هندوستان مشتری «گل محمدی» خراسان‌جنوبی
خراسان‌جنوبی به لحاظ داشتن ویژگی‌های خاص طبیعی و اقلیمی و تنوع آب و هوایی منحصر به فرد ظرفیتی بالایی را در کاشت گیاهان دارویی به خود اختصاص داده که این صنعت پرسود به دلیل نبود صنایع فرآوری مغفول واقع شده است.
خراسان‌جنوبی به لحاظ داشتن ویژگی‌های خاص طبیعی و اقلیمی و تنوع آب و هوایی منحصر به فرد ظرفیتی بالایی را در کاشت گیاهان دارویی به خود اختصاص داده که این صنعت پرسود به دلیل نبود صنایع فرآوری مغفول واقع شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، خسته از قیل و قال شهر و به دور از تکنولوژی‌های فریب‌دهنده، پنجره می‌گشایی تا نسیمی تازه کنی، روی برمی‌گردانی و گاه سرفه آغاز می‌شود، این صحنه آشنا را گوشه ذهنت داشته باش و حالا دنیایی دیگر را تصور کن ...
دشت‌های لاله‌زار مملو از گل‌های رنگین است، در کنار جلوه‌گری آلاله‌ها، گل‌های محمدی نیز که از خانواده شقایق‌ها هستند از اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت به رنگ صورتی و سفید در دشت‌ها و دامنه کوه‌ها خودنمایی می‌کنند.
آواز زیبای هزاران از سپیده دم کوه لاله‌زار، وزوز زنبورهای عسل با دمیدن خورشید طلایی، آواز و سرود شکر گلچین‌ها به همراه پیچیدن بوی خوش گل محمدی در کوچه باغ‌های شهر، دست به دست هم زیبایی خاصی به لاله‌زار بخشیده و روح تازه‌ای به کالبد طبیعت می‌دمد .
بهر یک گل منت صدها خار می‌باید کشید
اگر به کوچه پس کوچه‌های شهرهای خراسان‌جنوبی در اردیبهشت‌ماه سری بزنید، استشمام عطر انواع گل‌های زیبای بهاری به خصوص بوی دل‌انگیز و فرح‌بخش «گل محمدی» به روح و جانتان آرامش می‌بخشد، علاوه بر عطر و ظاهر زیبا و خوش رنگ گل محمدی، این محصول جزو گیاهان دارویی محسوب و خاصیت درمانی بسیاری دارد.
شور و نشاط وصف ناپذیر اهالی این مناطق را فرا گرفته، خواب نوشین صبحگاهی را رها کرده و از خروس‌خوان به سمت گلستان‌های گل محمدی سرازیر شده و به دنبال قوت و روزی مشغول چیدن گل‌ها می‌شوند و بهر یک گل منت صدها خار می‌کشند.
اگر پای صحبت کشاورزان و تولیدکنندگان این بخش بنشینیم خواهیم دید گرفتار چه مشکلات، موانع و کمبودهایی هستند که اگر برطرف نشود چه بسا تأثیرات منفی بر ادامه کار آن‌ها خواهد داشت.
انتظار برای اردیبهشت‌ماه
یکی بانوان بیرجندی که چند سالی است به برداشت گل محمدی و گلابگیری از این محصول مشغول است در گفتگو با فارس، می‌گوید: هرساله برای فرارسیدن اردیبهشت‌ماه انتظار می‌کشم تا این گل‌های معطر را جمع‌آوری کنم.
وی با یادآوری اینکه گلابگیری را تنها به علت علاقه انجام می‌دهد و هیچ درآمدزایی از این محصول ندارم، اضافه می‌کند: قیمت گل محمدی با وجود مشکلات برداشت و نگهداری آن کم است و در صورت کمک مسؤولان می‌شود سطح زیرکشت را توسعه داد.
این برداشت‌کننده گل محمدی با بیان اینکه با ایجاد کارگاه‌های مدرن فرآوری این محصول می‌توان در راستای ایجاد ارزش افزوده آن گام برداشت، تبیین کرد: از مشکلات و معضلات صنعت عرقیات این است که در زمینه فرآوری محصول گل محمدی اقدام به تولید گلاب و عرضه آن به بازار می‌کنیم که از نظر اقتصادی به صرفه نیست.
تولید گلاب به صرفه نیست
وی با اعلام اینکه یکی از محصولات ارزشمندی که در زمینه گل محمدی تولید می‌شود اسانس آن است، اضافه کرد: تولید گلاب برای تولیدکننده و صنایع فرآوری ارزش افزوده زیادی ندارد و کشور‌های مقصد و متقاضی نیز تمایلی به خرید گلاب ندارند لذا باید در زمینه فرآورده‌های گل محمدی به تولید اسانس آن توجه شود.
