برخی می‌خواهند جنبش دانشجویی درگیر مسائل دسته چندم شود/ شرط اثرگذاری جنبش دانشجویی چیست؟| میزگرد دانشجویی تسنیم - تسنیم

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم_ فاطمه کریمی: حیات فعالیت‌های دانشجویی در کشور ما به پیش از دوران انقلاب اسلامی می‌رسد.
دانشجویان و به خصوص بخش فعال این قشر در قالب تشکل های دانشجویی همواره در فضای سیاسی اجتماعی کشور تاثیرگذار بوده اند و سخنان بزرگانی چون رهبر معظم انقلاب در خصوص جایگاه و نقش این قشر در دیدارهای مختلف با دانشجویان به تاثیرگذاری و اهمیت این قشر تاکید دارد.
دانشجویان به اقتضای سن خود بیشتر به عنوان منتقد بی‌عدالتی‌ها، نقص‌ها و کاستی‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شناخته می‌شوند که گاها بر خود آنها نیز نقدهایی وارد است.
همزمان با 16 آذر و روز دانشجو در میزگردی در خبرگزاری تسنیم پای صحبت نمایندگان مختلف تشکل های دانشجویی کشور نشستیم تا ضمن تشریح فضای فعلی حاکم بر دانشگاهها، نگاهها، نقدها و اولویت های این مجموعه را در فضای سیاسی و گفتمانی کشور بررسی کنیم.
در این میزگرد که با حضور حمیدرضا معروفخانی به نمایندگی از اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، سعید خلیفه از جنبش عدالتخواه دانشجویی، علی رادمنش از اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل، آرش فرجی به نمایندگی از بسیج دانشجویی و مهدی محمدی از دفتر تحکیم وحدت برگزار شد محورهای مختلفی به بحث گذاشته شد.
فضای حاکم بر دانشگاهها در دوران پسا کرونا، فعالیت سیاسی تشکل های دانشجویی، پویایی یا خموگی در فعالیت جریان دانشجویی، اثرگذاری این قشر در تحولات جامعه و اولویت های اتحادیه های دانشجویی از جمله موضوعاتی بود که در این نشست به گفت وگو گذاشته شد.
مشروح این میزگرد را در ادامه می خوانید:
تسنیم: به عنوان موضوع اول، فضای سیاسی حاکم بر فعالیت تشکل های دانشجویی در دانشگاههای کشور را با توجه به پشت سر گذاشتن حوادث سال گذشته و مسائلی که در دانشگاهها به دنبال داشت را چگونه می بینید.
برخی معتقدند این اتفاقات جریان دانشجویی که تا حدی در فضای خمودگی به سر می برد را بیشتر دچار رکود کرده است.
نظر شما چیست؟
معروفخانی: دانشگاه از ابتدای انقلاب یکی از مسائل اصلی کشور بوده و در هر نقطه عطفی که در جمهوری اسلامی ایران رقم خورده نقش آفرینی دانشگاه و دانشجو در آن هویدا است.
دانشجویان و دانشگاه در نگاه بزرگان انقلاب امام راحل و رهبر انقلاب نیز از جایگاه بالا و ارزشمندی برخورد است.
برای بررسی وضعیت فعلی جریان دانشجویی باید فضای چند سال اخیر جنبش دانشجویی در کشور را بررسی کرد.
در دهه 90 سیاست دانشگاه زدایی یا فعالیت سیاسی زدایی از دانشگاه از سوی وزارتین(وزارت علوم و بهداشت) یا دولت وقت شکل گرفت.
ندیدن دانشجو و فعالیت سیاسی در دانشگاه و اهمیت ندادن به این جریان، به تشکل های دانشجویی آسیب زد در انتهای دهه 90 نیز فراگیری و همه گیری ویروس کرونا منجر به بسته شدن صحن دانشگاهها و به طبع آن تشکل های دانشجویی شد.
