راهکارهای دولت چین برای مبارزه با افراط‌گرایی
دولت چین برای مقابله با افراط‌گرایی در استان سین کیانگ از روش‌های مختلفی بهره برده که یکی از آنها توجه به افزایش سطح رفاه مردمان این منطقه است.
گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ــ استان سینکیانگ در شمال غربی کشور جمهوری خلق چین واقع شده است.
سینکیانگ در واقع مرکز اوراسیا محسوب می‌شود و مساحتی بیش از 1.66 میلیون کیلومترمربع (17 درصد مساحت چین) را به خود اختصاص داده است.
براساس مستندات و شواهد تاریخی، سینکیانگ پلی برای ارتباط قاره اوراسیا، کانال تبادلات تمدنی و اصلی‌ترین مسیر "جاده ابریشم" بوده است که شرق باستانی را به ممالک غرب متصل می‌کرده است.
سینکیانگ به‌دلیل هم‌مرز بودن با هشت کشور و موقعیت خاص جغرافیایی و تنوع اقوامی که در پهنه زیستی خود دارد همواره شاهد حرکت‌های جدایی‌طلبانه و تضادهای قومی، نژادی و مذهبی بوده است که این مسأله در سال‌های اخیر با بروز جدی حرکت‌های تروریستی و افراط‌گرایی شدّت و حدّت بیشتری یافته است.
به‌طوری که پای تعدادی از گروهک‌های تندروی اویغوری که پیش از این از پیوستگان به طالبان در افغانستان معرفی می‌شدند، در سال‌های گذشته حتی به سوریه و عراق نیز باز شد و گروهک ترکستان شرقی یکی از متحدان جدی جبهه النصره محسوب می‌شود.
اکنون بعد از شکست هیمنه تروریست‌ها در منطقه غرب آسیا، بزرگترین نگرانی مردم سینکیانگ بازگشت این تروریست‌ها به سینکیانگ و یا ترویج تفکرات و یارگیری مجدد ایشان در منطقه است، اتفاقی که به‌صورت موردی طی چند سال گذشته در این منطقه روی داد و انجام حملات تروریستی و حمله به مردم هزینه‌های زیادی برای جامعه سینکیانگ به‌همراه داشت.
سیاست‌های بسته دولت چین در دوره‌های گذشته، درگیری‌های قومی میان اویغورها و اقوامی همچون قوم هان، روحیات سلحشورانه و استقلال‌طلبانه اویغورها، نفوذ جریانات افراطی، انحرافات آموزشی و همچنین دست‌اندازی‌ها و تحریکات سیاسی کشورهای غربی و عواملی از این دست همواره به‌عنوان پاره‌ای از دلایل وقوع این اتفاقات قلمداد می‌شدند.
از چند سال پیش دولت رئیس جمهور شی جین پینگ پس از سال‌ها مواجهه با معضل افراط‌گرایی توانسته با شناسایی جزئی‌تر عوامل گرایش به تروریسم و افراط‌گرایی در این منطقه، ضمن تغییر و اصلاح برخی رویکردهای سابق، سیاست‌های کنترلی، امنیتی، فرهنگی، اقتصادی و رفاهی جدیدی را در قالب یک برنامه جامع تهیه و اجرا کند که مواجهه با این مسائل را طی حداقل سه سال گذشته در حد قابل قبولی مدیریت کرده و به نتایج درخور توجهی منجر شده است.
با فراهم شدن فرصتی برای سفر به استان سینکیانگ، تیم خبری خبرگزاری تسنیم، در سلسله‌گزارش‌های میدانی به شناخت بهتر پهناورترین استان چین پرداخته و برخی از برنامه جامع دولت چین برای مواجهه با این مسائل را منتشر می‌کند.
البته ناگفته نماند که این برنامه هنوز از جهات گوناگونی دچار ضعف‌ها و گسست‌هایی نیز هست که به‌نظر می‌رسد بخشی از آن به عدم احصای جزئی و شناخت دقیق دولت چین از گرایشات گوناگون اسلامی و گروهک‌های تکفیری برمی‌گردد.
از سوی دیگر بخشی از اقدامات دولت چین برای مهار ابتدایی ماجرا با واکنش جدی و انتقادات رسانه‌های غربی، ترکی و عربی نیز مواجه بوده است که دولتمردان چین درباره آن توضیحاتی ارائه می‌کنند.
گزارش میدانی این سفر در بخش‌های مختلف منتشر می‌شود.
در بخش اول به بررسی جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی استان سینکیانگ پرداخته شد.
بخش دوم به بررسی تنوع قومیت‌ها و مذاهب در این استان و منشأ افراط‌گرایی در چین پرداخت.
در بخش پیش رو قصد داریم به سیاست‌های دولت چین برای مقابله و ریشه‌کن کردن افراط‌گرایی بپردازیم.
