نامه شهید رئیسی برای تأیید صلاحیت لاریجانی و جهانگیری
وزیر ارشاد دولت سیزدهم می گوید: شهید رئیسی قائل بود که مردم به افراد رأی می دهند تا برایشان کار کنند. آقای رئیسی دوگانگی القایی سی و چند ساله ای که برخی می گفتند رئیس جمهور نمی تواند کار کند و اختیاراتش کم است را باطل کرد.

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- پرونده ویژه «خادم جمهور»؛هادی دارابی: روزشمار تقویم به پایان اردیبهشت و نخستین سالگرد شهادت رئیس جمهوری اسلامی ایران نزدیک میشود؛ روزی که سید ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم، سید محمدعلی آلهاشم امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و همراهان در سانحه سقوط بالگرد در منطقه ورزقان به شهادت رسیدند.
آن حادثه در شب سالروز میلاد با سعادت امام رضا(ع) رخ داد و هشتمین رئیسجمهور در مسیر خدمت به مردم، به شهادت رسید.
خبرگزاری تسنیم بهمناسبت فرارسیدن اولین سالگرد شهید رئیسی رئیسجمهور فقید، مصاحبههایی را در قالب یک پرونده ویژه انجام داده که در این ایام در حال انتشار است.
در این مصاحبه سراغ محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم که بهگفتهی خود بیش از 15 سال با رئیسجمهورِ شهید همراه بوده و در مسئولیتهای مختلف با وی همکاری داشته و هماکنون نیز ریاست بنیاد شهید رئیسی را عهدهدار است رفتهایم تا به مرور خاطراتی از شهید رئیسی و سبک کاری، مدیریتی و اخلاقی او بپردازیم.
متن این گفتوگو به شرح زیر است:
تسنیم: شما قبل از دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی با ایشان ارتباط داشتید؛ درباره سبقه آشنایی و همچنین آغاز همکاریتان با ایشان در دولت بگویید.
اسماعیلی: در ابتدا از شما و همکارانتان در خبرگزاری تسنیم تشکر میکنم؛ بابت همکاریهایی که با دولت آیتالله رئیسی و وزارت ارشاد در دوره سه ساله دولت سیزدهم داشتید؛ همچنین بابت زحماتی که بعد از شهادتشان شما و دوستان تسنیم برای ترویج نام و سیره و سلوک این شهید والامقام متحمل شدید.
آیتالله رئیسی یک شخصیت ملی بود و من هم از دور با ایشان آشنایی داشتم ولی اولین ارتباط نزدیک ما در نوروز 1387 بود که همراه ایشان برای افتتاح و پردهبرداری از گنبد بازسازی شده امام جواد(ع) به عراق رفتیم.
آن سفر بهصورت زمینی صورت گرفت و ما بهدلیل وضعیت داخلی عراق مجبور شدیم چند روز در بغداد و کاظمین بمانیم و انس و الفت با ایشان همانجا شکل گرفت.
بعداً نیز از طریق دامادشان آقای نیلی که از قبل با هم دوست و برادر هستیم و داماد این خانواده شدند، ارتباطات ما عمیقتر شد.
زمانی که ایشان به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شدند، بنده را به ریاست دفتر تحقیقات فرهنگی-اجتماعی آستان منصوب کردند.
همچنین پیگیری و هماهنگی بخش عمدهای از فعالیتهایی که در تهران داشتند با بنده بود.
چون ایشان مسئولیتهایی از جمله ریاست دادگاههای ویژه، نایب رئیسی مجلس خبرگان و عضویت در مجمع تشخیص را داشت؛ به این دلایل نیاز به حضور دو-سه روزه در تهران بود و ما این برنامهها را هماهنگ میکردیم.
در دوران حضورشان در انتخابات ریاست جمهوری 1396 بههمراه تعداد معدودی از دوستان از ابتدای کار در خدمتشان بودیم.
بعد از آن نیز که به قوه قضاییه برگشتند در دفتر ویژه رئیس قوه حضور داشتم.