هر چند تشکل ها فعالیت خود را به صورت مجازی ادامه می دانند اما بسته شدن خوابگاهها و فضای حضوری کلاس های درس که شاید بتوان گفت 80 درصد فعالیت تشکل ها تحت الشعاع این فضا قرار گرفت، مشکلاتی را برای فعالیت درونی تشکلها، کادرسازی، خودسازی و یارگیری که باید رقم می خورد، ایجاد کرد.
این فضا سیاست دولت وقت را در قبال دانشگاهها و دانشجویان تکمیل کرد و می توان گفت زیست و فعالیت سیاسی تشکل های دانشجویی را به کما برد.
** سیاست زدایی از دانشگاه و کرونا در دهه 90 تشکل های دانشجویی را ضعیف کرد
حوادث و در پی آن اغتشاشات مهر 1401 و قبل از بازگشایی جدی و رسمی دانشگاهها با اسم رمز مهسا رقم خود و این در حالی بود که تشکلهای سیاسی ما چندین سال بود تضعیف شده بودند.
دانشگاه و مدارس از اهداف اغتشاشات بود و حواشی آن به صحن دانشگاهها کشیده شد.
کف دانشگاه و ذهن دانشجویان با پیامدهای آن کاملا درگیر و فضا کاملا هیجانی شد.
دانشجویی که دو سال دوران دانشجویی را به شکل مجازی گذرانده بود یا اگر تازه وارد دانشگاه می شد، دو سال آخر دوران مدرسه خود را به صورت مجازی گذرانده بود درک درستی از فضای دانشگاه، ارتباطات و تعاملات اجتماعی ندارد و وقتی در یک فضای هیجانی قرار می گیرد، قطعا دچار مشکلاتی می شود.
یکی از نکات مثبت عملیات طوفان الاقصی، روشن شدن چهره حامیان زن، زندگی، آزادی و غربی ها بود.
این حوادث پرده را از چهره آنها کنار زد و چهره واقعی آنها را عیان کرد.همه دنیا متوجه این مسائل شدند و شاهد تجمعات پرتعدادی در شهرهای مختلف اروپایی و امریکایی در حمایت از فلسطین هستیم.
پس از این عملیات، رواج استکبار ستیزی و توجه به اسلام در دنیا در حال پررنگ شدن اما ذهن برخی از دانشجویان ما هنوز درگیر مسائل سال گذشته است و پرونده اغتشاشات و ماجرای مهسا امینی برای آنها باز است.
حملات فکری و رسانه ای علیه دانشگاه و ذهن جوانان هنوز ادامه دارد و دانشجویان سوالاتی دارند و در ذهنشان باقی مانده است.
** تشکل ها در دوران پساکرونا و پسامهسا باید به دنبال حل گروه های ذهنی دانشجویان باشند
در حال حاضر و در دوران پساکرونا و پسامهسا، فضای هیجانی کنار رفته و تشکل های دانشجویی دارند به این سمت می روند که در فضای آرامی به این سوالات پاسخ دهند.
تصور من این است که تشکل های دانشجویی لزوم برگزاری کرسی های آزاد اندیشی و تریبون آزاد را به لحاظ کمی و موضوعی احساس کردند.
آن هم صرفا به این دلیل است که متوجه گره های ذهنی دانشجویان و برطرف کردن شبهات آنها با حضور اساتید و سایر مسولان و صاحب نظران شدند.
ورود جدی به انتخابات از سوی تشکل های دانشجویی رقم خورده، برنامه هایی را در این خصوص دارند و برنامه هایی را دنبال می کنند.
برداشت من این است که بحث کرسی آزاد اندیشی و تریبون های دانشجویی را به شکل جدی دنبال می کنند.
خلیفه: برای ارزیابی درست و دقیق از وضعیت فعلی فعالیت تشکل های دانشجویی باید ارزیابی دقیقی نسبت به مسائل سال قبل و علل وقایع رخداده در دانشگاهها داشته باشیم.
