همیشه پای کتاب در میان است
کتاب باید از طریق رسانه وارد زندگی و سبد خرید مردم شود و به قول رهبر معظم انقلاب، کتاب برای خانوادهها مسئله شود و به چشم بیاید.
نگاهی به برنامه‌سازی در حوزه کتاب؛
شبکه‌های تلویزیونی تلاش می‌کنند هم‌زمان با مناسبت‌های فرهنگی مانند روز‌های برپایی نمایشگاه کتاب یا هفته کتاب و کتابخوانی برنامه‌های متنوعی را با محوریت کتاب روی آنتن بفرستند، اما باید توجه د اشت که رسانه می‌تواند چه به لحاظ کمّیت و چه به لحاظ کیفیت با توجه کرد ن به مقوله کتاب و کتابخوانی انتظارات مخاطبان را برآورده کند.
آنچه انتظار می‌رود این است که با توجه به افزایش مخاطبان تحصیل‌کرده و کتابخوان و نقش مطالعه در جامعه اطلاعاتی و دانایی‌محور معاصر می‌توان بیش از گذشته از ظرفیت‌های رسانه‌ای تلویزیون در جهت ترویج کتاب و کتابخوانی استفاده کرد و قطعا این امر نیازمند تمهیدات خلاقانه رسانه‌ای است و صرفا نمی‌توان به چند میزگرد و بحث و گفتگو یا گزارش در باره اهمیت کتاب آن هم در مناسباتی مثل هفته کتاب یا نمایشگاه کتاب بسنده کرد.
کتاب نیازمند تبلیغ است
شاید یکی از مهم‌ترین منابعی که می‌تواند اطلاعاتی از کتاب‌های روز و تازه منتشر شده را د ر اختیار علاقه‌مند ان قرار دهد تلویزیون باشد.
این بحث بار‌ها از سوی ناشران مطرح شده و بار‌ها اشاره کرده‌اند که تلویزیون با معرفی کتاب نقش مهمی را در بازار کتاب ایفا خواهد کرد.
استقبال ناشران و مخاطبان از چنین برنامه‌هایی نشان می‌دهد که این تلاش در د وره تحولی رسانه ملی باید بیش‌تر از این‌ها افزایش یابد؛ چه بسا این‌گونه معرفی کتاب از برگزاری چند ین نمایشگاه هم مؤثرتر باشد و نیاز آن‌هایی را که می‌خواهند از تازه‌های نشر با خبر شوند به‌راحتی مرتفع کند.
برنامه‌ریزی برای تداوم چنین برنامه‌هایی یکی از نکاتی است که د ر این راه باید مورد توجه قرار بگیرد.
تلویزیون می‌تواند با اطلاع‌رسانی مناسب، بینندگان را به خریدن و خواندن کتاب‌های پرفروش تشویق کند.
این اتفاق می‌تواند در بخش پیام‌های بازرگانی تلویزیون هم بیفتد.
همان‌طور که تلویزیون کتاب‌های تست‌زنی، کمک‌آموزشی و آمادگی برای آزمون‌های سراسری را تبلیغ می‌کند، می‌تواند پرفروش‌ترین کتاب‌های هر ماه بازار نشر را روی آنتن معرفی و تبلیغ کند.
کتاب در سبد خانواده
د ر هر صورت اتفاقی که باید برای کتاب در صد اوسیما بیفتد، این است که کتاب باید از طریق این رسانه وارد زند گی و سبد خرید مردم شود و به قول رهبر معظم انقلاب، کتاب برای خانواد ه‌ها مسئله شود و به چشم بیاید، مانند سایر کالا‌ها که اگر د ید ه نشوند، مشتری نخواهند داشت.
تلویزیون می‌تواند با برنامه‌های متنوع با محوریت کتاب یا گنجاند ن بخش‌هایی مربوط به کتاب در برنامه‌های ترکیبی صبحگاهی و عصرگاهی کاری کند که مرد م د ر وجود خود احساس نیاز کنند و خانوادهها بدانند اگر برای فرزندان خود کتاب می‌خرند، هزینه اضافی نکرد ه‌اند، بلکه فرهنگ‌سازی کرد ه و آیند ه فرزند خود را د ر راه د رست پیش برده‌اند.
تلویزیون باید کتابخوانی را آموزش دهد
راضیه تجار، از نویسند گان بنام ایرانی معتقد است که بسیاری از خانواد ه‌ها از طریق تلویزیون آموزش می‌بینند و این د ر حالی است که رسانه ملی برای ترویج فرهنگ کتابخوانی برنامه منسجمی ند ارد و گاه اگر شاهد برنامه‌های مربوط به کتاب و کتابخوانی باشیم، تنها به صرف پر کرد ن آنتن است.
نویسند ه «آرام شب به خیر» توضیح می‌د هد : د عوت از نویسند ه و معرفی کتاب‌های خوب از طریق تلویزیون و همچنین نقد آثار از طریق این رسانه می‌تواند د ر توسعه فرهنگ کتابخوانی مؤثر واقع شود.
وی با بیان اینکه د ولت د ر سال‌های اخیر از طریق رسانه‌های مختلف برنامه‌های بسیاری برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی د ر جامعه ارائه د اد ه است، می‌گوید : صحیح نیست که تصور کنیم همه برنامه‌های فرهنگی فقط باید از جانب د ولت حمایت شوند و مرد م د ر آن هیچ نقشی ند اشته‌باشند.
به نظر من برنامه‌های فرهنگی باید د وسویه باشند؛ یعنی اینکه هر د و طرف قضیه با یکد یگر همکاری لازم را د اشته‌باشند.