آن دوران، قوه قضاییه دچار مشکلات جدی بود؛ ما برای ترمیم و بازسازی تصویر رسانهای قوه کارگروهی را تشکیل دادیم و این اتفاق مهم رخ داد که قوه قضاییه در دوره ایشان یکی از طلاییترین دورههای تاریخ خدمت قضایی در کشور محسوب میشود.
بعد از اینکه کمکم فضای انتخابات ریاست جمهوری 1400 طوری جلو رفت که ایشان را ناگزیر به حضور در این عرصه کرد، بنده جزو مسئولین کمپین انتخاباتیشان بودم.
آن دوره برخی دوستان به ما تذکر میدادند که در هر دورهی 8 سالهی ریاست جمهوری کاندیدایی که با رأی و محبوبیت بالا در انتخابات وارد شده، در انتها شکست خورده و این نگرانی را داشتند که با توجه به شخصیت آیتالله رئیسی و موفقیت در آستان و قوه قضاییه، نکند در فضای انتخاباتی که تخریب، سیاهنمایی و اهانت و توهین است، ورودشان تکرار تجربههای قبل باشد.
ما هم نگرانی داشتیم ولی بهعنوان مسئولین انتخاباتیشان برای خود مشخص کرده بودیم که موفقیت ما این است بتوانیم با محبوبیتی که آقای رئیسی در افکار عمومی دارد، در انتها بتوانند با همین محبوبیت از انتخابات رای بگیرند.
با توجه به محبوبیت بالایی که آقای رئیسی داشت در انتخابات حاضر شد و با محبوبیت خود در انتخابات تأثیر گذاشت و حتی برای گرمتر کردن تنور انتخابات و بالاتر رفتن مشارکت برای تأیید صلاحیت دیگر افراد مانند آقایان لاریجانی و جهانگیری هم نامهنگاری کرده و تماس گرفت.
ایشان با توجه به محبوبیت بالایی که داشت در انتخابات حاضر شد و با محبوبیت خود در انتخابات تأثیر گذاشت و حتی برای گرمتر کردن تنور انتخابات و بالاتر رفتن مشارکت برای تأیید صلاحیت دیگر افراد مانند آقایان لاریجانی و جهانگیری هم نامهنگاری کرده و تماس گرفت.
ما فکر میکردیم مشارکت مردم با حضور افرادی مانند لاریجانی و جهانگیری افزایش بیشتری خواهد داشت و البته اعتقاد داشتیم رأی آقای رئیسی به بالای بیست و دو، سه میلیون هم بهراحتی میرسد.
تسنیم: شاید کمتر سیاستمداری برای تأیید رقبایش این کار را انجام میدهد.
اسماعیلی: بله، شور و نشاط انتخابات مهم بود و انتخابات مجلس 1398 با مشارکت 42 درصد برگزار شده بود و انتخابات 1400 در فضای کرونا که روزانه حدود 700 فوتی داشتیم، برگزار شد.
بههرحال انتخابات با حدود 50 درصد مشارکت برگزار شد و اگر حضور ایشان نبود، احتمالاً مشارکت کاهش جدی مییافت و این یکی از نگرانیهایشان بود که وارد عرصه انتخابات شدند.
آقای رئیسی درباره انتخابات سال 1400 میگفت اقتضای عافیتطلبی این است که من وارد نشوم ولی نگران مسیر آینده کشور هستم، امیدواری مردم به کارآمدی نظام در اثر سوءعملکرد دهه 1390 رخ داده، کاهش یافته و همهی این موارد با یک دولت قوی حل خواهد شد.
ایشان میگفت فاصلهی دفتر من با دفتر رئیسجمهور 100 متر است و من در قوه قضاییه مطالبهگر هستم ولی در دولت باید پاسخگوی همه باشم؛ شاید هرکسی شرایط آن روز کشور را میدید به ایشان توصیه میکرد وارد عرصه نشود چون ایشان به اندازه کافی محبوبیت داشت و مورد اعتماد جامعه بود.
