واشنگتن در مسیر بازسازی همکاری دفاعی با ریاض/ آمریکا متحدان سُنتی خود را حفظ می کند؟- اخبار آسیای غربی - اخبار بین الملل تسنیم

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در زمان برگزاری کارزارهای انتخاباتی بایدن- هریس در ماه‌های منتهی به نوامبر 2020، معاون اول دولت اوباما یکی از منتقدان سرسخت حمله عربستان به یمن و نقض حقوق بشر در این کشور عربی بود.
در آن دوران قتل تراژیک جمال خاشقچی در کنسولگری سعودی در استانبول و رسوایی گسترده آن در رسانه‌های بین‌المللی بدل به نقطه ضعف محمد بن سلمان در نزد افکار عمومی و بنگاه‌های خبری شده بود.
با انتخاب جو بایدن به عنوان چهل‌وششمین ساکن کاخ سفید، وی فروش هرگونه سلاح تهاجمی پیشرفته به عربستان و امارات را محدود کرد.
اتخاذ این سیاست سخت‌گیرانه سبب شد تا شاهزادگان سعودی خیلی زود متوجه پایان یافتن ماه عسل روابط ریاض با واشنگتن شده و به دنبال شرکای جدید باشند.
در حالی که نخستین سفر خارجی ترامپ به عربستان و با انعقاد قرارداد 110 میلیارد دلاری فروش اسلحه همراه شد، دموکرات‌ها ترجیح می‌دادند تا قطر و اردن را به عنوان شریک سنتی آمریکا مورد توجه و حمایت قرار دهند.
با این حال در دوران جدید محمد بن سلمان، شاهزاده جوان سعودی به تغییر جهت سیاست خارجی عربستان از «واقع‌گرایی تهاجمی» به «موازنه‌ مثبت»، علاوه بر کاهش تنش با رقبای منطقه‌ای (قطر، ترکیه و ایران)، سیاست متننوع‌سازی شرکای راهبردی را در دستور کار خود قرار داد.
با سرد شدن روابط ریاض- واشنگتن، چین، روسیه و هند بدل به شرکای جدید عربستان شدند که علاوه بر همکاری سیاسی- اقتصادی در قالب پروژه‌های متعدد ترانزیتی، توسعه و تامین انرژی، بدل به تامین کننده اصلی نیازهای ریاض در حوزه تسلیحات دفاعی و تهاجمی شدند.
به عنوان مثال روسیه طی چند سال اخیر تبدیل به یکی از شرکای اصلی ریاض برای دستیابی به چشم انداز بومی سازی 50 درصد از نیازهای پادشاهی شده است.
علاوه بر این مسکو طی قراردادهایی سیستم دفاع هوایی «اس- 400»، موشک هدایت شونده و ضد تانک کورنت و راکت‌انداز تاس- 1 را در اختیار عربستانی‌ها قرار داده است.
براساس گزارش‌های منابع غربی هم‌اکنون بیش از 100 مستشار چینی در عربستان مشغول به فعالیت‌اند.
این افراد به تکمیل روند توسعه و تولید موشک بالستیک در سعودی کمک می‌کنند.
علاوه بر این چینی‌ها از سال 2014 برای مونتاژ پهپادهای سی‌اچ- 4 یا وینگ- لانگ به طرف سعودی کمک می‌کنند.
هندی‌ها نیز برای آنکه از قافله بازار تسلیحاتی عربستان عقب نمانند آموزش نیروهای نظامی، تولید مشترک قطعات دفاعی، سیستم استراتژیک کالیانی و هویتزر 155 میلی‌متری شرکت بهارات را طی قراردادهای در اختیار سعودی‌ها قرار دادند.
دولت بایدن با آنکه به دنبال تغییر سیاست خاورمیانه‌ای خود براساس اصل «موازنه از راه دور» بود اما پس از مشاهده پر شدن خلأ عدم حضور آنها در زیر سیستم خلیج فارس تصمیم گرفت تا در سیاست‌های خاورمیانه‌ای خود تجدیدنظر کرده و نوعی حضور هوشمند (نه حداکثری نه حداقلی) را دنبال نمایند.
حرکت ریاض به توسعه روابط راهبردی با روسیه و چین شاید مهم‌ترین نشانه و زنگ خطر برای دولت دموکرات‌ها بود.
علاوه بر این عادی سازی روابط تهران- ریاض از الزامات امنیتی عربستان برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی کاست و موجب به خطر افتادن پرونده صلح ابراهیم در منطقه شد.
