مشکل اصلی فرعون برتری‌طلبی بود
مهر
|
دین و اندیشه
|
شنبه، 06 خرداد 1402 - 09:11
مشکل اصلی فرعون برتری‌طلبی بود، این خوی شیطانی که می‌خواست از همه بالاتر باشد، همه تحت‌الشعاع او قرار بگیرند و مطیع او باشند.
خلاصه خبر
خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: قرآن کریم سرشار از قصص و گزارش‌های تاریخی مربوط به امّت‌های پیشین و پیامبران آنان با هدف انتقال معارف وحیانی و هدایت انسان است.
قصص قرآنی از نظر محتوا و هدف، شامل همه حکمت‌های نزول قرآن می‌شود و در این راه شیوه‌ای کارآمد است.
قرآن در موارد گوناگونی بر این حقیقت تأکید داشته و به اشتراک پیامبران در موضوعات فراوانی اشاره کرده است.
در جلسات گذشته گفتیم که گاهی قرآن کریم برای ارشاد و هدایت مردم مطالبی را به صورت قاعده یا موعظه کلی بیان می‌فرماید.
این سبک هم بخش مهمی از آیات قرآن را تشکیل می‌دهد و در بیش از نیمی از سوره‌های قرآن این روش به کار گرفته شده است.
سرگذشت بنی‌اسرائیل پرکاربردترین داستان در قرآن
اگر روی داستان‌های قرآن مروری کنیم به روشنی می‌بینیم که به تاریخ و داستان‌های بنی‌اسرائیل بسیار اهتمام شده است.
حتی نام یکی از سوره‌های قرآن «بنی‌اسرائیل» است.
بیش از چهل سوره اشاره به داستان‌های بنی‌اسرائیل و افراد مربوط به این داستان‌ها دارد.
بیش از همه انبیا نام حضرت موسی در قرآن آمده است.
نام ایشان ۱۳۶ مرتبه در قرآن برده شده است.
همه این‌ها نشانه این است که قرآن اهتمام خاصی به داستان‌های بنی‌اسرائیل و حضرت موسی‌علی‌نبیناوآله‌وعلیه‌السلام و سایر انبیای بنی‌اسرائیل دارد.
یکی از سوره‌هایی که به داستان بنی‌اسرائیل پرداخته است، سوره قصص است.
از همان ابتدای سوره می‌فرماید: طسم× تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْمُبِینِ× نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ؛ این قرآن از آیات آشکار الهی است و ما در این‌جا به داستان موسی و فرعون می‌پردازیم.
نه ما این‌ها را برای مؤمنان می‌نویسیم و مؤمنان باید از آن استفاده کنند.
هدف از بیان این داستان‌ها این است که اهل ایمان از آن بهره‌مند شوند؛ البته از ابتدا هم تأکید می‌کند که این داستان‌ها واقعی است و خیال نکنید که داستان‌پردازی شده است؛ نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ؛ عین حق است, نه افراط و تفریطی در آن است و نه مبالغه‌ای.
قهرمانان این داستان نیز دو نفر هستند؛ نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ.
حضرت موسی مبعوث شد و به طرف فرعون آمد و جریاناتی داشت و منتهی شد به این که از مصر به طرف شامات مهاجرت کند.
برتری‌طلبی؛ مشکل اصلی فرعون
خداوند در سوره قصص ابتدا داستان را از ویژگی‌های فرعون آغاز می‌کند.
می‌فرماید: إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِی الْأَرْضِ؛ کأنه می‌خواهد بفرماید مشکل اصلی فرعون برتری‌طلبی بود.
اگر می‌خواهید فرعونی نشوید مواظب باشید که از این راه فرعون نروید!
تفاوت کمال‌طلبی و برتری‌طلبی
کمال‌طلبی فطری انسان است و خدا آن را قرار داده است.
اگر احساس می‌کند که می‌تواند پیش خدا مقام عالی‌تری داشته باشد، دلش می‌خواهد این کمال را به دست آورد.
