زخم اجناس چینی بر تن صنایع‌دستی لرستان
خرم‌آباد- صنایع‌دستی لرستان نماد ذوق و هنر مردمان این دیار است و این در حالیست که جای این هنر زیبا را اجناس چینی گرفته تا شاهد به فراموشی سپرده شدن این هنر صنعت در استان باشیم.
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: صنایع دستی هر قوم و ملتی، معرف ذوق و خلاقیت‌های آنان در پاسخ به ضرورت‌های مادی و معنوی در مرحله مشخصی از گسترش تاریخی است.
صنایع‌دستی تجلی ویژگی‌های فرهنگی و مظهری تمدن انسان‌های هر جامعه در گذر تاریخ است.
صنایع دستی نماد ذوق و هنر مردمان دیار لرستان
در استان لرستان صنایع‌دستی ثمره دست‌هایی است که عشق را از قلب خود جاری ساخته و با انگشتان خود با یاری تار و پود بر گلیم و جاجیم ترسیم کرده و یا با تلنگرهای چکش آن را حک می‌کنند.
صنایع دستی لرستان در سه نوع متمایز عشایری، روستایی و شهری شکل گرفته‌اند.
بیشتر تولیدات صنایع دستی عشایری به مصرف خانوار می‌رسند و کمتر به بازار عرضه می‌شوند.
انواع صنایع‌دستی عشایر استان لرستان عبارتند از سیاه چادر، چیت، قالی و گلیم.
صنایع دستی روستایی را قالی، گلیم، رنگرزی و جاجیم‌بافی تشکیل می‌دهند و عمده صنایع دستی شهری نیز خراطی، نمدبافی، قلم زنی، ورشو سازی، قالی، موج و گلیم بافی هستند.
در استان لرستان ۹۰ رشته صنایع‌دستی وجود دارد و حدود هفت هزار هنرمند در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی در این استان فعالیت دارند، صنایع زیبا و شکیلی که علاوه بر ذوق و هنر خالق این هنر صنعت گوشه‌ای از تاریخ، فرهنگ و روش زندگی گذشتگان ما را تداعی می‌کنند، صنایع‌دستی علاوه بر شاخصه فرهنگی و هنری با اشتغال‌زایی همراه است و برای علاقه‌مندان یک بنگاه اقتصادی مستقل تلقی می‌شود که در صورت توسعه بازارچه‌های ثابت، با رشد سرانه اقتصادی هنرمندان مواجه خواهد بود.
زخم اجناس چینی بر تن صنایع‌دستی لرستان
هر کدام از هنرمندان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی در استان لرستان مشکلات خاص خود را داشتند، اما مسئله و مشکل مشترک اکثر آنها نبود بازارچه ثابت، نبود مواد اولیه یا گران بودن هزینه تأمین این مواد است.
یکی از این هنرمندان که در رشته گلیم‌بافی فعالیت دارد، بیان کرد: اگر تسهیلات خوب و کم‌بهره‌ای به ما هنرمندان صنایع‌دستی اختصاص پیدا کند، قطعاً این هزینه را صرف تولید بیشتر خواهیم کرد و زمانی که چرخ تولید صنایع‌دستی خوب و به موقع بچرخد مشتری خوب هم خواهد رسید.
هنرمند دیگری در رشته پوشاک لری، عنوان کرد: توسعه صنایع‌دستی و افزایش فروش محصولات ما نیازمند فرهنگ‌سازی است، مردم نباید جنس بی کیفیت چینی را خریداری کنند و تولید داخلی استان خودشان که زیباتر و برگرفته از هنر ایرانی است را فراموش کنند.
هنرمند دیگری در رشته مس‌گری، گفت: مس به شدت گران شده و تهیه مواد اولیه برای ما دشوار است و از طرفی ساخت ظروف مسی زمان بر است و پس از تولید نیز باید منتظر مشتری بمانیم که توان خرید داشته باشد که در نهایت سرمایه ما مدت‌ها راکد است.
ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی همچنان در هاله‌ای از ابهام
عباس حمزه‌ای معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان با تاکید بر نقش مستقیم تولیدات صنایع‌دستی در رونق اشتغال‌زایی، بیان داشت: در سال‌جاری بیش از ۴۴ جلسه پیرامون بررسی و پیگیری امور صنایع‌دستی لرستان برگزار شده است.
وی، اظهار کرد: این جلسات در حوزه سامان‌دهی امور صنایع‌دستی شامل تعیین برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، رایزنی برای دریافت اعتبارات ملی از معاونت صنایع‌دستی، تعیین رابط صنایع‌دستی در تمامی شهرهای استان برای نخستین بار، تعیین پروژه‌های اولویت‌دار معاونت صنایع‌دستی، تکمیل کارگاه تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی خرم‌آباد و تشکیل جامعه تخصصی صنایع‌دستی استان لرستان بوده است.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، افزود: همچنین برنامه‌ریزی برای واگذاری خدمات مربوط به ثبت نام مجوز صنایع‌دستی به دفاتر پیشخوان و پیگیری، رایزنی برای ایجاد بازارچه صنایع‌دستی در شهرهای بروجرد، دورود و الیگودرز، پیگیری امور مربوط به بازارچه صنایع‌دستی خرم‌آباد و برنامه‌ریزی برای سامان‌دهی به این مرکز انجام شده است.
برپایی ۱۴ نمایشگاه صنایع دستی
حمزه‌ای در خصوص تلاش برای ثبت ملی برخی رشته‌های صنایع‌دستی، بیان کرد: ثبت ملی «چوغابافی» و همچنین جلسه با شورای روستای «سنگ سفید» در خصوص ثبت روستای ملی «مبل منبت» از مهم‌ترین اقدامات انجام شده است.
وی، گفت: از اوایل سال‌جاری تاکنون ۱۴ نمایشگاه صنایع‌دستی در رشته‌های گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، نمدمالی، تراش‌سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، ورشو سازی، خراطی، پیکرتراشی، قلم‌زنی و چرم‌دوزی برگزار شده است.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، ادامه داد: همچنین در راستای حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی بیش از ۳۰ تفاهم‌نامه آموزشی با صنعت‌گران و مربیان صنایع‌دستی استان منعقد شده است.
حمزه‌ای، ادامه داد: با هدف آموزش علاقه‌مندان و خصوصاً خودکفایی و اشتغال زنان خودسرپرست، تفاهم‌نامه‌هایی مشترکی با ادارات بهزیستی، کمیته امداد، آموزش فنی و حرفه‌ای، امور عشایری و اداره کار تعاون کار و رفاه اجتماعی منعقد شده است.
وی، بیان کرد: تکمیل پرونده ثبت معنوی «چوغابافی» از دیگر اقدامات اداره‌کل میراث‌فرهنگی لرستان در سال‌جاری است.
صدور ۲۸۵ مجوز صنایع دستی
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان در خصوص صدور مجوزهای صنایع‌دستی نیز، گفت: ۲۸۵ فقره مجوز صنایع‌دستی از ۱۰ آبان تا ۳۰ آذرماه صادر شده است و همچنین توسط کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی بانک اطلاعاتی از هنرمندان برتر استان به منظور شرکت در نمایشگاه‌های ملی و منطقه‌ای تهیه شده است.
حمزه‌ای با تاکید بر جایگاه شاخص صنایع‌دستی لرستان در کشور، بیان داشت: در سال‌جاری ۲۰۰ فقره بازدید مجازی از کارگاه‌های صنایع‌دستی استان انجام شده است و همچنین هنرمندان صنایع‌دستی استان به ۱۰ نمایشگاه ملی و منطقه‌ای شامل خراسان شمالی، کرمانشاه، تهران، گلستان، اصفهان، قم، زنجان، کرمان، چهارمحال و بختیاری اعزام شده‌اند.
