بساط فروشی لوازم خانگی
وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی این بازار باید پاسخگو باشد که چرا سیاست توسعه صنعت لوازم خانگی موفق نبوده است.
به گزارش مشرق، در حالی این روزها شاهد ظهور برندهای جدید لوازم خانگی ایرانی در بازار هستیم که عموما مردم کالای قاچاق خریداری می‌کنند، زیرا برندهای ایرانی نتوانسته‌اند قیمت رقابتی ایجاد کنند و از نظر کیفی هم از نمونه‌های خارجی عقب هستند.
حتی مردم از فروش اقساطی لوازم خانگی نیز راضی نیستند.
وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی این بازار باید پاسخگو باشد که چرا سیاست توسعه صنعت لوازم خانگی موفق نبوده است.
در واقع به جای کارخانه لوازم خانگی، کارگاه‌هایی ایجاد شده است که در بازار حرفی برای گفتن ندارند.
از این‌رو به نظر می‌رسد کم‌کم با تعطیلی این کارگاه‌ها نیز مواجه خواهیم شد.
به گزارش «وطن امروز»، در سال‌های اخیر با هدف جلوگیری از خروج ارز، مصوبه ممنوعیت واردات لوازم خانگی اجرایی شد.
در پی آن بسیاری از سرمایه‌گذاران از فرصت به دست آمده استفاده کردند و وارد بازار لوازم خانگی شدند تا بتوانند بخشی از بازار داخلی را در اختیار بگیرند.
هر چند تعداد شرکت‌های تولیدکننده در بازار لوازم خانگی افزایش یافت و مانع بروز انحصار در عرضه لوازم خانگی شد اما ارزش افزوده چندانی هم ایجاد نشد و البته این تعداد تولیدکننده به تعدیل یا کنترل قیمت لوازم خانگی نیز منجر نشد.
حتی برخی مواقع تولیدکنندگان با عدم عرضه محصولات خود فضا را به سمتی می‌بردند که دولت با افزایش قیمت لوازم خانگی موافقت کند.
از طرف دیگر فروش اقساطی لوازم خانگی نیز برای خریداران چندان مزیت نبود، زیرا قیمت‌ها گاهی تا ۴۰ درصد بالاتر از قیمت نقدی بود.
مهم‌ترین سوالی که این روزها بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی از متولیان حوزه صنعت می‌پرسند این است که چرا بازار لوازم خانگی در زمان ممنوعیت واردات رشد کیفی چندانی نکرد؟
پاسخ این سوال واضح است سیاست‌گذار در این سال‌ها تنها به دنبال تامین نیاز داخلی بود و عملا رقابت‌پذیری تولید جزو اولویت‌های کشور نبود.
به همین دلیل در سال‌های اخیر بسیاری از شرکت‌هایی که وارد تولید لوازم خانگی شدند عمدتا شرکت‌های کوچکی بودند که یک یا چند محصول خاص را تولید می‌کردند.
از طرف دیگر در تولید محصولات خود مزیت خاصی ایجاد نکرده‌اند که مصرف‌کننده ایرانی بتواند بر مبنای همان مزیت خرید برند ایرانی را در اولویت قرار دهند.
به عبارت دیگر برند لوازم خانگی باید ۲ مزیت قیمت و کیفیت داشته باشد تا بتواند در بازار سهم مناسبی داشته باشد.
بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی معتقدند مواد اولیه لوازم خانگی در ایران هر چند از داخل کشور تامین می‌شود اما با قیمت بازار جهانی فروخته می‌شود.
حتی برخی محصولات خاص پتروشیمی که به صورت انحصاری تولید می‌شود با قیمتی بالاتر از بازار جهانی به تولیدکنندگان لوازم خانگی عرضه می‌شود.
در همین باره یک کارشناس صنعت لوازم خانگی گفت: بازار لوازم خانگی در حال حاضر به دلیل کاهش قدرت خرید مردم با رکود عمیقی روبه‌رو شده است.
چرا که بسیاری از مردم به خرید کالاهای قاچاق رو آورده‌اند.
این موضوع تحت تاثیر تنوع بالای محصولات خارجی، قیمت رقابتی و همچنین برندسازی آنها است.
به عبارت دیگر وقتی کالایی به صورت قاچاق وارد می‌شود، به دلیل اینکه تعرفه گمرکی نمی‌پردازند ارزان‌تر است.