امام معصوم، کسی‌که دشمنان هم اعتراف دارند که کمالاتش فوق‌العاده بود، در پیشگاه الهی می‌گوید: فمن یکون اسوء حالا منی ان انا نقلت علی مثل حالی الی قبری ؛[۲] چه کسی از من بدحال‌تر است اگر با این وضعم مرا به سوی قبر ببرند؟!
برتری‌طلبی، استکبار و طغیان سه واژه‌ای است که در قرآن درباره فرعون به کار رفته است.
اگر کسی به حد خودش قناعت کرد، عدالت است، ولی اگر خواست از حدش تجاوز کند، طغیان کرده است.
این مشکل اصلی جناب فرعون بود.
روشن است که فرعون از ابتدای تولد این‌گونه نبود.
در فرعون این میل قوی بود.
خواری و ذلت؛ پیامد اختلاف
بخش دیگر درس‌های قرآن از همین جا شروع می‌شود.
در مقابل، عده دیگری زیردست آن‌ها می‌شوند و برای این که آن‌ها را تسلیم کند بنا گذاشت با آن‌ها با درشتی، خشونت و ظلم و تجاوز رفتار کند؛ یُذَبِّحُ أَبْنَاءهُمْ وَیَسْتَحْیِی نِسَاءهُمْ إِنَّهُ کَانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ.
دوگانه مستضعف و مستکبر
قرآن یکی از عوامل فساد جامعه را وجود دو گروه مستکبران و مستضعفان معرفی می‌کند.
از نظر قرآن این‌که در جامعه عده‌ای خودشان را بزرگ بدانند، به دیگران فخر و بزرگی بفروشند و عده دیگری را ضعیف کنند، از عیوب جامعه است.
قرآن با این‌کار بسیار مخالف است و نقل می‌کند که تا روز قیامت این دو طایفه دست از سر هم برنمی‌دارند.
چرا قبول ظلم کردید؟!
از فرعون فردی تا کدخدای جهانی
آمریکا؛ فرعون اجتماعی
بنابراین همان طور که ما فرعون فردی داریم، فرعون اجتماعی نیز داریم.
اعراف، ۹۶.
دعای ابوحمزه ثمالی.
اعراف، ۳۸.
قصص قرآنی از نظر محتوا و هدف، شامل همه حکمت‌های نزول قرآن می‌شود و در این راه شیوه‌ای کارآمد است.
قرآن در موارد گوناگونی بر این حقیقت تأکید داشته و به اشتراک پیامبران در موضوعات فراوانی اشاره کرده است.
در جلسات گذشته گفتیم که گاهی قرآن کریم برای ارشاد و هدایت مردم مطالبی را به صورت قاعده یا موعظه کلی بیان می‌فرماید.
این سبک هم بخش مهمی از آیات قرآن را تشکیل می‌دهد و در بیش از نیمی از سوره‌های قرآن این روش به کار گرفته شده است.
سرگذشت بنی‌اسرائیل پرکاربردترین داستان در قرآن
اگر روی داستان‌های قرآن مروری کنیم به روشنی می‌بینیم که به تاریخ و داستان‌های بنی‌اسرائیل بسیار اهتمام شده است.
حتی نام یکی از سوره‌های قرآن «بنی‌اسرائیل» است.
بیش از چهل سوره اشاره به داستان‌های بنی‌اسرائیل و افراد مربوط به این داستان‌ها دارد.
بیش از همه انبیا نام حضرت موسی در قرآن آمده است.
نام ایشان ۱۳۶ مرتبه در قرآن برده شده است.
همه این‌ها نشانه این است که قرآن اهتمام خاصی به داستان‌های بنی‌اسرائیل و حضرت موسی‌علی‌نبیناوآله‌وعلیه‌السلام و سایر انبیای بنی‌اسرائیل دارد.
یکی از سوره‌هایی که به داستان بنی‌اسرائیل پرداخته است، سوره قصص است.