یکی از تولیدکنندگان گل محمدی نیز در گفت‌وگو با فارس، می‌گوید: بیش از هشت هکتار مزرعه گل محمدی دارم که با ۱۵ نفر کارگر هر ساله در اردیبهشت‌ماه جمع‌آوری این گل را انجام می‌دهم.
موسی رضایی اظهار می‌کند: محصولات دیگری نیز تولید می‌کنم اما گل محمدی به سبب کاهش آبیاری و سازگاری با هر نوع شرایط آب و هوایی نسبت به دیگر تولیدات درآمد بیشتری دارد.
صنعت گل و گیاه؛ در حسرت صادرات
وی می‌افزاید:علی‌رغم اینکه رضایت خوبی از برداشت این محصول دارم اما تاکنون نتوانستم در زمینه صادرات ورود پیدا کنم چرا که نبود واحد صنعتی در استان تولیدکنندگان گل محمدی را بی‌انگیزه کرده است.
رضایی کمبود کارگر و فراهم نبودن زمینه صادرات را از جمله مشکلات این قشر دانست و بیان می‌کند: چنانچه خراسان‌جنوبی به عنوان یکی از قطب‌های تولید گل محمدی معروف شود، قطعا با تولید این محصول و برندسازی می‌توانیم درآمدزایی بالایی را ایجاد کنیم.
یکی دیگر از کشاورزان نبود بازار فروش و و عدم ثبات آن را از مهم‌ترین مشکلات این بخش ذکر و بیان می‌کند: در زمینه گل محمدی مشکلات بسیار زیاد است و با توجه به شرایط اقتصادی کشور اگر امکان فروش محصول و فرآورده‌های آن فراهم نشود به ضرر کشاورزان خواهد بود.
رنج کشاورزان از نبود صنایع فرآوری
وی بحث بازار را از دیگر مشکلات بهره‌برداران گل محمدی در استان ذکر و افزود: صاحبان واحد تولیدی گلاب با هر قیمتی که بخواهند گل محمدی را از کشاورز خریداری و هر زمان که تمایل داشته باشند پول تولیدکننده را پرداخت می‌کنند که این به ضرر کشاورز است.
آقای عرفانی با بیان اینکه متأسفانه به دلیل نبود صنایع فرآوری گل‌های محمدی را به صورت سنتی و به دو صورت گلبرگ و غنچه خشک می‌کنیم از مسؤولان خواست تلاش بیشتری برای فرآوری این محصول به خصوص اسانسگیری انجام دهند تا محصول خام‌فروشی نشود.
خام‌فروشی؛ بلای جان گل محمدی در استان
محمود نخعی مسؤول مزرعه الگویی فدک نیز با بیان اینکه سال گذشته از این مزرعه یک تن و ۲۷۰ کیلو گل تر برداشت شد، اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود امسال ۲.۵ تن گل محمدی از مزرعه موقوفه شوکت‌آباد بیرجند برداشت شود.
وی با بیان اینکه در خراسان‌جنوبی بیشتر گلاب‌گیری‌ها به صورت سنتی صورت می‌گیرد، بیان داشت: قیمت یک کیلو گل محمدی ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان و قیمت هر کیلو غنچه بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ هزار تومان است.
مسؤول مزرعه الگویی فدک خواستار راه‌اندازی صنایع فرآوری گل محمدی در استان شد و افزود: به علت نبود صنایع فرآوری گل محمدی در خراسان جنوبی گل‌ها را خشک و بعد به فروش می‌رسانیم.
نخعی مطرح کرد: خام‌فروشی گل محمدی باعث می‌شود که ارزش افزوده این گیاه از استان خراسان‌جنوبی خارج شود و این در صورتی است که ایجاد واحدهای اسانسگیری و عرق‌گیری موجب ایجاد اشتغال می‌شود.
گل محمدی در صنعت عطر فرانسه!
محسن پویان مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی خراسان‌جنوبی با اشاره به سطح زیر کشت گیاهان دارویی به ویژه گل محمدی در استان، گفت: طی چند سال اخیر سطح زیر کشت گل محمدی در خراسان‌جنوبی 60 تا 65 درصد افزوده شده است.
وی با بیان اینکه اسانس‌هایی که از گل محمدی گرفته می‌شود خیلی طرفدار دارد و بسیاری از کشورها از جمله فرانسه اعلام کردند خواهان این ماده معطر هستند، افزود: متأسفانه این گیاه معطر صادر نمی‌شود.
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی خراسان‌جنوبی با گلایه از اینکه در زمینه فرآوری و اسانسگیری از گل محمدی موفق نبوده‌ایم، ادامه داد: در حالی که کشوری چون فرانسه هر ساله اعلام می‌کند که چند هزار لیتر اسانسگیری دارد و از خریداران عمده این گل در جهان است.