در چنین شرایطی مقامات دولت و مجلس آمریکا با انجام سلسله سفرهایی به عربستان سعودی به سمت بازسازی روابط با متحد قدیمی حرکت کردند.
در دوران جدید دولت بایدن سعی دارد تا با دادن پاسخ مثبت به برخی شروط ریاض، زمینه عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی را فراهم کند.
یکی از شروط کلیدی «محمد بن سلمان» توسعه روابط دفاعی- امنیتی عربستان با آمریکا است.
علاوه بر این سعودی‌ها قصد دارند بدون ترس از رژیم تحریمی غرب، امتیاز غنی‌سازی اورانیوم در داخل خاک سعودی را نیز به دست آوردند.
پس از گذشت چندسال از دوران خزان در روابط ریاض- واشنگتن، حال به نظر می‌رسد «ماه عسل» روابط دو کشور فرا رسیده باشد.
علاوه بر تغییر سیاست خارجی سعودی، وقوع بحران اوکراین در فوریه 2022 سبب عقب‌نشینی واشنگتن و بروکسل از مطالبات حقوق بشری‌ جهت تحت فشار گذاشتن شاهزاده جوان سعودی شده است.
برهمین اساس دولت بایدن در بیست‌ودوم سپتامبر 2023 با فروش بسته نظامی احتمالی به عربستان موافقت و این طرح را برای تایید نهایی به کنگره فرستاد.
ارزش این قرارداد تسلیحاتی 500 میلیون دلار اعلام شده است.
آژانس امنیت و همکاری آمریکا وابسته به پنتاگون نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این توافق پیشنهادی مطابق با «سیاست خارجی» و اهداف «امنیت ملی» واشنگتن است.
به گزارش «الخلیج اونلاین» این خرید نظامی مطابق با تعهد ارتش آمریکا برای پشتیبانی لجستیکی از نیروی زمینی سلطنت سعودی دنبال می‌شود.
تانک‌های آبرامز، ام- 60، خودروهای زرهی ام2/ام3 برادلی، خمپاره اندازها، خودروهای چرخ‌دار چندمنظوره، خودروهای ضدمین و خودروهای زرهی سبک، هویتزرها، وسایل نقلیه پشتیبانی، دوربین‌های دید در شب، سیستم‌های راداری، تجهیزات ارتباطی، وسایل نقلیه پشتیبانی و ..
از جمله تسلیحات خریداری شده از سوی عربستان سعودی می‌باشد.
پیش از این در دوم آگوست 2022 وزارت خارجه آمریکا از موافقت کاخ سفید برای فروش موشک‌های پاتریوت و تجهیزات مرتبط با آن به عربستان سعودی به ارزش 3.05 میلیارد دلار خبر داده بود.
براساس بیانیه منتشر شده دستگاه سیاست خارجی آمریکا، در این قرارداد قرار است 300 موشک، سیستم‌های آموزشی، قطعات یدکی، سیستم حمل‌ونقل و برنامه‌های آموزشی در اختیار ارتش سعودی قرار بگیرد.
این توافق در جریان سفر بایدن به پادشاهی سعودی به عربستان میان مقامات دفاعی دو کشور به امضا رسید.
عربستان پنجمین خریدار بزرگ سلاح از آمریکا است.
در مجموع به نظر می رسد با تشدید رقابت ژئواستراتژیک میان سه ضلع قدرت جهانی یعنی آمریکا، چین و روسیه، واشنگتن قصد دارد تا بار دیگر متحدان سنتی این کشور را ذیل بلوک غرب جمع کند.
گفتگوی مقامات آمریکایی- سعودی برای انعقاد پیمان امنیتی جدید شاید مهم‌ترین مرحله در جریان بازسازی روابط دفاعی دو کشور باشد.
براساس اطلاعات منتشر شده در رسانه‌ها، سعودی‌ها خواستار تضمین‌های امنیتی، به مانند کشورهای کره‌جنوبی و ژاپن از سوی دولت دموکرات بایدن هستند.
علاوه بر این کارشناسان آمریکایی‌ در حال بررسی امکان ایجاد نیروگاه اتمی در خاک عربستان می‌باشند.
با فرض عملیاتی‌شدن این دو روند، به نظر می‌رسد احتمال عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی بیش از پیش افزایش یابد.
تحقق شروط ریاض ضمن تغییر نظم امنیتی منطقه، می‌تواند مقدمه‌ای برای تشدید وضعیت «معمای امنیت» و «رقابت تسلیحاتی» در منطقه غرب آسیا باشد.
نویسنده:‌محمد بیات، کارشناس مسائل غرب آسیا
انتهای پیام/