مخالفت آمریکا با ترکیه برای خرید اس
رئیس موسسه مطالعات روسیه در آنکارا معتقد است مخالفت آمریکا در خصوص خرید سامانه اس-۴۰۰ از سوی ترکیه از روسیه با هدف نظامی نیست بلکه با هدف کاملا سیاسی است.
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- آذر مهدوان: مخالفت آمریکا بر سر خرید موشک اس-۴۰۰ از روسیه و تهدیدهای این کشور موجب شده روابط آنکارا- واشنگتن وارد مرحله سردتری شود.
این در حالی است یکی از تبعات این مناقشه افزایش قیمت دلار در ترکیه هم شده است.
هرچند در سال‌های اخیر شاهد روابط پر فراز و نشیبی میان آمریکا و ترکیه بوده‌ایم اما می‌توان گفت پس از کودتای نافرجام ۲۰۱۶ و خودداری آمریکا از استرداد فتح‌الله گولن به‌عنوان عامل این کودتا و مسئله دستگیری راهب آمریکایی «اندرو برانسون» و موضوع اس-۴۰۰ به تازه‌ترین تنش میان آنکارا و واشنگتن بدل شده است.
در همین رابطه خبرنگار مهر گفت‌وگویی با پروفسور «صالح ییلماز» رئیس موسسه مطالعات روسیه در آنکارا و استاد دانشگاه ییلدیریم بایزید انجام داده است تا دلیل اصلی مخالفت آمریکا با ترکیه در خصوص خرید سامانه موشکی زمین به هوای اس-۴۰۰ (نسل جدید سیستم پدافند هوایی روسیه) را موردبررسی قرار دهد.
*از زمانی که ترکیه تصمیم به خرید سامانه اس-۴۰۰ کرد ایالات‌متحده آمریکا با این اقدام مخالفت کرده و بارها ترکیه را تهدید به تحریم نظامی کرده به نظر شما دلیل اصلی مخالفت آمریکا چیست؟
ترکیه از پانزده سال پیش‌خرید تجهیزات دفاعی نظامی را آغاز کرده است و این برای اولین بار نیست که آمریکا ترکیه را تهدید می‌کند بلکه در زمان خرید تجهیزات نظامی از چین نیز چنین واکنشی نشان داده بود و حتی ترکیه در پی اعتراض آمریکا مجبور به لغو این توافقنامه نشده بود.
ایالات‌متحده به علت اینکه بعد از جنگ جهانی دوم سعی کرد خودش را به‌عنوان قدرت برتر جهان معرفی کند، تمایل ندارد کشورهای دیگر قدرت زیادی داشته باشند.
کشور روسیه نیز پس از فروپاشی شوروی سابق توانست با استفاده پتانسیل سوختی خود در زمینه نظامی سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهد و درنتیجه میراث دار قدرت شوروی سابق شود که همین نیز موجب شد با کشورهای منطقه‌ای همکاری نظامی را انجام دهد.
در حال حاضر هم آمریکا از این شرایط ناراضی است.
باید گفت که اعتراض آمریکا به خرید سامانه اس -۴۰۰ از روسیه صرفاً یک اعتراض امنیتی- نظامی نیست؛ بلکه این مخالفت کاملاً با هدف سیاسی است.
در اصل آمریکا نگران است که از این به بعد شرایط تجاری نظامی برای روسیه مهیا شود از طرفی نیز دیگر کشورهای عضو ناتو با الگو قرار دادن ترکیه، به خرید تسلیحات نظامی از روسیه ترغیب شوند.
*آیا آمریکا به خاطر اینکه اس-۴۰۰ تهدیدی بر ناتو است مخالفت می‌کند یا به‌طور کامل معترض خرید این سامانه از روسیه است؟
سال ۲۰۱۷ که آنکارا توافق خرید سامانه اس ۴۰۰ را با مسکو امضا کرد،واشنگتن هیچ واکنشی نشان نداد اما پس از دو سال وقتی تاریخ تحویل اعلام شد اعتراض‌ها و در پی آن تهدیدهای واشنگتن نیز شروع شد.
این در حالی است که این سیستم موشکی کاملاً دفاعی است نه تهاجمی؛ با این اوصاف سامانه اس-۴۰۰ نمی‌تواند تهدیدی برای ناتو تلقی شود.
آمریکا نگران این است که سامانه اس-۴۰۰ بتواند برای جمع‌آوری اطلاعات درباره کار «اف- ۳۵» و دیگر هواپیماهای آمریکایی مورد استفاده قرارگرفته و به این ترتیب اطلاعاتی در اختیار روسیه قرار بگیرد.
همچنین آمریکا نگران است که اگر ترکیه این سامانه دفاعی را از روسیه خریداری کند، زمینه‌ای مهیا شود که ترکیه و روسیه در خصوص ساخت سلاح‌های نظامی مشترک همکاری گسترده‌ای را آغاز کنند.