از طرف دیگر این لوازم خانگی قاچاق عمدتا به دلیل اینکه با نام برندهای معروف وارد بازار می‌شوند، از این رو هزینه‌ای نیز برای تبلیغات نمی‌پردازند، بنابراین قیمت مناسب‌تری دارند.
این موضوع باعث شده مردم بیشتر تمایل به خرید کالاهای قاچاق داشته باشند.
احسان فدایی با تاکید بر اینکه کالاهای قاچاق نسبت به برندهای ایرانی مزیت بیشتری دارند، تصریح کرد: این کالاهای قاچاق از طریق ارز صادراتی کالاهایی واردات می‌شوند که آن کالا در داخل کشور از یارانه برخوردار است.
به همین دلیل قیمت تمام‌شده پایین‌تری نسبت به شرایط واقعی دارند.
به عبارت دیگر جنسی که در داخل تولید و صادرات می‌شود بر مبنای ارز یارانه‌ای ساخته شده است اما کالایی که به صورت قاچاق با ارز صادراتی وارد بازار ایران می‌شود با نرخ دلار آزاد عرضه می‌شود.
این اختلاف قیمت دلار مرکز مبادله و بازار آزاد برای شرکت‌های قاچاق‌کننده سود محسوب می‌شود.
درحال حاضر ارزش لوازم خانگی قاچاق در ایران به بالای ۱,۵ میلیارد دلار می‌رسد.
وی با بیان اینکه برندها برای غلبه بر رکود بازار وارد رقابت در فروش لوازم خانگی اقساطی شده‌اند، تصریح کرد: اما از آنجا که مردم برای خرید قسطی لوازم خانگی باید از تسهیلات بانکی استفاده کنند چندان تمایلی به خرید پیدا نمی‌کنند، چرا که مردم به بانک‌ها اعتماد ندارند و معتقدند بانک‌ها سود تسهیلات را به صورت تصاعدی محاسبه می‌کنند، بنابراین فروش اقساطی لوازم خانگی منجر به رشد تقاضا در بازار لوازم خانگی نشده است؛ این موضوع رکود بازار را نیز بیشتر کرده است.
فدایی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اتفاقات تاثیرگذار بر بازار لوازم خانگی، ممنوعیت واردات بوده است، چرا که مردم نمی‌توانند برای آن محصولات خدمات پس از فروش دریافت کنند.
همچنین در صورتی که کالا ایرادی داشته باشد نمی‌دانند برای شکایت باید به کجا مراجعه کنند.
از طرف دیگر در بازار مه‌آلود کالای فیک زیادی وارد بازار شده است که مصرف‌کنندگان را با زیان روبه‌رو می‌کند.
در واقع بسیاری از این کالاها کیفیت ندارند یا قابل تعمیر نیستند.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: تولید برندهای بزرگ دنیا را می‌توانید در بازار ایران با قیمت رقابتی بخرید چون به صورت قاچاق وارد می‌شود اما اگر این لوازم خانگی به صورت رقابتی وارد بازار شوند نمی‌توانند با شرکت‌های ایرانی رقابت کنند، زیرا با پرداخت تعرفه، مالیات و...
با هزینه بالاتری روبه‌رو می‌شوند.
بنابراین مصرف‌کنندگان وقتی با قیمت بالای برندهای خارجی روبه‌رو می‌شوند ترجیح می‌دهند کالای ایرانی بخرند، بنابراین ممنوعیت واردات تنها به نفع قاچاق‌کننده‌های است و زیان آن برای مصرف‌کننده و حتی تولیدکنندگان است.
وی درباره تبعات انحصار در توزیع لوازم خانگی تصریح کرد: در چند سال اخیر هایپرمارکت‌هایی در حوزه لوازم خانگی شکل گرفته است که به صورت خرید دین با بانک‌ها مشارکت می‌کنند.
همین موضوع منجر شده سایر توزیع‌کنندگان لوازم خانگی تحت تاثیر قرار بگیرند.
از سال‌های گذشته خرید لوازم خانگی با روش اقساطی قیمتی متفاوت داشته است به طوری که حدود ۲۰ درصد قیمت فروش اقساطی لوازم خانگی به دلیل تورم فزاینده بالاتر اعلام می‌شود اما در عمل قیمت لوازم خانگی اقساطی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر از قیمت نقدی به فروشنده‌ها داده می‌شود.
