خراسان شمالی همچنان در حسرت هواپیما و قطار! - تسنیم
بی بهره از خط آهن، کم نصیب از آزادراه و محدود در پروازها؛ استان خراسان شمالی با وجود قرارگیری در مسیر کریدور بین المللی شمال شرق-جنوب، همچنان در حسرت زیرساخت های استاندارد حمل و نقل به سر می برد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ استان خراسان شمالی با وجود موقعیت راهبردی در مسیر ترانزیتی شمال شرق به جنوب کشور، همچنان با چالش‌های زیرساختی در بخش حمل‌ونقل مواجه است.
بررسی آمارهای رسمی از سال 1400 نشان می‌دهد این استان علی‌رغم پیشرفت‌های نسبی، هنوز در زمینه توسعه شبکه‌های ریلی، هوایی و جاده‌ای با محدودیت‌های قابل توجهی روبروست.
خراسان شمالی محروم از راه و ریل
خراسان شمالی به عنوان یکی از جوان‌ترین استان‌های کشور، با تأسیس در سال 1383 و جدا شدن از استان خراسان بزرگ، از همان ابتدا با چالش‌های زیرساختی متعددی مواجه بوده است.
این استان با مساحتی حدود 28,434 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 1 میلیون نفر، در شمال شرقی کشور و در همسایگی کشور ترکمنستان واقع شده و از موقعیت ژئوپلیتیک ویژه‌ای برخوردار است.
توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در این استان، داستانی از تلاش‌ها و چالش‌های متعدد را روایت می‌کند.
با نگاهی به گذشته، مشخص می‌شود که خراسان شمالی در دوران پیش از استقلال اداری، همواره در سایه توسعه مرکز استان سابق (مشهد) قرار داشته و کمتر مورد توجه برنامه‌های توسعه‌ای بوده است.
در دهه‌های گذشته، محور ارتباطی آسیایی (AH8) از میان این استان عبور می‌کرده، اما به دلیل نبود سرمایه‌گذاری کافی، این ظرفیت ترانزیتی به خوبی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است.
تا پیش از سال 1390، تنها 120 کیلومتر از راه‌های استان به صورت بزرگراه احداث شده بود و بخش عمده‌ای از راه‌های روستایی در وضعیت نامطلوبی قرار داشتند.
در حوزه ریلی، خراسان شمالی یکی از معدود استان‌های کشور است که از نعمت راه‌آهن بی‌بهره مانده است.
مطالعات اولیه احداث خط آهن در استان به اواخر دهه 1370 باز می‌گردد، اما عملیات اجرایی آن با تأخیری طولانی در سال 1397 آغاز شد و هم چنان جز بخش محدودی از استان٬ سایر مناطق از نعمت راه آهن محرومند.
در بخش هوایی نیز فرودگاه بجنورد با قدمتی بیش از 30 سال، تا پیش از سال 1395 تنها پذیرای هواپیماهای کوچک و با پروازهای بسیار محدود بود.
این فرودگاه که در ابتدا برای مقاصد پروازهای کوچک احداث شده بود، به تدریج به سمت پذیرش پروازهای مسافربری حرکت کرد.
در برنامه پنجم توسعه کشور (1390-1394)، توجه ویژه‌ای به توسعه استان‌های کمتر برخوردار از جمله خراسان شمالی شد و اعتبارات قابل توجهی برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل این استان تخصیص یافت.
در همین دوره، عملیات دوبانده‌سازی محور بجنورد-آشخانه-شیروان آغاز شد و ارتقای استانداردهای فرودگاه بجنورد در دستور کار قرار گرفت.
با آغاز برنامه ششم توسعه (1396-1400)، تکمیل کریدورهای ارتباطی استان به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مطرح شد.
در طول این دوره، حدود 150 کیلومتر به طول بزرگراه‌های استان افزوده شد و بهسازی 500 کیلومتر از راه‌های روستایی صورت گرفت.با وجود این پیشرفت‌ها، خراسان شمالی همچنان با کمبودهای زیرساختی قابل توجهی روبرو است.
نبود راه‌آهن، محدودیت پروازهای فرودگاهی و ناکافی بودن شبکه بزرگراهی، چالش‌های اصلی توسعه این استان محسوب می‌شوند.
براساس گزارش اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی، طول راه‌های استان در پایان سال 1402 به 3,865 کیلومتر رسیده که نسبت به 3,720 کیلومتر سال 1400، رشد 3.9 درصدی را نشان می‌دهد.
از این میزان 380 کیلومتر آزادراه و بزرگراه (افزایش 15 درصدی نسبت به سال 1400) 1,275 کیلومتر راه اصلی و فرعی آسفالته (رشد 4.2 درصدی) 2,210 کیلومتر راه روستایی (افزایش 2.5 درصدی) است.