همین نیز موجب می‌شود کشورهای عضو ناتو و همچنین کشورهای خاورمیانه به ساخت بیشتر سلاح ترغیب شوند.
سامانه اس-۴۰۰ برای آمریکا یک بهانه است.
برای واشنگتن مسئله اصلی این است که آن‌ها سال‌هاست بزرگ‌ترین صادرکننده اسلحه درجهان بودند، اما با تداوم این روند بازار فروش سلاح‌هایشان از رونق می افتد.
موضوعی که به کم‌رمق شدن تأثیر آمریکا در ارتش‌های کشورهای مختلف هم ختم خواهد شد.
این روزها می‌بینیم که آمریکا همین رفتار مشابه را با شرکت تولیدی گوشی‌های تلفن همراه «هوآوی» می‌کند.
چون پلتفرم گوشی‌های هواوی به‌گونه‌ای است که مانند اپل نمی‌توانند اطلاعات صاحبان گوشی را رصد کنند.
چون تسلط بر اطلاعات این گوشی‌ها ندارند به همین علت این شرکت را هدف تحریم قرار دادند.
ترکیه با در اختیار داشتن چنین پدافند هوایی می‌تواند بر دریای سپید، دریای سیاه و مرزهای مشترک ایران، یونان کنترل داشته باشد.
تحت پوشش قرار دادن این پدافندها موجب می‌شود در صورتی که آمریکا بخواهد در مرزهای این کشور هواپیمایی به پرواز درآورد، ملزم به هماهنگی با ترکیه باشد؛ موضوعی که آمریکایی‌ها از آن رضایت ندارند.
از این رو واشنگتن اصرار دارد که ترکیه به جای خرید این سامانه دفاع ضد هوایی اقدام به خرید و نصب دفاع ضد هوایی آمریکایی پاتریوت کند.
*اردوغان در سخنانی اعلام کرده بود دیر یا زود اف-۳۵ را تحویل می‌گیریم و پس از وارد کردن اس-۴۰۰ از روسیه پروژه مشترک اس-۵۰۰ را هم آغاز خواهیم کرد، این سخنان رئیس‌جمهور ترکیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع اردوغان می‌خواهد به این موضوع تأکید کند که خرید موشک اس -۴۰۰ به معنی مورد هدف قرار دادن آمریکا نیست.
خرید اف- ۳۵ نیز به معنی مورد هدف قرار دادن امنیت روسیه نیست.
ترکیه فقط می‌خواهد امنیت خود را تضمین کند.
آنکارا از تهدیدهای آمریکا هراسی ندارد.
واشنگتن فکرمی‌کند با تهدید به اعمال تحریم اقتصادی می‌تواند ترکیه را از خرید این سامانه منصرف کند که این نشان می دهد مقامات واشنگتن هنوز به عزم و اراده مردم ترکیه پی نبرده‌اند.
*مسئله اس-۴۰۰ چقدر اقتصاد ترکیه و رابطه آنکارا و واشنگتن را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد؟
به نظر من هرچند آمریکا تا مدتی با ترکیه دررابطه با خرید اس-۴۰۰ مخالف کرده است و دولت آن را مورد تهدیدهای مختلف قرار خواهد داد اما بالاخره مجبور به سازش با ترکیه خواهد بود.
حتی سفر دونالد ترامپ در ماه‌های آینده به ترکیه موجب می‌شود در خصوص مسئله «پ.
ک.
ک»، سوریه و شبکه فتح‌الله گولن نیز با ترکیه همکاری‌هایی انجام دهد.
زیرا با توجه به اینکه آمریکا در سال‌های اخیر سیاست سردی را در قبال ایران در پیش‌گرفته است برای همین دوست ندارد بیش از این با ترکیه وارد رابطه‌ای توأم با تنش شود.
تصمیم ترکیه در خصوص اس- ۴۰۰ قطعی است.
اگر آمریکا به مخالفت‌های خود ادامه دهد این مسئله به ناتو نیز ضرر خواهد زد.
زیرا با ادامه این روند ترکیه نیز در مقابل تحریم‌های سلاح آمریکا تصمیماتی که در ناتو گرفته می‌شود را وتو خواهد کرد.
با این حساب ترکیه به خرید اس-۴۰۰ ادامه خواهد داد و در کنار آن برای همکاری با آمریکا مذاکرات خود را ادامه خواهد داد.
این نکته را نیز باید عنوان کرد سیاست ترکیه با آمریکا گاهی در چارچوب رقابت، زمانی در موقعیت بحرانی و تنش‌زا و گاهی در شرایط صلح و سازش بوده است.
ترکیه برای اینکه روابط موفقی با آمریکا داشته باشد باید ارتباط و همکاری‌اش را با تهران، مسکو و بروکسل مستحکم کند.
روابط سرد با هرکدام از آن‌ها موازنه قدرت را به نفع آمریکا به هم می‌زند که این به ضرر ترکیه خواهد بود.