با توجه به اینکه در سال‌های گذشته شرکت‌های لوازم خانگی کره‌ای در بازار ایران بودند، بسیاری از مردم به محصولات این برندها اعتماد دارند.
به همین دلیل شاهد این اتفاق در بازار هستیم که به اسم برندهای کره‌ای محصولات زیرپله‌ای لوگو می‌خورند و با همان بسته‌بندی‌ها وارد بازار ایران می‌شوند.
شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که منجر شده بود در سال‌های اخیر موضوع خرید کارتن یخچال و تلویزیون خارجی در کشور باب شود و حتی با قیمت‌های بالا خرید و فروش شود استفاده از آن کارتن‌ها در کارگاه‌های زیرپله‌ای برای لوازم خانگی ریبرندشده بود.
واردات قانونمند لوازم خانگی نه‌تنها ریسکی برای صنعت لوازم خانگی ما نخواهد بود، بلکه می‌تواند مزایایی هم به همراه داشته باشد.
اگر واردات لوازم خانگی در چارچوبی مشخص و کارشناسی‌شده انجام شود، نه تنها دولت از محل مالیات و تعرفه واردات لوازم خانگی درآمد خواهد داشت، بلکه واردات کالاها به صورت رسمی موجب ورود کالای اورجینال شده و شرکت‌های خارجی ناچار به ارائه خدمات پس از فروش در بازار داخلی ما خواهند بود.
محمدرضا شهیدی، دبیر انجمن صوتی و تصویری با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر تولید لوازم صوتی و تصویری در ایران افزایش یافته است، گفت: هم‌اکنون برخی شرکت‌های ایرانی در محصولاتی مانند تلویزیون توفیقات زیادی حاصل کرده‌اند به‌گونه‌ای که بخش عمده بازار تلویزیون در اختیار شرکت‌های ایرانی است، هر چند تلویزیون جزو کالاهایی محسوب می‌شود که زیاد قاچاق می‌شود.
با این حال شرکت‌هایی که این محصول را تولید می‌کنند خود را به استانداردها رسانده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی بازار لوازمی مانند اتو، ماکرویو، سشوار و...
کاملا تحت تاثیر کالای قاچاق است، تصریح کرد: به طور قطع ایران نتوانسته در سال‌های اخیر در تولید محصولات کوچک لوازم خانگی توفیقی به دست آورد، بنابراین کالاهای قاچاق سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند.
بخشی از این موضوع نیز تحت تاثیر رانت ارزی است که از طریق ارز مرکز مبادله وارد این بازار می‌شود.
به عبارت دیگر افرادی برای واردات ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند یا حتی در مقابل ارز صادرات این کالاها را به بازار ایران عرضه می‌کنند.
از آنجایی که بازار برخی محصولات خاص است شرکت‌های ایرانی در آن سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، بنابراین در موقعیت کنونی باید سیاست آزادسازی واردات اجرا شود تا این کالاها از مبادی قانون وارد شوند.
بر اساس این گزارش، در سال‌های اخیر با وجود اینکه تولیدکننده‌های ایرانی فرصت پیدا کردند تا عرض اندام کنند اما رشد و بالندگی آنها به نفع مصرف‌کننده ایرانی نشده است، چرا که نه‌تنها مزیت قیمتی پیدا نکرده‌اند بلکه از نظر کیفی نیز نتوانسته‌اند فاصله خود با برندهای مطرح خارجی را پر کنند.
بر همین مبنا اگر واردات لوازم خانگی به بازار ایران آزاد شود به طور قطع بسیاری از همین شرکت‌های ایرانی از گردونه رقابت خارج خواهند شد، بنابراین دولت باید سیاست گذشته را اصلاح کند و شرکت‌های کوچک را به سمت ادغام یا توسعه سوق دهد.
این موضوع باعث می‌شود ایران چند برند بزرگ لوازم خانگی پیدا کند که حداقل بازار داخلی را تامین می‌کنند.
برای نمونه کشور کره‌جنوبی ۲ برند سامسونگ و ال‌جی را به صورت بین‌المللی برندسازی کرده است.
این شرکت‌ها نه‌تنها سهم بالایی در درآمد ارزی این کشور دارند، بلکه به اشتغال‌زایی و ایجاد چرخه سرمایه کمک کرده‌اند تا اقتصاد این کشور رشد قابل توجهی پیدا کند.