بعضاً به او گفته میشد اگر وارد دولت شوید، همهی مشکلات به شما ارث میرسد ولی آقای رئیسی میگفت اقتضای عافیتطلبی این است که من وارد نشوم ولی نگران مسیر آینده کشور هستم، امیدواری مردم به کارآمدی نظام در اثر سوءعملکرد دهه 1390 رخ داده، کاهش یافته و همهی این موارد با یک دولت قوی حل خواهد شد.
تسنیم: فیلمی نیز از گفتوگوی اطرافیان با آقای رئیسی قبل از انتخابات 1400 منتشر شده که ایشان میگوید اقتضای عافیتطلبی این است که وارد عرصه نشوم ولی نگران کشور هستم.
اسماعیلی: شهید رئیسی آنزمان میگفت اگر بحث مسئولیت بود، معمولاً روسای قوه قضاییه مسئولیت 10 ساله دارند و دو حکم 5 ساله برایشان صادر میشود من هم میتوانم تا آن زمان بمانم ولی وضعیت کشور من را سوق میدهد و ضرورت کشور و تأمین منافع ملی، من را به این جمعبندی رساند.
به اعتقاد بنده، آیتالله رئیسی آنزمان بهترین تصمیم را گرفت؛ چون آن تصمیم برای انقلاب و اسلام بسیار ضروری بود و دورهی سه ساله دولتشان هم این را نشان میدهد و رهبر انقلاب آن را با دوره کوتاه امیر کبیر مقایسه کردند.
تسنیم: حضرت آقا درباره شهید رئیسی تعابیر والا و کمتر شنیده شدهای بهکار بردند؛ از جمله رئیس جمهور مغتنم، رئیس جمهور مردمی و رئیس جمهور فعال.
همچنین دولتشان را دولت خدمت و فعالیت نام بردند.
ایشان چه شاخصهای مدیریتی داشت که تحسین رهبر انقلاب را بر انگیخت؟
اسماعیلی: آقای رئیسی دارای ویژگیهای متعددی است ولی بنده به برخی از آن اشاره میکنم.
رئیسجمهور شهید اهل محافظهکاری نبود و بدون ترس کار میکرد؛ البته یک مدیر نگران عواقب کارش است و این ترس او را محتاط میکند اما ایشان ترس نداشت.
ضمناً در ماههای پایانی بعضاً به ایشان گفته میشد که فلان کار را برای انتخابات سال آینده انجام دهید ولی جواب میداد که این حرف شرک است.
او قائل بود که مردم به افراد رأی میدهند تا برایشان کار کنند.
آقای رئیسی دوگانگی القایی سی و چند سالهای که برخی میگفتند رئیسجمهور نمیتواند کار کند و اختیاراتش کم است، را باطل کرد.
در دیدار ائمه جمعه کشور با شهید رئیسی در زمان ریاست قوه، برخی افراد در حمایت از مبارزه با فساد، شعار دادند که «ابراهیم بتشکن، بت فساد رو بشکن»؛ آقای رئیسی پاسخ داد بتشکن حضرت آقاست و ما سرباز ایشان هستیم.
بهیاد داریم در یکی از سفرهای استانی، یکی از هنرمندان چهرهی آقای رئیسی را نقاشی کرده و به او هدیه داد؛ شهید رئیسی نیز ضمن تشکر گفت ما سرباز حضرت آقا هستیم و باید تصویر مبارک ایشان نقاشی شود.
او واقعا خود را سرباز رهبری میدید، در دیدار ائمه جمعه کشور با شهید رئیسی در زمان ریاست قوه، برخی افراد در حمایت از مبارزه با فساد، شعار دادند که «ابراهیم بتشکن، بت فساد رو بشکن»؛ آقای رئیسی پاسخ داد بتشکن حضرت آقاست و ما سرباز ایشان هستیم.
او شأنی برای خود قائل نبود.
رویکرد مهم شهید رئیسی تحولگرایی بود؛ او معتقد نبود باید فضای فعلی را بههر شکل ادامه داد.
او مدیر تحول جمهوری اسلامی و اهل شالودهشکنی بود.
خوب است بدانیم ساختارهای موجود آقای رئیسی را احاطه نمیکرد و بلکه او ساختارها را مدیریت میکرد.
