جایگاه ایران در آمار پژوهشگران دو درصد برتر در بین کشورهای اسلامی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: مؤسسه ISC هر ساله آخرین یافته‌های علم‌سنجی برگرفته از منابع و مراجع معتبر مختلف را تحلیل و گزارش می کند.
یکی از این گزارش ها، بر پایه آخرین یافته های پروژه مشترک الزویر و گروهی از پژوهشگران دانشگاه استنفورد که به «فهرست دانشگاه استنفورد» معروف شده است انجام می شود.
فاضل زاده افزود: این گروه در چند سال اخیر، با تحلیل داده های پایگاه اسکوپس بر اساس روششناسی ویژه‌ای، اقدام به شناسایی و ارائه فهرستی از پژوهشگران پراستناد برتر جهان در یک پایگاه اطلاعاتی کرده اند.
روش شناسی ابداع شده، مبتنی بر مجموعه ای از سنجه های استنادی استاندارد شده برای ارزیابی تاثیر استنادی پژوهشگران در رشته ها و حوزه های علمی مختلف است.
آنان با ترکیب این سنجه ها، شاخصی به نام «شاخص استنادی مرکب» را ابداع و در مقاله سال ۲۰۱۶ خود معرفی و محاسبه کرده اند.
این شاخص مبتنی بر تعداد استنادات دریافتی، جایگاه (الگوی هم-نویسندگی) و شاخص هرش نویسندگان میباشد.
رئیس مؤسسه ISC در ادامه گفت: تازه ترین بروزرسانی این پایگاه در مهر ماه ۱۴۰۳ (سپتامبر ۲۰۲۴) منتشر شده است.
این فهرست، عملکرد استنادی نویسندگان را به ازای بروندادهای پژوهشی منتشر شده آنان در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۳ در ۲۲ حوزه موضوعی اصلی و ۱۷۴ حوزه فرعی تحلیل کرده و بر این اساس، نویسندگانی را که در زمره پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان قرار گرفته اند معرفی کرده است.
شایان ذکر است، این پایگاه در هر نسخه، دو فهرست از پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان را منتشر میکند.
تفاوت این دو فهرست در بازه زمانی استنادهای تحلیل شده است: در یکی از فهرستهای اعلام شده، بازه زمانی استنادهای دریافتی یک ساله است و در فهرست دیگر، بازه زمانی استنادهای دریافتی از سال ۱۹۹۶ به بعد در نظر گرفته می شود.
در این گزارش فهرست پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر ایران و کشورهای اسلامی بر اساس عملکرد استنادی یکساله آمده است.
روند حضور پژوهشگران پر استناد برتر جهان و کشورهای اسلامی
فاضل زاده اظهار داشت: در فهرست منتشر شده بر اساس عملکرد استنادی یکساله در سال ۲۰۲۳، تعداد ۲ هزار و ۳۲۷ پژوهشگر و بر اساس دوران خدمت ۱۰۲۱ پژوهشگر با وابستگی سازمانی جمهوری اسلامی ایران به ترتیب در میان تعداد کل ۲۲۳ هزار و ۱۵۲ و ۲۱۷ هزار و ۹۷ پژوهشگر بین‌المللی حضور دارند.
نمودار شماره یک، روند رشد فراوانی پژوهشگران ایرانی پراستناد دو درصد برتر جهان بر اساس عملکرد استنادی یکساله و دوران خدمت را نشان میدهد.
همانطور که مشاهده می شود، شمار پژوهشگران پراستناد ایرانی در این پایگاه روندی رو به رشد داشته است.
نمودار ۱: فراوانی پژوهشگران ایرانی پراستناد دو درصد جهان بر اساس عملکرد استنادی یکساله و دوران خدمت
نمودار ۲ بیست کشورهای اسلامی برتر در فراوانی پژوهشگران دو درصد بر اساس عملکرد استنادی یکساله را نشان می دهد.
کشور جمهوری اسلامی ایران رتبه نخست را به لحاظ تعداد پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر در میان کشورهای اسلامی به خود اختصاص داده است و کشورهای عربستان و ترکیه به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.
نمودار ۲: فراوانی پژوهشگران پراستناد دو درصد بیست کشور اسلامی بر اساس عملکرد استنادی یکساله- سال ۲۰۲۳
نمودار ۳ بیست کشورهای اسلامی برتر در فراوانی پژوهشگران دو درصد بر اساس عملکرد استنادی دوران خدمت نشان می دهد.
کشور جمهوری اسلامی ایران رتبه دوم را از لحاظ تعداد پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر در میان کشورهای اسلامی بعد از کشور ترکیه به خود اختصاص داده است و کشورهای عربستان در رتبه ی سوم قرار دارد.
نمودار ۳: فراوانی پژوهشگران پراستناد دو درصد بیست کشور اسلامی بر اساس عملکرد استنادی دوران خدمت- سال های ۲۰۲۳-۱۹۹۶
سهم نهادهای علم وفناوری کشور از پژوهشگران پر استناد دو درصد برتر جهان