اقدام غیرحرفه ای سازمان توسعه مدارس/انتشار کتاب یک روز پیش از فوت

به گزارش خبرنگار مهر، دیروز سه‌شنبه ۲۱ خرداد ۱۳۹۷ خبر ناگوار درگذشت زنده‌یاد دکتر محمدرضا حافظی در رسانه‌ها منتشر شد.
او یکی از مفاخر علمی و فرهنگی کشور بود و سال‌ها فعالیتش در قامت یک خیر مدرسه ساز و ریاست جامعه و انجمن خیرین مدرسه ساز برکات بسیاری برای ایران و ایرانیان به همراه داشت.
زنده‌یاد حافظی همچنین از معماران برجسته ایران بود.
او دکترای تخصصی معماری از انگلستان داشت و یکی از برجسته‌ترین یادگاری‌های او برج میلاد است که اکنون به عنوان نماد شهر تهران و نماد توانمندی متخصصان ایرانی به شمار می‌رود.
پس از درگذشت زنده‌یاد حافظی برای پیگیری چند و چون انتشار کتاب زندگینامه او با کاوه تیموری نویسنده این کتاب تماس گرفتیم.
تیموری سال گذشته خبر تألیف زندگینامه رئیس فقید جامعه خیرین مدرسه ساز را با خبرنگار مهر در میان گذاشته بود.
وی گفت: در سال گذشته تألیف کتاب «زندگی و کارنامه خیر مدرسه ساز محمدرضا حافظی» از سوی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور به من پیشنهاد شد و پس از بررسی‌های اولیه کار را قبول کردم.
نگارش و تدوین کتاب نیز از تیرماه ۹۷ آغاز و در آذر همین سال به پایان رسید.
سازمان نوسازی مدارس در انتشار زندگینامه زنده‌یاد حافظی اهمال کرد
وی افزود: کتاب ۱۷ اپیزود دارد و به شیوه داستانی به روایت زندگی زنده‌یاد حافظی می‌پردازد.
همچنین گفت‌وگویی با عنوان «از خیال تا کلام» با این بزرگ خیران مدرسه ساز و حدود ۳۰ تصویر از دوره‌های مختلف زندگی‌اش در کتاب درج شده است.
برای به سرانجام رسیدن کتاب ۲۰ ساعت مصاحبه با او و دیگران انجام شد و تمام اسناد و گفت‌وگوهای قبلی مورد مطالعه قرار گرفت و بر همین سیاق مطالب آن دسته از خیرین مدرسه سازی که مرحوم حافظی را نیز به نیکی می‌شناختند، تجزیه و تحلیل شد.
تیموری ادامه داد: پس از اتمام نگارش و مراحل صفحه بندی و طراحی، فایل کتاب به سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس تحویل داده شد.
متأسفانه روند انتشار کتاب در گردنه‌های کشنده اداری قرار گرفت و مشکلات و موانع مختلفی که اکثرشان توسط خود مجموعه و سازمان درست شده بودند، باعث شد تا کتاب منتشر نشود.
کتاب ۶ تا هشت ناظر عوض کرد که هر کدام خواستار اعمال نظر شخصی خود بودند.
به هر حال علیرغم اینکه مرحوم حافظی کار نهایی را تأیید کرده بود و آن را بدون اشکال می‌دانست، سازمان ۶ بار خواستار اصلاحاتی در کتاب شد.
عجیب آنکه هر ۶ بار هم آن اصلاحات و ایرادات به اجبار و علیرغم اینکه خودم و مرحوم حافظی آنهارا وارد نمی‌دانستیم، اعمال شدند اما بازهم کتاب منتشر نشد.
کتاب ۶ تا هشت ناظر عوض کرد که هر کدام خواستار اعمال نظر شخصی خود بودند.
به هر حال علیرغم اینکه مرحوم حافظی کار نهایی را تأیید کرده بود و آن را بدون اشکال می‌دانست، سازمان ۶ بار خواستار اصلاحاتی در کتاب شد.
این پژوهشگر و هنرمند همچنین به هنگامه بیماری دکتر حافظی در سال ۹۸ اشاره کرد و گفت: اهمال سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور باعث شد تا سال ۹۷ بدون انتشار این کتاب به اتمام برسد.
متأسفانه در سال ۹۸ دکتر حافظی بیمار و در بیمارستان ایران مهر بستری شد.
با این اوصاف هم حتی هیچ تحرکی از طرف سازمان برای انتشار کتاب صورت نگرفت، انگار که چاپ این کتاب برای آنها چندان جدی نبود.
به همین دلیل من به عنوان نویسنده وظیفه خود دانستم که کتاب نهایی را تقدیم او کنم.