همچنین خود را در بروکراسی اداری غرق نمیکرد یعنی اینکه در تهران نمینشست، اتفاقاً به همهجا سرکشی میکرد و در سطوح مختلف مدیریتی حاضر میشد و ارتباط میگرفت.
مدیران میانی نمیتوانستند با گزارش او را مدیریت کنند و او در صحنه حاضر بود و باید از نزدیک با مردم ارتباط میگرفت و دردها را میشنید.
مثلاً در زمینه کنترل قیمتها در بازار، صرفاً به گزارشهای دستگاهها اکتفا نمیکرد و از رسانهها، نمایندگان ویژه خود و حتی خانوادهاش آمار دریافت میکرد و کسی نمیتوانست او را دور بزند.
او به خودش و اطرافیانش بسیار سخت میگرفت.
یک علت از این حادثه تلخ 30 اردیبهشت که برایشان رخ داد این بود که شهید رئیسی میخواست زود برگردد ولو به بخشی از جلسهی روز یکشنبه 30 اردیبهشت هیئت دولت برسد.
البته همه پیشبینیها دقیق بود و هیچ مشکلی به لحاظ مسائل جوّی وجود نداشت اما بههر حال میتوانست برنامهی بازتری داشته باشد ولی برنامهی بسته و فشرده تنظیم شده بود تا به همه کارها برسد و شهادت در این راه نیز نصیبشان شد.
آقای رئیسی اغلب روزهای سال را روزه میگرفت؛ مخصوصاً در دوران ریاست جمهوری کار تهذیب نفسشان متوقف نشد.
او اغلب ایام ماه رجب و شعبان همچنین روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه میگرفت و یا اگر امکان نبود، در غذا خوردن بسیار مراقب بود.
این ویژگیها برخی از خصوصیات یک حکمران طراز اسلامی بود که به خود سخت میگرفت تا به رفع مشکلات برسد.
شاید جالب باشد بدانید آقای رئیسی اغلب روزهای سال را روزه میگرفت؛ مخصوصاً در دوران ریاست جمهوری کار تهذیب نفسشان متوقف نشد.
او اغلب ایام ماه رجب و شعبان همچنین روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه میگرفت و یا اگر امکان نبود، در غذا خوردن بسیار مراقب بود.
او سعی میکرد کمتر از بهرهمندیهای عادی بهره ببرد؛ مثلاً جزو اولین دستورهایش در قوه قضاییه این بود که حقوق خود را به کمتر از نصف کاهش داد؛ در دولت نیز همین سختگیری را بر خود روا داشت.
در آستان قدس رضوی معمولاً فرد متولی یک حقوق و یا حقالتولیهای دارد ولی ایشان تمام درآمدهایش را وقف خود آستان و محرومیتزدایی کرد.
بر این اثر بود که چندین بیمارستان و مرکز خیریه در شهرهای مختلف استان خراسان ساخته شد.
مثلاً بنده قبل از اینکه در آستان قدس مسئولیت عهدهدار شوم وقتی مهمانشان میشدم، او در انتهای هر ماه هزینه پذیرایی از مهمانهای خود را محاسبه و پرداخت میکرد.
آقای رئیسی در مقابل بیتالمال بهشدت حساس بود و واقعاً برای ما الگو شد؛ شهید رئیسی اجازهی پرداخت حق ماموریت داخلی و خارجی را برای خود و وزرا نمیداد و ما حتی یک ریال هم حق ماموریت نگرفتیم.
همچنین حق ماموریت موقت کارکنان دولت را از ارز به ریال تغییر داد.
بهمعنای واقعی میتوان گفت که شهید رئیسی مردمی و سادهزیست بود و این مهم در ذات او راه داشت.
شام او دو-سه لقمه بود و بعضاً بدون صرف شام میخوابید؛ برخی اوقات هم نمیخوابید.
من متعدد از او شنیدم که میگفت برای فلان مسئله و مشکل مردم تا سحر نخوابیدم و با افراد مرتبط صحبت کردم.
