فرصت‌ها و موانع: چگونه از رمزارزها برای دور زدن تحریم استفاده کنیم؟ +عکس و فیلم
مشرق
|
اقتصادی، بین‌الملل، برگزیده
|
چهارشنبه، 12 بهمن 1401 - 01:41
اندیشکده آمریکایی «مؤسسه خاورمیانه» می‌نویسد: ایران می‌تواند به کمک رمزارزها تحریم‌های بین‌المللی را دور بزند، اما با سه مانع مواجه است: نوسان قیمت، مصرف انرژی و مقررات داخلی و بین‌المللی.
خلاصه خبر
بیت‌کوین اولین رمزارزی بود که طی اولین روزهای سال ۲۰۰۹ بر پایه‌ی فناوری «بلاک‌چِین» به صورت ناشناس به جهان عرضه شد و به‌سرعت ارزش پیدا کرد.
ارز مجازی چیست و چرا به وجود آمد؟
فرصت‌ها و موانع ارز دیجیتال
ایران آگوست ۲۰۱۹ مقرراتی وضع کرد که استخراج رمزارز را به عنوان یک بخش اقتصادی قانونی به رسمیت می‌شناخت [۱۱]، و تبدیل به اولین کشوری شد [۱۲] که از رمزارز به عنوان ذخیره برای پرداخت هزینه‌ی واردات و صادرات استفاده نمود.
علاوه بر دولت ایران، شهروندان این کشور نیز برای مقاصد مختلفی، از جمله سرمایه‌گذاری و تسهیل انتقال پول از یا به خارج از کشور فارغ از محدودیت‌ها و تحریم‌های بین‌المللی، به استفاده از رمزارزها روی آورده‌اند.
اولاً، قیمت رمزارزها همچنان به‌شدت نوسان دارد[۱۶] که باعث می‌شود استفاده از آن‌ها برای ایران یا هر کشوری برای پرداخت‌های بزرگ در حوزه‌ی واردات و صادرات، مخاطره‌آمیز باشد.
سال ۲۰۲۱ مطالعه‌ای نشان داد که ۴/۵ درصد از کل استخراج بیت‌کوین، به دلیل برق ارزان و البته کاهش ارزش پول، در ایران انجام شده است[۱۸].
طبق نتایج این مطالعه، برق مصرفی سالانه برای استخراج رمزارز تا سال ۲۰۲۱ معادل حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت خام، یا ۴ درصد از صادرات نفتی ایران در سال ۲۰۲۰، بوده است.
کشورهایی مانند آمریکا و سازمان‌های چندجانبه، مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، نگرانی خود را درباره‌ی استفاده و استخراج رمزارز توسط این کشورها، و به طور خاص ایران، به دلیل نقش این ارزها در پول‌شویی و سایر فعالیت‌های مالی غیرقانونی، ابراز کرده‌اند.
نوامبر ۲۰۱۸، «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی» وزارت خزانه‌داری آمریکا دو فرد ایرانی و آدرس [کیف پول] بیت‌کوین آن‌ها را به اتهام انجام ۷۰۰۰ تراکنش به ارزش میلیون‌ها دلار به نیابت از بازیگران متهم به حمله‌ی سایبری علیه بیش از ۲۰۰ هدف در آمریکا، انگلیس، و کانادا از سال ۲۰۱۵، تحریم کرد[۲۱].
بایننس و شرکت تابعه‌ی آن در آمریکا، برای اجتناب از این اقدامات تنبیهی، حضور خود در بازار ایران را محدود کرده‌اند؛ هرچند احتمالاً بیش‌تر در حرف تا عمل.
اکنون بایننس می‌گوید حضور خود در بازار رمزارز ایران را محدود کرده است؛ هرچند این محدودیت ممکن است بیش‌تر در حرف باشد تا در عمل.
در گذشته، استخراجگرها می‌توانستند بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال خود را با دلار، ریال، و سایر ارزها، و به قیمت بازار، مبادله کنند.
با این حال، بیش از هزار استخراجگرِ داخلی مجاز از ایران، ترکیه، چین، و کشورهای دیگر، از سال ۲۰۲۰ و در ازای دریافت برق ارزان، ملزم شده‌اند[۲۲] ارزهای دیجیتال خود را به بانک مرکزی این کشور بفروشند؛ که به نوبه‌ی خود از این رمزارزها برای تأمین هزینه‌ی واردات و صادرات استفاده می‌کند.
به علاوه، مقررات سخت‌گیرانه‌ی فزاینده، مانند ممنوعیت بانک مرکزی ایران درباره‌ی تجارت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتالی که در خارج از این کشور استخراج شده‌اند، و تحمیل هزینه‌های عملیاتی و معاملاتی و تشدید آن‌ها در نتیجه‌ی تعرفه‌ها و تحریم‌ها و حذف بازار ایران از مبادلات بین‌المللی رمزارزها، می‌تواند جذابیت این صنعت در داخل ایران را کاهش دهد و مزیت نسبی این کشور را از بین ببرد.