بنابراین به سرعت هرچه تمامتر فیپا و شابکش را گرفته و کتاب را شخصاً به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بردم و اجازه انتشارش را گرفتم.
پس از آن یک نسخه نفیس از آن را آماده کرده و به بیمارستان بردم و تقدیم این بزرگمرد عاشق فرهنگ ایران کردم.
دکتر حافظی بسیار تحت تأثیر قرار گرفت و گریست و در تخت بیمارستان به خانواده و اطرافیانش توصیه کرد که راه خیری و راه مدرسه سازی را تداوم دهند.
کتاب را با برداشتن نام نویسنده‌اش منتشر کردند
تیموری در بخش دیگری از این گفت‌وگو به اقدام غیراخلاقی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در انتشار دیرهنگام کتاب زندگینامه زنده‌یاد حافظی اشاره کرد و گفت: این سازمان آنقدر در انتشار کتاب اهمال کرد و زمان را کشت تا اینکه اوضاع جسمی زنده‌یاد حافظی در بیمارستان وخیم‌تر شد.
در ۲۰ خرداد خبری مبنی بر رونمایی از کتاب در خبرگزاری‌های خواندم و عجیب آنکه نه هیچ اطلاعی به من داده بودند و نه مرا به این مراسم دعوت کردند.
شخص دکتر حافظی هم که در این روز در بخش آی سی یو بستری و ممنوع الملاقات بود.
وی اضافه کرد: به هر حال من در این جلسه نبودم، اما نسخه‌ای از کتاب به دستم رسید و در کمال تعجب دیدم که در اقدامی غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای سازمان کتاب را منتشر کرده و نام من را به عنوان نویسنده از کتاب برداشته است.
جریان را از رئیس سازمان و معاونش پرسیدم و در کمال تعجب بیشتر آنها از این کار اظهار بی‌اطلاعی کردند.
این در صورتی بود که سازمان فایل نهایی کتاب را برای انتشار از من گرفت، یعنی کار به‌گونه‌ای نبود که آنها بخواهند خود فایل کتاب را طراحی کنند که نام من را ننویسند.
به عمد نام من از کتاب حذف شد.
کتاب هم بسیار معمولی و عادی با کاغذ نامرغوب منتشر شده بود.
بنابراین در مراسم رونمایی از کتاب «زندگی و کارنامه خیر مدرسه ساز محمدرضا حافظی» نه دکتر حافظی حضور داشت و نه نویسنده کتاب.
متأسفانه فردای این رونمایی یعنی سه‌شنبه ۲۱ خرداد مرحوم حافظی نیز در بیمارستان دار فانی را وداع گفت.
تمام مراحل نگارش کتاب زیر نظر زنده‌یاد حافظی انجام شده بود
کاوه تیموری در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان نظارت زنده‌یاد حافظی بر مراحل نگارش کتاب اظهار کرد: فصل به فصل کتاب را زیر نظر و عنایت دکتر حافظی جلو بردم و همانطور که اشاره کردم فایل نهایی پس از تأیید ایشان به سازمان ارائه شد.
حتی دستخطی هم از اشعار خودش به من داد که در کتاب درج کردم.
اگر این کتاب در زمان حیات این چهره بزرگ منتشر می‌شد، چه تأثیر مثبتی می‌توانست در روحیه او و خانواده‌اش بگذارد.
به هر حال کتاب فراز و فرود دوران خیری اوست.
سردبیر فصلنامه «رشد آموزش هنر» ادامه داد: زنده‌یاد حافظی یک خیر، خیرساز هم بود.
در زمان چند دهه ریاست او بر جامعه خیرین مدرسه ساز کشور، به دلیل سرمایه اجتماعی مهمی که داشت، بسیاری را به راه خیری و مدرسه سازی هدایت کرد.
هر فراز از زندگی این بزرگمرد فرهنگی کشور دلنشین است و مخاطب فهیم و فاضل می‌تواند تمامی این نکات را در کتاب مطالعه کند.
به من تاکید کردند که نباید مصاحبه حبیب الله بور بور، این خادم فرهنگ کشور و ریاست سابق سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس در کتاب منتشر شود.
این در صورتی است که جامعه خیرین در زمان او پایه گذاری شد و به روایت آمار در زمان فعالیت او در آموزش و پرورش و سازمان بیشترین جذب خیرین مدرسه ساز صورت گرفته و بیشترین مدرسه ساخته شده است تیموری همچنین با انتقاد از کسانی که در دوره ریاست خود بر سازمان‌های دولتی نظرهای شخصی خود را اعمال می‌کنند، گفت: چنانکه اهل فضل می‌دانند زندگینامه نویسی نوعی از هنر است و توانمندی بالایی می‌طلبد.