از همان ابتدای سوره می‌فرماید: طسم× تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْمُبِینِ× نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ؛ این قرآن از آیات آشکار الهی است و ما در این‌جا به داستان موسی و فرعون می‌پردازیم.
نه ما این‌ها را برای مؤمنان می‌نویسیم و مؤمنان باید از آن استفاده کنند.
هدف از بیان این داستان‌ها این است که اهل ایمان از آن بهره‌مند شوند؛ البته از ابتدا هم تأکید می‌کند که این داستان‌ها واقعی است و خیال نکنید که داستان‌پردازی شده است؛ نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ؛ عین حق است, نه افراط و تفریطی در آن است و نه مبالغه‌ای.
قهرمانان این داستان نیز دو نفر هستند؛ نَتْلُوا عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَی وَفِرْعَوْنَ.
حضرت موسی مبعوث شد و به طرف فرعون آمد و جریاناتی داشت و منتهی شد به این که از مصر به طرف شامات مهاجرت کند.
برتری‌طلبی؛ مشکل اصلی فرعون
خداوند در سوره قصص ابتدا داستان را از ویژگی‌های فرعون آغاز می‌کند.
می‌فرماید: إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِی الْأَرْضِ؛ کأنه می‌خواهد بفرماید مشکل اصلی فرعون برتری‌طلبی بود.
اگر می‌خواهید فرعونی نشوید مواظب باشید که از این راه فرعون نروید!
تفاوت کمال‌طلبی و برتری‌طلبی
کمال‌طلبی فطری انسان است و خدا آن را قرار داده است.
اگر احساس می‌کند که می‌تواند پیش خدا مقام عالی‌تری داشته باشد، دلش می‌خواهد این کمال را به دست آورد.
امام معصوم، کسی‌که دشمنان هم اعتراف دارند که کمالاتش فوق‌العاده بود، در پیشگاه الهی می‌گوید: فمن یکون اسوء حالا منی ان انا نقلت علی مثل حالی الی قبری ؛[۲] چه کسی از من بدحال‌تر است اگر با این وضعم مرا به سوی قبر ببرند؟!
برتری‌طلبی، استکبار و طغیان سه واژه‌ای است که در قرآن درباره فرعون به کار رفته است.
اگر کسی به حد خودش قناعت کرد، عدالت است، ولی اگر خواست از حدش تجاوز کند، طغیان کرده است.
این مشکل اصلی جناب فرعون بود.
روشن است که فرعون از ابتدای تولد این‌گونه نبود.
در فرعون این میل قوی بود.
خواری و ذلت؛ پیامد اختلاف
بخش دیگر درس‌های قرآن از همین جا شروع می‌شود.
در مقابل، عده دیگری زیردست آن‌ها می‌شوند و برای این که آن‌ها را تسلیم کند بنا گذاشت با آن‌ها با درشتی، خشونت و ظلم و تجاوز رفتار کند؛ یُذَبِّحُ أَبْنَاءهُمْ وَیَسْتَحْیِی نِسَاءهُمْ إِنَّهُ کَانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ.
دوگانه مستضعف و مستکبر
قرآن یکی از عوامل فساد جامعه را وجود دو گروه مستکبران و مستضعفان معرفی می‌کند.
از نظر قرآن این‌که در جامعه عده‌ای خودشان را بزرگ بدانند، به دیگران فخر و بزرگی بفروشند و عده دیگری را ضعیف کنند، از عیوب جامعه است.
قرآن با این‌کار بسیار مخالف است و نقل می‌کند که تا روز قیامت این دو طایفه دست از سر هم برنمی‌دارند.
چرا قبول ظلم کردید؟!
از فرعون فردی تا کدخدای جهانی
آمریکا؛ فرعون اجتماعی
بنابراین همان طور که ما فرعون فردی داریم، فرعون اجتماعی نیز داریم.
اعراف، ۹۶.
دعای ابوحمزه ثمالی.
اعراف، ۳۸.