همچنین مناسک مفصلی برای اوقات سحر داشت و قبل از نماز صبح بیدار بود؛ حتی زمانهایی که مشغلهی زیادی هم داشت هم بیداری و عبادت در سحر را ترک نکرد.
البته جمعِ این موارد در یک نفر سخت است ولی شهید رئیسی این کار را کرده بود.
تسنیم: بهیاد دارم در دورههای مختلف مدیریتشان در سمتهای متنوع، حضور در جلسات توسل به اهلبیت(ع)، سخنرانی در مناسبتهای مختلف از جمله دهه محرم، شبهای قدر و غیره را ترک نمیکردند.
شما چه خاطراتی در این زمینه دارید؟
شب برگزاری دومین مناطره انتخاباتی بود که در منزلشان پیرامون مسائل مختلف صحبت میکردیم، ایشان بعد از انجام صحبتها گفت زیارت عاشورا بخوان...
اسماعیلی: شهید رئیسی محب اهلبیت(ع) بود؛ بهیاد دارم سال 1396 به ایشان عرض کردم پیشنهاد میکنم بیشتر از تریبون بهجای منبر استفاده کنید و تصویر بهتری خواهد داشت، ایشان در پاسخ با همان لطف و تواضع گفت هرچه میخواهید از من بگیرید ولی نوکری امام حسین(ع) را نگیرید.
خاطرات زیادی در اینزمینه داریم؛ بهیاد دارم شب برگزاری دومین مناطره انتخاباتی بود که در منزلشان پیرامون مسائل مختلف صحبت میکردیم، ایشان بعد از انجام صحبتها گفت زیارت عاشورا بخوان، من هم با صدای خودم خواندم و ایشان به پهنهی صورت اشک میریخت.
شهید رئیسی با تمام اشتغالات خود در تمام دهه محرم و مناسبتها مجالس روضهی شخصی را ترک نمیکرد؛ او سالیان متمادی در اول هر ماه قمری روضهی خانگی داشت و دعای توسل سهشنبهشان حتی میان جلسات کاری هم ترک نمیشد.
این موارد موتور محرکه ایشان برای خدمتگذاری بود؛ او اگر در کار خود موفق بود، به این دلیل است که روح خود را پاک کرده بود.
مکرر شنیدهایم که یک رزمنده همدانی گفته بود اگر میخواهید از سیمخاردار دشمن بگذرید، باید از سیمخاردار نفس خود عبور کنید.
شهید رئیسی از منیّت گذشته بود تا به این ویژگیها زینت شد.
هماکنون هم بهواسطه اخلاص، جهاد و شجاعت خود در جایگاه قرب الهی قرار گرفته است.
خداوند به ما هم توفیق داد تا چند صباحی در کنار این شخصیت والا باشیم و امیدواریم خداوند ما را هم عاقبت بخیر کرده و به ایشان و دوستان شهیدمان برساند.
تسنیم: شما گفتید که بسیار همراه شهید رئیسی بودید؛ هر زمان که نام او را شنیده و یا عکس وی را میبینید، یاد چه خاطرهای میافتید؟
اسماعیلی: ما خاطرات مختلفی در سالیان متمادی داریم و شخص بنده بهشدت از لحاظ روحی تحت تأثیر رفتار و خلق نیکویشان بوده و هستم اما مهمترین تصویری که در ذهنم وجود دارد، تصویر روضهخوانی ایشان است.
تسنیم: آخرین باری که شهید را دیدید چه زمانی بود؟
در سفر آخر همراهشان بودید؟
نماز مغرب روز شنبه 29 اردیبهشت 1403 بعد از اتمام جلسه که به ساختمان سفید نهاد ریاست جمهوری رفتم و آمادهی نماز شدیم اما حاج آقای رئیسی نیامد.
ما نماز را خواندیم و ایشان نیامد؛ احساس میکنم آن روز، روزه بود و برای افطار به منزل رفت تا کنار همسر خود باشند.
اسماعیلی: عصر روز شنبه 29 اردیبهشت 1403 جلسهی شورایعالی فضای مجازی بود و ایشان هم از برگزاری خوب نمایشگاه کتاب از بنده قدردانی کرد.