ابتدا باید جنبه های شورشی که سال قبل رخ داد را بررسی و به طبع آن مسئله جنبش دانشجویی را دنبال کنیم.
به نظر من خیلی از دانشجویانی که در اتفاقات سال قبل صحنه گردان، طراحی آشوب بودند توسط تشکل های دانشجویی نمایندگی نمی شدند.
تشکلهای دانشجویی به طبع نگاه تهدید محور و سیاست زدایی که به دانشگاه و دانشجو از سالیان قبل و از دهه 80 وجود داشت و تا الان نیز ادامه دارد که البته نباید همه تقصیرها را گردن نهادهای بیرونی انداخت و یک بخش مسئله هم به واسطه خمودگی خود تشکلهای دانشجویی و یا اتفاقات غیر ارادی مانند کرونا بود، مرجعیت خود را در دانشگاه از دست داده است.
** صحنه گردانان آشوب سال گذشته در دانشگاهها از سوی تشکل های دانشجویی نمایندگی نمی شدند
به طبع این نگاه یک، دیگری (طرف دیگر) در رقابت با تشکل های دانشجویی به بیرون از نظام هل داده می شد و در سایه تک صدایی و تک جریانی در دانشگاه، این گسل و شکاف باز شد و صدایی متفاوت بیرون زد و دنبال بروز بود.
لذا اول باید دسته بندی موضعی و تفکیکی نسبت به این مسئله قائل شویم.
معتقدم اتفاقات داخل دانشگاه در شورش بعد از فوت مهسا امینی، در امتداد نگاه بیرونی و کف خیابان و جامعه به صحن دانشگاه منتقل شد.
در فضای بیرون دانشگاه، جامعه به دلیل برخی مسائل اقتصادی و سیاسی نظیر حذف ارز 4200، محدود سازی های سیاسی و حذف خرده جریان سیاسی در انتخابات و رسانه ملی، بالقوه آمادگی یک اعتراض و خروج را داشت.
در فضای تربیتی و آموزشی که مربوط به چند سال قبل نیست و در دو سه دهه اخیر قابل مشاهده است در اعلام نتایج پذیرش دانشگاههای برتر مانند دانشگاه شریف و رتبه های برتر، شاهد طبقاتی شدن امر آموزش به صورت عینی و ملموس بودیم.
این مسئله نیز به اتفاقات درون دانشگاه دامن زد زیرا بر اساس این نتایج صحن دانشگاههای برتر ما در اختیار طبقه ای از اشراف و پولدارهای فارغ التحصیل مدارس غیر انتفاعی و سما و ...است.
** صحن دانشگاه‌های برتر به دلیل سیاستهای غلط آموزشی در اختیار طبقه اشرافی است
اعتراضات رخ داده در کشور هر چقدر در سال 1398 محق بود در سال 1401 توسط این طبقه رشد کرده در کف خیایان ها و دانشگاهها مصادره شد و هر چقدر جلو می رفتیم شعارها و مرزبندی ها یشان دقیق تر و اهداف و نظر آنها کاملا عریان و بدون هیچ ابایی اعلام می شد که از تجزیه کشور حمایت می کردند.
در خیلی از شهرها کنش هایی که اوایل انقلاب از سوی برخی گروهک ها رواج داشت، مشهود بود.
در دانشگاهها، آن جریانی که می توانست با جریان دانشجویی حزب الهی رقابت کند به صحن دانشگاه و خارج دانشگاه خیانت کرد زیرا اولین لازمه هر اعتراض و کنشی در کشور این است که به قانون اساسی و حاکمیت جمهوری اسلامی معتقد و پایبند باشید.
برخی نیز به جای اینکه بخواهند این شورش را کنترل، درونی سازی و تبدیل به اعتراض کنند و دانشجویان و دانشجوها را نمایندگی کنند، آن طبقه پر سر و صدا توسط آنها نمایندگی شد.