مؤلف در این راه عاشقانه تلاش کرد تا کتاب تمام شود.
عجیب است که فقط خدمات و سرمایه خیر مدرسه ساز را می‌خواهند و زمانی که قصد تقدیر از آنها را دارند انواع و اقسام مسائل را درست می‌کنند.
من برای این کتاب ساعت‌ها با پیشکسوتان مدرسه ساز به گفت‌وگو نشستم اما سازمان مطبوع مدام می‌گفت نام این را حذف کن و نام آن را اضافه کن!
این نویسنده در ادامه به یکی از اعمال نظرهای شخصی و سلیقه‌ای در کتاب اشاره کرد: به عنوان مثال به من تاکید کردند که نباید مصاحبه حبیب الله بور بور، این خادم فرهنگ کشور و ریاست سابق سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس در کتاب منتشر شود.
این در صورتی است که جامعه خیرین در زمان او پایه گذاری شد و به روایت آمار در زمان فعالیت او در آموزش و پرورش و سازمان بیشترین جذب خیرین مدرسه ساز صورت گرفته و بیشترین مدرسه ساخته شده است.
حتی بیشترین کتاب زندگینامه خیرین مدرسه ساز در زمان ریاست حبیب الله بور بور منتشر شد، این در صورتی است که در دوره فعلی، این سازمان فقط همین کتاب من را منتشر کرد و آن هم با وضعیتی که برای شما شرح دادم.
زنده یاد حافظی گفت نمی‌خواهم کتاب با این وضعیت منتشر شود
تیموری در بخش دیگری از این گفت‌وگو حذف نام‌های از کتاب به سلیقه سازمان را باعث دلخوری زنده‌یاد حافظی دانست و گفت: وقتی قرار بر حذف دستوری نام خیرین مدرسه ساز از کتاب شد زنده‌یاد حافظی به من گفت اگر نخواهم کتابی درباره من با این وضعیت و با این سانسور منتشر شود چه کسی را باید ببینم؟
نکته آسیب شناسانه در وجود حکومت‌های خودمختار در دل سازمان است زیرا کارمند روابط عمومی به خود اجازه می‌دهد عنوان نویسنده را از کتاب حذف کند و این در حالی است که روئسای او از این مساله به درست یا غلط اظهار بی اطلاعی می‌کنند.
وی افزود: باید نیت اصلی در کتاب‌های زندگینامه خیرین معرفی آنها و کارشان باشد نه اینکه اهداف سیاسی دخیل در کار شود یا اینکه مدیری بخواهد با چاپ آنها نام خودش را مطرح و یا کار مدیریت قبلی را خراب کند.
در تألیف و انتشار این کتاب‌ها باید روند طبیعی طی شود.
همچنین چاپ کتاب باید به جذب خیر مدرسه ساز هم کمک کند.
مدیران باید از وسعت نظر برخودار بوده و دریادل باشند و مسائل فردی را درنظر نگیرند.
کاری که بور بور کرد در فرآیند دو ساله ۱۵ کتاب خوب در این دوران منتشر شد اما در زمان فعلی هیچ وسعت نظری وجود ندارد.
اکثر خیران مدرسه ساز پا به سن گذاشته‌اند و باید از فرصت حضور آنها استفاده کرد.
این اشخاص گوهرهای بی‌همت هستند و کمترین کار سازمان روایت زندگی عاشقانه آنها بدون بهره‌برداری سازمانی است.
مهم نیست که این کتاب را من بنویسم یا کس دیگری مهم این است که این دست از کتاب‌ها بدون درگیری‌های اداری و سیاسی و به نحو مطلوب انجام شود تا جریان مدرسه سازی شعله‌ور شود.
کاوه تیموری دارای مدرک کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران است و به عنوان استاد ممتاز انجمن خوشنویسان ایران به تدریس این هنر اشتغال دارد.
وی همچنین سردبیر فصلنامه «رشد آموزش هنر» است که از سوی دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تولید و منتشر می‌شود.
تیموری تاکنون پژوهش‌های بسیاری در هنر خوشنویسی تألیف و منتشر کرده است که از میان آنها می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «راز خط در آثار استاد امیرخانی»، «راز نقاشی‌خط استاد جلیل رسولی»، «رازهای خط و نقاشیخط: نگاهی به آثار زنده‌یاد رضا مافی»، «بررسی زندگی و آثار خوشنویسی غلامحسین امیرخانی»، «هنر خوشنویسی در مدرسه» و «معراج سبز: چهل حدیث نماز».