گنجی در کار نیست...

شاید کسی تصور نمی‌کرد که دو آبادی شیرآباد و شکرآباد که بعدها نام سرخرود به خود گرفت، آنچنان مهم شود که امروز گروه‌های باستان‌شناسی و محققان خود را به آنجا رسانده و در خصوص قدمت تپه‌ای که به "قلاکتی" معروف است، تحقیق کنند، تپه ای که امروز در محاصره حفر چاه‌های غیرمجاز قرار دارد و کار کاوش را بسیار سخت کرده است.
به گزارش ایسنا، شیرآباد و شکرآباد در گذشته در فاصله دو کیلومتری از شهر فعلی سرخرود قرار داشت، در واقع در آن زمان، جایگاه شهر فعلی سرخ رود در بستر دریا و دو روستا در اطراف تپه بود.
در گذشته بندری به نام بندر دریابار در سرخرود و در کنار تپه قلاکتی بوده که در زمان ساسانیان به دست رومیان به آتش کشیده شد و این واقعه نسل به نسل در میان مردم اصیل و بومی سرخرود نقل قول و از آن یاد می‌شود و محل آن را در ۶ فرسخی آمل و در کنار رود هزهز می‌دانند که همان نام قدیمی رود سرخرود است.
ابن اسفندیار در قرن هشتم هجری از آبادی شیرآباد در کنار تپه و دریا، رودخانه بزرگی که متعلق به خاندان "شیرآ " بوده و کشتی تا زیر تپه می‌رفت، یاد کرده است.
این خاندان بزرگ خانواده‌هایی هستند که هنوز هم در سرخرود زندگی می‌کنند که به شیراتبار معروف هستند.
در قرن هشتم هجری امیر تیمور به تپه قلاکتی، حمله و پس از ۱۲۰ روز جنگ، کشتار فجیع، قتل عام مردم و در نهایت شکست خاندان مرعشی، این تپه سقوط و به دست تیمور می‌افتد.
رودخانه هزهز که در کنار تپه واقع بود از خون سادات و مردم به رنگ سرخ درآمد و از آن به بعد آبادی شیرآباد و شکر آباد را با نام سرخرود شناختند.
این اطلاعات در حالی امروز در میان مردم دست به دست می‌شود که گروه باستان شناسی پروژه کاوش تپه قلاکتی گل محله سرخرود در این بخش مشغول به تحقیق و تفحص است تا اطلاعات دقیق‌تری از هویت این شهر به دست بیاورند.
اولین کلنگ پژوهش هدفمند به زمین خورد
میثم فلاح سرپرست علمی پروژه کاوش تپه قلاکتی گل محله سرخرود شهرستان محمودآباد در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بررسی هدفمند تپه باستانی سرخرود از سال ۸۶ آغاز شده و در سال ۹۰ به ثبت ملی رسید، اظهار کرد: سال ۹۱ پروژه مستندنگاری بر روی تپه قلاکتی انجام شد و نقشه برداری دقیقی صورت گرفت و طی سال‌های اخیر منتظر بودیم تا اولین کلنگ پژوهش به صورت هدفمند و سیستماتیک به زمین بخورد.
وی با اشاره به اینکه تاکنون دوره‌های مختلف اسلامی تا تیموری مانند ایلخانی و سلجوقی با شواهد سطحی بر روی سفال‌ها مشاهده شد، تصریح کرد: ادامه کاوش کارشناسان و حفاری‌های غیرمجازی که روی سطح تپه صورت گرفت یکسری سفال‌ها و آجرهایی را نمایان کرد که احتمال می‌دهیم مربوط به دوره اشکانی و ساسانی است.
سرپرست علمی پروژه کاوش تپه قلا کتی گل محله سرخرود شهرستان محمودآباد خاطرنشان کرد: یک تیم متخصص اعم از استخوان باستان شناس، طراح باستان شناس و طراح هنری، معمار، نقشه بردار و مهندس آب و فاضلاب برای ردگیری تنبوشه‌ها و سیستم‌های آبی و تاریخ شناس در این مکان حضور دارند تا بتوانند کاوش و بررسی‌های هدفمند را انجام دهند.
فلاح با بیان اینکه در حال حاضر در فصل اول کاوش با شرایط داده‌ای بسیار سخت و مشوش از نظر لایه‌نگاری مواجه هستیم، گفت: دوره‌های کشف شده با لایه‌نگاری از قدیمی‌ترین زمان استقراری محوطه مربوط به دوره اسلامی تا تیموری، ایلخانی و دوره سلجوقی را داشته و یکسری معماری آشفته و منظم دیده می‌شود.
سرپرست علمی پروژه کاوش تپه قلاکتی در ادامه بیان کرد: یکی از کارهای انجام شده مطالعات مکتوب است که احتمالاً به جایگاه تپه ماهانه‌سر از دوران مرعشیان اشاره دارد و اگر اینگونه باشد با از بین رفتن حکومت مرعشی ها از دوره تیموری به بعد قابل سکونت‏ نبوده و تخریب شد که تاکنون با داده‌های سفالی ما این موضوع قرابت داشته و تقریباً از دوره تیموری به بعد را مشاهده نکردیم.
وی افزود: آثار به جای مانده بر روی تپه قلاکتی در حال حاضر آشفته است و کاوش اخیر کشف یک کوره یا کف و یک معماری نیم دایره‌ای در لایه‌نگاری را محتمل می‌کند که پس از پاکسازی آن ذهنیتی که برای برج نگهبانی وجود داشت تقریباً از بین رفت.
فلاح تصریح کرد: ابعاد آجر کشف شده در محوطه از سیزده در سیزده تا چهل در چهل مشاهده شده که نشان دهنده توالی گاه‌نگاری باستان‌شناسی و دوره‌های استقراری در این منطقه است.
کشف ۵۰ چاه غیر مجاز بر روی محوطه تپه قلا کتی
وی با تاکید بر اینکه در کاوش‌های باستان شناسی بزرگترین معضل حفاری‌های غیرمجاز بوده که باعث بهم ریختگی در داده‌های ما می‌شود، بیان کرد: حفاری‌های غیرمجاز، تاریخ‌نگاری محوطه را دچار اخلال کرده است، در صورتی که ما با لایه‌نگاری می‌توانیم به راحتی دوره‌ها را تشخیص دهیم، به عنوان مثال در این تپه، بیش از ۵۰ چاه غیرمجاز با عمق یک تا ۱۵ متر وجود دارد و نقطه گذاری نیز بر روی آن انجام شده است.
سرپرست علمی پروژه کاوش تپه قلاکتی گفت: موضوع حفاظتی محوطه و آموزش عمومی به مردم در این زمینه بسیار مهم است چرا که تپه قلاکتی اصالت این منطقه بوده و به هویت مازندران و شمال ایران کمک می‌کند بنابراین ممکن است در کاوش‌هایی که انجام می‌شود یک خلاء تاریخی پر شود و در این صورت قلاکتی یک پایگاه شاخص برای مطالعات محوطه‌های دیگر می‌شود.
فلاح با اشاره به اینکه گنجی در این تپه باستانی وجود ندارد و حفاری‌های غیرمجاز کاوش را مشکل تر می‌کند، تصریح کرد: با توجه به پتانسیل رودخانه و زمین‌های مناسب این منطقه، می‌توان با تحقیقات دقیق‌تر و به دست آوردن داده‌های بیشتر این مکان را به سایت موزه، پارک موزه یا پایگاه مطالعاتی باستان شناسی برای دوران اسلامی و تاریخی تبدیل کنیم.
گزارش از بهناز مقدس خبرنگار ایسنا مازندران
انتهای پیام