَ.» (الوافی، ج22، ص849)
متأسفانه بسیاری از والدین نسبت به این موضوع مهم، که تأثیر چشمگیری در حفظ سلامت روحی و شخصیتی دختر دارد، بی‌توجه هستند.
گاهی والدین به‌دلیل سهل‌انگاری یا ناآگاهی، در برابر چنین رفتارهایی کوتاهی می‌کنند و نقش پیشگیرانه خود را نادیده می‌گیرند.
امام کاظم علیه‌السلام نیز در حدیثی مشابه قبل می‌فرماید «وقتی دختر بچه 6 ساله شد، جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد و همچنین نمی‌تواند او را در آغوش بگیرد (بغل کند)؛ اِذا اَتَتْ عَلَی الْجارِیَةِ سِتُّ سِنینَ لَمْ یَجُزْ اَنْ یُقَبِّلَها رَجُلٌ لَیْسَتْ هِیَ بِمَحْرَمٍ لَهُ وَلایَضُمُّها اِلَیْهِ.» (الوافی، ج22، ص848)
بنابراین جلوگیری از رفتارهایی که ممکن است زمینه‌ساز آسیب‌های روانی یا تربیتی برای دختران باشد، وظیفه‌ای جدی و اجتناب‌ناپذیر است.
والدین باید با هوشیاری، آموزش و آگاهی‌بخشی مناسب، محیط خانه را به فضایی امن و سالم تبدیل کنند تا فرزندان ــ به ویژه دختران ــ در فضایی سرشار از آرامش و امنیت رشد یابند و از آسیب‌های احتمالی مصون بمانند.
انتهای‌پیام/