فروش سالانه ۲۱ هزار متر مربع گلیم
وی، ادامه داد: شرکت در رویداد ملی «سه گام» در کاخ سعدآباد با شرکت پنج هنرمند و ۱۴ اثر، برگزاری نمایشگاه بسیج هنرمندان و نمایشگاه مشترک با کمیته امداد با عنوان از عرش تا فرش از دیگر فعالیت‌های برجسته هنرمندان صنایع‌دستی استان است.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، تاکید کرد: با همکاری کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی در صدد استخراج اطلاعات مربوط به کارگاره‌های راکد و نیمه راکد صنایع‌دستی استان هستیم و ۱۰ طرح برتر دریافت کننده تسهیلات تبصره ۱۸ نیز معرفی شده‌اند.
حمزه‌ای در بخش دیگری از سخنان خود، اظهار کرد: تعداد هنرمندان فعال در رشته گلیم‌بافی در لرستان ۹۰۰ نفر هستند و تعداد کارگاه‌های فعال در این رسته نیز حدود ۷۰۰ کارگاه انفرادی و گروهی است.
وی، ادامه داد: با همت هنرمندان این رشته سالانه حدود ۲۱ هزار مترمربع تولید و بالغ بر ۲۱ هزار مترمربع فروش داریم.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، بیان کرد: در سال‌جاری تعداد هنرمندانی که در نمایشگاه شرکت کرده‌اند، ۱۰ نفر بوده و حدود ۴۰۰ نفر هنرمند گلیم‌بافی نیز از تسهیلات صنایع‌دستی بهره‌مند شده‌اند.
فروش سالانه ۱۰۰۰ قطعه «ورشو»
شهر بروجرد به عنوان شهر ملی «ورشو» در سطح کشور شناخته شده است و این هنر صنعت در لرستان جایگاه ویژه‌ای دارد و دارای استادکاران و هنرمندان بی‌بدیلی است، «ورشو سازی» فقط جنبه ویترینی و هنری ندارد بلکه مصرفی نیز است، ولی عمده مشکل هنرمندان این رشته کمبود مواد اولیه است و در صورت تأمین مواد اولیه این هنر صنعت، قطعاً هنرمندان محصولات زیبا و باکیفیت بیشتری را به بازار عرضه خواهند کرد.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، گفت: تعداد ۱۳ کارگاه ورشو سازی در سطح استان فعال هستند که از این تعداد دو کارگاه مربوط به اداره کل میراث‌فرهنگی و یک کارگاه مربوط به آموزش فنی و حرفه ای و مابقی آزاد هستند.
حمزه‌ای، افزود: میزان تولید سالانه ورشو در استان حدود ۵۰۰ قطعه است و میزان فروش سالانه نیز حدود هزار قطعه در سال است.
وی، ادامه داد: در هر نمایشگاهی که در طول سال برگزار می‌شود، یک هنرمند «ورشوساز» شرکت کرده و همیشه غرفه «ورشوسازی» دایر بوده است.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان در خصوص تسهیلات حوزه صنایع‌دستی «ورشو»، بیان داشت: امسال دو نفر هنرمند «ورشوساز» از تسهیلات ویژه این رشته بهره‌مند شدند که حدود ۳۰۰ میلیون تومان بود.
حمزه‌ای، تصریح کرد: صنعت «ورشوسازی» در استان لرستان هنری شناخته شده و موفق است، کما اینکه بروجرد را به عنوان شهر ملی می‌شناسند، اما هنرمندان رشته «ورشوسازی» مشکلاتی نیز دارند، از جمله سختی کار و تأمین مواد اولیه که درصدد رفع مشکل این عزیزان هستیم.
وی، گفت: هنرمندان عزیز صنایع‌دستی با علاقه و همت خستگی‌ناپذیری سال‌هاست که هنرشان را ادامه می‌دهند و در خصوص بالا رفتن هزینه‌ها و مشکلات تأمین مواد اولیه و تجهیزات در مضیقه هستند، لذا اولین اقدام کمک‌کننده به آنها ارائه تسهیلات کم‌سود و دومین عامل کمک‌کننده توسعه بازارچه‌های صنایع‌دستی است که هر سال در اولویت کاری ما قرار دارد، ولی عقیده داریم که کافی نیست، به همین منظور با هدف توسعه بیشتر تولیدات صنایع‌دستی درصدد جذب سرمایه‌گذار برای خانه‌های صنایع‌دستی و همچنین استفاده از ظرفیت خیرین در سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع‌دستی هستیم.