علم، نماد عزاداری کربلا

یکی از وسیله‌های نمادین بکار رفته در آیین سوگواری عاشورا و تاسوعا در میان شیعیان است.
علم از فلز، چوب ساخته شده و توسط علم‌دار حمل می‌شود.
علم معمولاً در جلوی صف سوگواران حرکت داده می‌شود.
علم‌های قدیمی تر معمولاً پایه‌ای دارند که واژه‌های دینی بر روی آن برنگاشته شده‌است و دو اژدها یا شیر با دهان باز از آن پاسداری می‌کنند.
گاهی پهنای علم‌ها به ۳ متر تا ۱۰ متر هم می‌رسد و غالباً ۱۱ زبانه (تیغه) دارد که زبانه میانی بزرگ‌تر از بقیه می‌باشد.
حد فاصل زبانه‌ها را هم با اشیا فلزی که به شکل کبوتر و طاووس و لاله و گنبد و بارگاه و… ساخته شده بود، پر می‌کردند.
به کسی که علم را با خود حمل می‌کند، علمدار می‌گویند.
این شخص پایه علم را داخل بند تسمه‌ای که به کمر و شانه خود بسته، قرار می‌دهد و با آن حرکت می‌کند.
علم و پرچم از وسایلی است که در جنگ‌ها از اهمیت اساسی برخوردار بود.
البته بین علم و پرچم تفاوت‌هایی وجود داشته‌است و از نظر اهمیت هم درجه‌بندی شده‌اند.
علم شمال کشور با علم بخش‌های مرکزی ایران اختلاف دارد.