حمل‌ونقل ریلی و هوایی؛ حلقه مفقوده توسعه اقتصادی استان
خراسان شمالی با گذشت بیش از دو دهه از تأسیس استان، همچنان فاقد خط آهن است.
پروژه راه‌آهن جوین-اسفراین-بجنورد-شیروان که از سال 1397 آغاز شده، تا پایان سال 1402 تنها 28 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
استاندار خراسان شمالی در این باره اظهار داشت: تکمیل خط ریلی استان نیازمند 25 هزار میلیارد تومان اعتبار است که با اعتبارات فعلی حداقل 8 سال دیگر به طول خواهد انجامید.
این پروژه می‌تواند هزینه حمل‌ونقل کالا در استان را تا 35 درصد کاهش دهد.
فرودگاه بجنورد نیز به عنوان تنها فرودگاه استان، از کمبود و عدم پرواز رنج می‌برد و در برخی از فصول سال عدد پروازهای این فرودگاه به 4 پرواز در ماه می‌رسد.
علی کاملی، مدیر فرودگاه بجنورد در این خصوص گفت: در حال حاضر، تنها مسیر فعال این فرودگاه، تهران است و بیشتر برای جابه‌جایی مسئولان و فعالان اقتصادی استفاده می‌شود، اما پتانسیل بالایی برای پروازهای دیگر از جمله مسیرهای گردشگری نظیر بجنورد ـ کیش، بجنورد ـ قشم و حتی پروازهای زیارتی مانند عتبات عالیات وجود دارد.
تحقق این امر مستلزم ورود بخش خصوصی و طراحی بسته‌های تبلیغاتی و خدماتی مناسب است تا گردشگران و مردم استان از این ظرفیت استفاده کنند.
کاملی به برنامه خاصی برای توسعه اقتصادی فرودگاه اشاره کرد و گفت: یکی از مصوبات سفر رئیس‌جمهور به استان، طرح ایجاد بندر خشک در محل فرودگاه است که ظرفیت‌های هوایی و زمینی را برای باربری فراهم خواهد کرد.
این طرح، بدون نیاز به هزینه‌های دولتی، توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی اجرایی خواهد شد.
زمین فرودگاه برای احداث این بندر آماده شده و کارگروه مربوطه نیز جلسات اولیه را برگزار کرده است.
وی همچنین به بحث هوانوردی عمومی پرداخت و افزود: صنعت هوانوردی عمومی، با ظرفیت‌های آموزشی، تفریحی، آمبولانس هوایی، پایش محیطی و تاکسی هوایی، می‌تواند نقشی اساسی در توسعه استان داشته باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که بیش از 90 درصد صنعت هوانوردی در جهان به هوانوردی عمومی اختصاص دارد که خوشبختانه این صنعت از تحریم‌ها نیز متأثر نیست و سرمایه‌گذاری در آن بسیار زودبازده است.
مدیر فرودگاه بجنورد در پایان تاکید کرد: با حمایت از بخش خصوصی و تدوین برنامه‌های دقیق‌تر، می‌توان نه تنها پروازهای بیشتر بلکه خدمات گسترده‌تری مانند پروازهای تفریحی، آموزشی و باربری را در فرودگاه شهدای بجنورد عملیاتی کرد.
امیدواریم که شرایط برای استفاده بهتر از این زیرساخت مهم استانی فراهم شود.
تأثیر زیرساخت‌های حمل‌ونقل بر اقتصاد استان
براساس مطالعات اتاق بازرگانی خراسان شمالی، هزینه‌های حمل‌ونقل به طور متوسط 28 درصد از قیمت تمام‌شده محصولات تولیدی استان را تشکیل می‌دهد که این رقم 12 درصد بالاتر از میانگین کشوری است.
سعید پورآبادی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی خراسان شمالی در این باره اظهار داشت: صنایع معدنی استان به دلیل نبود راه‌آهن، سالانه متحمل 1,200 میلیارد تومان هزینه اضافی حمل‌ونقل می‌شوند.
مطالعات ما نشان می‌دهد با تکمیل شبکه ریلی، حجم صادرات استان تا 45 درصد افزایش خواهد یافت.»
آمارها نشان می‌دهد سهم خراسان شمالی از صادرات غیرنفتی کشور در سال 1402 تنها 0.8 درصد معادل 320 میلیون دلار بوده که بخش عمده آن را محصولات معدنی و کشاورزی تشکیل می‌دهد.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل، خراسان شمالی می‌تواند از موقعیت جغرافیایی خود در کریدور شمال-جنوب بهره‌برداری کرده و به قطب ترانزیتی منطقه تبدیل شود.
انتهای پیام/311/.