هر چقدر این مسیر جلوتر می رفت از سمت جریان حزب الهی دانشگاه نیز شاهد یک گنگی خاصی بودیم و شعارها و اقدامات رو به جلویی را ندیدم و فضای بیرونی دانشگاه به داخل منتقل شد.
** در فعالیت جریان دانشجویی نسبت به سال قبل تمایز ویژه‌ای دیده نمی‌شود
در فعالیت جریان دانشجویی نسبت به سال قبل تمایز ویژه ای دیده نمی شود و اینکه ادعا کنیم جریان دانشجویی به یک فهم و راهبرد جدی نسبت به سال قبل رسیده است نه.
همچنان فعالیتها و اقدامات معمولی آن صورت می گیرد و به نظرم فضای خمودگی و گنگی را که در برخی دانشگاهها دیدیم تا وقتی که یک تشکل دیگر و درون ساختار نتوانستیم در دانشگاه ایجاد کنیم ادامه دار خواهد بود چون خیلی از دانشجویان و همین طبقات فعلی داخل دانشگاه که به بالقوه معترض هستند مرزبندی هایشان را با شما دقیق تر کردند.قائل به گفت وگو نیستند.
اینها شبهه نیست.
از جنس حرف زدن و حرف نفهمیدن نیز نیست از جنس اصلاحات عمیقی است که باید در کف اصلی جامعه و در میدان اقصادی رخ دهد.
البته خیلی از آنها قائل به این نیستند که اصلاحات باید به نفع انها باید رقم خورد مانند بچه بسیجی ها و طبقات ضعیف که سال قبل جلوی شورش و تجزیه کشور ایستادند.
لذا اگر قرار است بازگشایی در کف صحنه سیاسی کشور رخ دهد باید به نفع این توده های ضعیف باشد.
چون مرزبندی ها دقیق اعلام شد لذا در این مرحله نیستیم که با صحبت و رفع شبهه بتوان جریان دانشجویی را احیا کرد.
لازمه این مسئله تعامل با بیرون و اقداماتی در فضای اقتصادی است تا واقعیت های بیرون تغییر کند.
در داخل دانشگاه نیز باید یک، دیگری به عنوان جریان منتقد در درون نظام ایجاد کنیم.
رادمنش: به نظر من دو عامل، باعث بروز اتفاقات سال گذشته با هم نامی که بخواهیم از آن یاد کنیم بود: 1 سیاست زدایی از دانشگاه و 2 رادیکال شدن جریان های دانشجویی.
جریان دانشجویی که بدون رهبر بود و در قالب هیچ تشکل و ساختاری نبود.
وقتی جریان و تشکلی رادیکال شود، فضا، فضای دانشگاهی و گفتمانی نیست.
سال گذشته این افراد در برخی دانشگاهها به صورت محدود اقدامات رادیکالی صورت دادند که به واسطه آن چهره نخبگانی ما در جهان آسیب دید.
وقایع دانشگاه شریف تصویر دانشجوی این دانشگاه را یک دانشجوی بی ادب و فحاش نشان داد.
نمی توان توقع داشت فضا و تصویر نخبگانی، سیاسی علمی و فرهنگی خدشه دار شده دانشگاه کشور طی یکسال ترمیم شود.
** تصویر نخبگانی دانشگاه پس از وقایع سال گذشته خدشه دار شد و به زودی ترمیم نمی شود
تصویر دانشگاه شریف به دلیل مسائل سال گذشته شاید از نظر علمی خیلی تغییر نکند اما در زمینه سیاسی و اعتباری قطعا دیدگاهها نسبت به این دانشگاه فرق خواهد کرد.
شاید تعداد دانشجویان بورسیه شده این دانشگاه از کشورهای دیگر امسال تا حدودی کاهش داشته باشد زیرا چهره ای که از دانشگاههای ما در پس اتفاقات سال گذشته مخابره شد، آسیب دید.