آقای رئیسجمهور آنجا خیلی بابت برگزاری نمایشگاه کتاب اظهار لطف کرد.
من عادت داشتم بعد از جلسات، به ساختمان سفید نهاد ریاست جمهوری میرفتم؛ نماز مغرب آن روز نیز بعد از اتمام جلسه که به ساختمان رفتم و آمادهی نماز شدیم اما حاج آقای رئیسی نیامد.
ما نماز را خواندیم و ایشان نیامد؛ احساس میکنم آن روز، روزه بود و برای افطار به منزل رفت تا کنار همسر خود باشند.
روز یکشنبه 30 اردیبهشت 1403 جلسهی هیئت دولت همزمان با سفر ایشان به شمالغرب برگزار شد و وقتی خبری از آن حادثه آمد، آقای بهادریجهرمی (سخنگوی وقت دولت) جویای خبر شد و من با تلفن شهید موسوی (سرتیم حفاظت شهید رئیسی) تماس گرفتم که در دسترس نبود.
با آقای اسدی که جانشین وی بود با هواپیمای خدمات درمانی به تبریز رفتیم.
وقتی اخباری از این حادثه میآمد، فکر میکردیم احتمالاً آقای رئیسی مصدوم شدهاند و اصلاً در ذهنم نبود که ممکن است شهید شده باشند، ما اولین تیمی بودیم که رسیدیم و بعد از آن بود که سایر عزیزان آمدند.
عازم منطقه شده و تصور میکردیم مسئله بهزودی موضوع حل خواهد شد و حداکثر به این فکر میکردیم که شاید دست و یا پا شکسته باشد و یا زخمهای سطحی برداشته باشند.
در همان اثنا بود که آیتالله شهید آلهاشم (امام جمعه تبریز که در آن پرواز بود و به شهادت رسید) به تلفنها جواب داد.
این مسئله این گمان را تقویت میکرد که بقیه هم مثل آقای آلهاشم در آن محدوده پراکنده هستند چون سقوط شدید نبوده و الّا ایشان نیز همان موقع به شهادت میرسید و همین که میتوانست حرف بزند و درخواست کمک دارد، گمان را تقویت میکرد.
گوشی موبایل خلبان بهدست آقای آلهاشم افتاده بود و فکر میکردیم بقیه نیز در همان محوطه هستند.
فضای هوا و جوّ طوری نبود که بهزودی پیدا شوند و هرچقدر هم دیرتر میشد، امیدها کاهش پیدا میکرد؛ صبح روز دوشنبه (31 اردیبهشت 1403) بعد از طلوع آفتاب دوستان ما بقایای بالگرد را پیدا کردند و به محل حادثه رسیدند و حدود ساعت 6.30 صبح پیکر شهید رئیسی و همراهان پیدا شد.
همهی مردم نگران بودند و این خبر در دنیا پیچید و همه متوجه مسئله شده بودند.
داغ سنگینی بود که با گذر زمان سرد نمیشود و بلکه داغتر هم میشود.
تسنیم: اگر فرصتی مهیا شود تا یکبار دیگر آقای رئیسی را ببینید، به او چه خواهید گفت؟
اسماعیلی: بنده خیلی دلتنگشان هستم.
حدود 10 سال بود که نفرِ اولِ زندگیِ ما، آقای رئیسی بود و ما همیشه در خانهمان صحبت ایشان را داشتیم و من وابستگی عاطفی بالایی به شهید رئیسی داشتم.
دوست دارم جزو اولین نفراتی باشم که به ایشان میرسد.
تسنیم: چند کلمه میگویم و شما ارتباط شهید رئیسی با آن را مطرح کنید.
امام رضا(ع): خادم و عاشق امام رضا(ع)
مردم: ولی نعمتِ آقای رئیسی
حضرت آیتالله خامنهای: مراد، ولیّ و مقتدا
محرومان: نگران محرومان بودند و خودشان هم طعم آن را چشیده بودند.
«سید محرومان» برازنده ایشان بود.
انتهای پیام/