نویسند ه کتاب «اسم تو مصطفاست» تأکید می‌کند : تلویزیون می‌تواند سهم عمد ه‌ای د ر بازگرد اند ن فرهنگ کتابخوانی به میان مرد م د اشته‌باشد، به شرط آنکه هم تعامل خوبی با ناشران و هم با نویسند گان د اشته و با د عوت از آن‌ها بتواند رسالت فرهنگی خود را به سرانجام برساند.
تجار بر این باور است که هم‌اکنون مشکلات بسیاری گریبانگیر صنعت نشر شد ه‌است و ناشران بسیاری قد رت توزیع و پخش کتاب را ند ارند.
د ر این زمان قطعاً به همان میزان مرد م نیز برای یافتن کتاب مورد نظر خود به مشکل خواهند خورد.
پس د ر این میان لازم است رسانه‌ای همچون رسانه ملی نقش واسطه‌ای د اشته حد اقل با معرفی کتاب‌های مناسب د ر همه مقاطع سنی هم باری از د وش صنعتگران هنرمند و هنرد وست برد ارد و هم با د عوت از نویسند گان بنام اد بیات ایران نقطه آغازینی برای تعامل گسترد ه با جامعه اد بی کشور برای خود تعریف کند.
وی می‌افزاید : از صد اوسیما انتظار می‌رود که حد اقل د ر یک سریال پربینند ه، کتابخوانی، خرید کتاب یا هد یه د اد ن کتاب را بگنجاند.
برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب، اعلام ساعات کار کتابخانه، اعلام اخبار مربوط به کتاب و معرفی نویسند گان می‌تواند د ر برنامه‌های صد اوسیما گنجاند ه شود تا گامی‌برای گسترش فرهنگ مطالعه د ر جامعه باشد.
کتابخوانی نیاز به جریان‌سازی د ارد
ید الله گود رزی، مد یر گروه فرهنگ وتمد ن راد یو ایران یکی از د غد غه‌های رسانه را معرفی کتاب‌های مفید عنوان می‌کند و می‌گوید : شبکه راد یویی ایران د ر طول سال برنامه‌های خاصی را برای معرفی کتاب و ترویج کتابخوانی د ر سطح جامعه برنامه‌ریزی می‌کند که از آن میان می‌توان به تولید برنامه‌های «تالار آینه» و «باغ هنر» اشاره کرد.
وی تصریح می‌کند : شبکه راد ویی ایران حتی د ر جشنواره رسانه و کتاب توانست عنوان بهترین شبکه د ر خصوص معرفی کتاب را به خود اختصاص د هد که این موضوع بیانگر این است که مد یران و برنامه‌سازان شبکه به کتاب و معرفی آن اهمیت بسزایی می‌د هند.
گود رزی می‌افزاید : برنامه‌هایی که حتی به صورت عام برای شنوند گان پخش می‌شوند بخش‌هایی را با عنوان معرفی کتاب د ر برنامه خود د ارند که باز می‌توان از برنامه پرمخاطب «راه شب» یاد کرد که همیشه به این موضوع توجهی خاص د اشته‌است.
این شاعر و ترانه‌سرا با اشاره به مشکلات معرفی کتاب د ر رسانه تأکید می‌کند : هنوز مسئولان حوزه نشر، توزیع و تولید کتاب نتوانسته‌اند ارتباط خوبی با رسانه د اشته‌باشند و حتی خود شان برای معرفی کتاب یا ترویج فرهنگ کتابخوانی سیاست‌گذاری کنند تا رسانه‌ها نیز بتوانند د ر این حوزه برنامه‌ریزی کنند.
مترجم کتاب «آواز د ر د ستگاهِ عشق» گزید ه سرود ه‌های نزار القبانی، اضافه می‌کند : با توجه به برگزای نمایشگاه کتاب تهران، همیشه شبکه راد یویی ایران د ر نمایشگاه حضور پید ا می‌کند و برنامه‌هایی را به صورت زند ه از نمایشگاه برای شنوند گان پخش می‌کند که با استقبال شنوند گان و نویسند گان مواجه می‌شود.
گود رزی د ر پاسخ به این سؤال که چطور می‌توان مشکلات پیش روی را د ر این حوزه حل کرد، می‌گوید : برای اینکه رسانه و مسئولان تولید، توزیع و نشر کتاب به راهکار‌های مناسبی د ست پید ا کنند باید نشست‌ها و همفکری‌های متعد د‌ی برگزار شود و این حرکت بزرگ فرهنگی نیاز به نوعی جریان‌سازی د ارد که بتواند اثرگذار باشد.
مترجم کتاب «وطن من چمد ان است!» اثر محمود د رویش با اشاره به برنامه‌های راد یو ایران می‌گوید : د ر راد یو ایران و برنامه «باغ هنر» د ر اد امه حرکت «#من_کتاب_می‌خوانم» پویشی را برای معرفی کتاب‌های تازه از ۲۴ آبان تا ۲۴ آذر، روز پژوهش برپا خواهیم کرد.
د ر این پویش از شنوند گان راد یو ایران می‌خواهیم تازه‌ترین کتاب‌ها را معرفی کنند.
علاوه براین به پوشش روید اد‌های کتاب و کتابخوانی و گفتگو با نویسند گان و مسئولان نیز خواهیم‌پرد اخت.
گود رزی د ر پایان تأکید می‌کند : راد یو ایران سال گذشته پیشنهاد‌ی فراگیر را مطرح کرد و تاسیس کتابخانه ملی مجازی را پیشنهاد د اد تا ایرانیان د ر سراسر جهان بتوانند از کتاب‌های آن استفاد ه کنند.
امسال نیز این پیشنهاد را پیگیری می‌کنیم.