گلایه از نبود کارخانه عطرسازی و اسانسگیری
پویان با ابراز تأسف از نبود کارخانه عطرسازی و اسانسگیری در استان و محدود شدن همه فعالیت‌ها به عرق‌گیری و گلابگیری سنتی، تبیین کرد: در چند سال اخیر تولید گل محمدی در کشور رو به افزایش بوده اما به سبب نبود تکنولوژی لازم، فرآوری این محصول روبه فراموشی است.
وی با تأکید بر اینکه می‌توان با ایجاد کارگاه‌های مدرن فرآوری این محصول در راستای ایجاد ارزش افزوده آن گام برداشت، تبیین کرد: زمانی هزینه‌های توسعه و گسترش پوشش داده می‌شود که به سراغ صنایع فرآوری آن برویم تا در کنار سودآوری اشتغال‌زا نیز باشد.
مهدی عصمتی‌پور معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با فارس گفت: سال گذشته سطح زیر کشت گل محمدی در استان ۱۵۸ هکتار بوده که ۲۶۵ تن گل محمدی از سطح مزارع استان برداشت شد.
برداشت 280 تن گل محمدی در استان
وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود امسال حدود 280 تن گل محمدی از سطح گلستان‌های این محصول برداشت شود، تبیین کرد: عوایدی که از این محل نصیب بهره‌برداران می‌شود حدود 15 میلیارد تومان است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه گل محمدی با توجه به شرایطی که استان دارد یکی از گیاهان بسیار مقاوم به تنش‌های محیطی است، تبیین کرد: در زمینه گیاهان دارویی توجه خاصی به این محصول شده و تسهیلاتی را به کشاورزان برای احداث باغ‌های جدید می‌‌پردازیم.
عصمتی‌پور با اعلام اینکه در بخش فرآوری گل محمدی در خراسان‌جنوبی فقط 500 تن گلاب تولید می‌شود، بیان داشت: مابقی گل‌ها به شکل غنچه خشک و گلبرگ خشک است که هیچ اسانسی از آن گرفته نمی‌شود.
فعالیت تنها یک کارگاه صنعتی/ صادرت غنچه خشک‌شده به هندوستان!
وی از فعالیت یک کارگاه صنعتی گل محمدی در طبس با ظرفیت 500 تن در سال در خبر داد و گفت: سالانه یک هزار و 500 تن تولید گل محمدی تازه داریم و حدود یک سوم از گل‌های محمدی تولید شده در استان فراوری می‌شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با اعلام اینکه غنچه خشک‌شده این گل را شرکت تروند زعفران خریداری و به هندوستان صادر می‌کند، اضافه کرد: گل محمدی برداشت‌شده در خراسان‌جنوبی به روش‌های صنعتی و سنتی گلابگیری و علاوه بر مصرف در داخل استان به استان‌های همجوار ارسال می‌شود.
عصمتی‌پور با بیان اینکه توسعه و گسترش گل محمدی در قالب طرح جامع گیاهان دارویی استان چند سالی در دستور کار قرار گرفته است، تبیین کرد: با توجه به اینکه از گل محمدی می‌توان محصولات متعددی تهیه کرد فرآوری این گیاه می‌تواند برای خراسان‌جنوبی سودآوری داشته باشد.
و اما...
خراسان‌جنوبی به لحاظ داشتن ویژگی‌های خاص طبیعی و اقلیمی و تنوع آب و هوایی منحصر به فرد، ظرفیتی بالایی را در ایجاد مزارع پرورشی گیاهان دارویی به خود اختصاص داده است.
مصرف گیاهان دارویی از دیرباز در این دیار مورد توجه بوده و هم‌اکنون نیز مصرف گیاهان دارویی در درمان برخی بیماری‌ها از جایگاه بالایی برخوردار است.
خراسان‌جنوبی به واسطه داشتن ظرفیت رشد گیاهان دارویی زمینه توانمند شدن در این حوزه را دارد و بسیاری از دانش آموختگان بیکار رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی می‌توانند در این مسیر وارد شوند و برای خود اشتغال ایجاد کنند و توسعه کاشت و فرآوری گیاهان دارویی می‌تواند زمینه را برای توسعه استان مهیا کند.
سرمایه‌گذاری مناسب در این استان در خصوص گیاهان دارویی و کشت و تکثیر گونه‌های دارویی به عنوان تأمین کننده نیاز داخلی و خارجی مواد گیاهی خام در وهله اول و صنعتی در درازمدت می‌تواند در راستای توسعه این استان و افزایش اقتصاد کشاورزان گام بردارد.
انتهای پیام/69039/ج/ر