اول، نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال که استفاده از آن‌ها را برای سفارش واردات و سایر معاملات در مقیاس بزرگ، خطرناک می‌کند (و احتمالاً بی‌میلی ایران به عرضه‌ی رمزارز ملی نیز به همین دلیل است).
دوم، مصرف گزاف انرژی برای استخراج رمزارز که بودجه‌ی ملی و شبکه‌ی برق ایران را حتی با وجود ذخایر عظیم سوخت فسیلی در این کشور تحت فشار قرار داده است.
ارز مجازی چیست و چرا به وجود آمد؟
فرصت‌ها و موانع ارز دیجیتال
ایران آگوست ۲۰۱۹ مقرراتی وضع کرد که استخراج رمزارز را به عنوان یک بخش اقتصادی قانونی به رسمیت می‌شناخت [۱۱]، و تبدیل به اولین کشوری شد [۱۲] که از رمزارز به عنوان ذخیره برای پرداخت هزینه‌ی واردات و صادرات استفاده نمود.
علاوه بر دولت ایران، شهروندان این کشور نیز برای مقاصد مختلفی، از جمله سرمایه‌گذاری و تسهیل انتقال پول از یا به خارج از کشور فارغ از محدودیت‌ها و تحریم‌های بین‌المللی، به استفاده از رمزارزها روی آورده‌اند.
اولاً، قیمت رمزارزها همچنان به‌شدت نوسان دارد[۱۶] که باعث می‌شود استفاده از آن‌ها برای ایران یا هر کشوری برای پرداخت‌های بزرگ در حوزه‌ی واردات و صادرات، مخاطره‌آمیز باشد.
سال ۲۰۲۱ مطالعه‌ای نشان داد که ۴/۵ درصد از کل استخراج بیت‌کوین، به دلیل برق ارزان و البته کاهش ارزش پول، در ایران انجام شده است[۱۸].
طبق نتایج این مطالعه، برق مصرفی سالانه برای استخراج رمزارز تا سال ۲۰۲۱ معادل حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت خام، یا ۴ درصد از صادرات نفتی ایران در سال ۲۰۲۰، بوده است.
کشورهایی مانند آمریکا و سازمان‌های چندجانبه، مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، نگرانی خود را درباره‌ی استفاده و استخراج رمزارز توسط این کشورها، و به طور خاص ایران، به دلیل نقش این ارزها در پول‌شویی و سایر فعالیت‌های مالی غیرقانونی، ابراز کرده‌اند.
نوامبر ۲۰۱۸، «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی» وزارت خزانه‌داری آمریکا دو فرد ایرانی و آدرس [کیف پول] بیت‌کوین آن‌ها را به اتهام انجام ۷۰۰۰ تراکنش به ارزش میلیون‌ها دلار به نیابت از بازیگران متهم به حمله‌ی سایبری علیه بیش از ۲۰۰ هدف در آمریکا، انگلیس، و کانادا از سال ۲۰۱۵، تحریم کرد[۲۱].
بایننس و شرکت تابعه‌ی آن در آمریکا، برای اجتناب از این اقدامات تنبیهی، حضور خود در بازار ایران را محدود کرده‌اند؛ هرچند احتمالاً بیش‌تر در حرف تا عمل.
اکنون بایننس می‌گوید حضور خود در بازار رمزارز ایران را محدود کرده است؛ هرچند این محدودیت ممکن است بیش‌تر در حرف باشد تا در عمل.
در گذشته، استخراجگرها می‌توانستند بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال خود را با دلار، ریال، و سایر ارزها، و به قیمت بازار، مبادله کنند.
با این حال، بیش از هزار استخراجگرِ داخلی مجاز از ایران، ترکیه، چین، و کشورهای دیگر، از سال ۲۰۲۰ و در ازای دریافت برق ارزان، ملزم شده‌اند[۲۲] ارزهای دیجیتال خود را به بانک مرکزی این کشور بفروشند؛ که به نوبه‌ی خود از این رمزارزها برای تأمین هزینه‌ی واردات و صادرات استفاده می‌کند.
به علاوه، مقررات سخت‌گیرانه‌ی فزاینده، مانند ممنوعیت بانک مرکزی ایران درباره‌ی تجارت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتالی که در خارج از این کشور استخراج شده‌اند، و تحمیل هزینه‌های عملیاتی و معاملاتی و تشدید آن‌ها در نتیجه‌ی تعرفه‌ها و تحریم‌ها و حذف بازار ایران از مبادلات بین‌المللی رمزارزها، می‌تواند جذابیت این صنعت در داخل ایران را کاهش دهد و مزیت نسبی این کشور را از بین ببرد.
اول، نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال که استفاده از آن‌ها را برای سفارش واردات و سایر معاملات در مقیاس بزرگ، خطرناک می‌کند (و احتمالاً بی‌میلی ایران به عرضه‌ی رمزارز ملی نیز به همین دلیل است).
دوم، مصرف گزاف انرژی برای استخراج رمزارز که بودجه‌ی ملی و شبکه‌ی برق ایران را حتی با وجود ذخایر عظیم سوخت فسیلی در این کشور تحت فشار قرار داده است.