*****
سیاست‌های دولت چین برای مواجهه با افراط گرایی و تروریسم
هر چند بسیاری از تحلیلگران ریشه اختلافات امروز اویغورها با حکومت مرکزی چین را ایجاد محدودیت های سنگین، بازداشت های گسترده و برخوردهای خشن با ایشان و تضادهای عمیق و نژادپرستانه اقوامی همچون قوم «هان» در برابر اویغورها قلمداد می‌کنند اما به نظر می‌رسد دولت چین در کنار اقدامات امنیتی همچون نصب گسترده دوربین‌های نظارتی و استقرار گیت‌های بازرسی در سطح شهرها که از سال 2016 به بعد در استان سین کیانگ و به خصوص در شهر ارومچی (مرکز استان) به صورت گسترده انجام داده، توانسته تا حد زیادی این تنش‌ها را مدیریت کند و امنیتی نسبی برقرار سازد.
یکی از خیابان‌های شهر ارومچی
ایجاد موسسات دولتی آموزش دینی
دولت چین در سیاست‌های جدید خود ریشه اصلی این اقدامات را فقر اقتصادی و سطح پایین رفاه اجتماعی در این مناطق دانسته و محرومیت زدایی از این مناطق یکی از سیاست های اصولی است که با تمرکز ویژه دولت همراه شده است.
فقر فرهنگی و سطح پایین سواد و آموزش یکی دیگر از مولفه‌هایی است که سیاستمداران چینی زمینه ساز بروز چنین گرایشاتی می دانند و برای رفع آن اقدامات قابل توجهی انجام داده اند.
ارتقای سطح سواد دینی و آموزش اعتقادی برای طلاب علاقمند به مطالعات دینی یکی دیگر از موضوعاتی است که دولت چین به آن توجه کرده و طی چهار سال گذشته ذیل هرکدام از این عناوین اقدامات درخوری را انجام داده است.
البته بخشی از این سیاست ها همچنان نقاط ضعف و انحرافاتی دارد که ممکن است در آینده خود تشدیدکننده افراط گرایی و مسبب ایجاد دردسرهای جدید برای دولت چین باشد.
برای نمونه موسسه اسلامی سین کیانگ واقع در حومه شهر ارومچی تحت نظارت جامعه اسلامی چین به آموزش طلاب و محصلان جدید در این منطقه مشغول است.
موسسه اسلامی سین کیانگ
موسسه فوق از سال 1987 آغاز به کار کرده و برای پذیرش 1100 طلبه طراحی شده است.
در سال 2017 این موسسه هشت شعبه در شهرهای، کاشغر، ختن، قزلسو، آکسو، تورپان، ارومچی، چانجی و ییلی افتتاح کرد.
طبق اعلام مسئولان موسسه طلاب پس از اتمام دوره تحصیلی به نقاط مختلف منطقه سین کیانگ اعزام می‌شوند تا در مساجد مختلف مسئولیت امامت را به عهده گیرند.
کلاس درس موسسه اسلامی سین کیانگ
اما نکته حائز اهمیت درباره این مدارس این است که علی رغم گرایشات حنفی که عموم طلاب مسلمان این مدرسه دارند، بخشی از کتب این مدارس از عربستان سعودی تأمین می‌شود و در درون محتوای آنها آموزه‌های وهابی و التقاطی دیده می‌شود و تعدادی از مدرسان این مدارس به صورت مکرر در رفت و آمد به مدارس آموزش دینی عربستان و ارتباط با شوراهای وهابی هستند.
دلیل همراهی دولت چین که به شدت از ناحیه افراط گرایی نگران است با این آموزه‌ها و نظام درسی، صرفاً می تواند بی اطلاعی آنها از ابعاد و جزئیات آموزش‌های وهابی باشد.
اتفاق که به طرزی مشابه در مدارس فتح الله گولن اتفاق افتاد و دردسرهای زیادی برای دولت ترکیه به همراه داشت.
بازدید هیات رسانه‌ای از موسسه اسلامی سین کیانگ
مسجد بزرگی که در درون این موسسه اسلامی به تازگی تأسیس شده و برخلاف برخی از مساجد بازسازی شده شهرهای ارومچی، آکسو، کاشغر و ختن دارای گنبد و مناره است، نشان می‌دهد که یا دولت چین درباره معماری مساجد سیاست و برنامه مشخص و معینی ندارد و یا ادعای رسانه‌های غربی درباره برنامه های دولت چین برای حذف سمبل ها و نمادهای اسلامی و هویت زدایی اسلامی از سطح شهرهای استان سین کیانگ و متمرکز کردن آن در نقاطی خاص واقعیت دارد.
محراب مسجد موسسه اسلامی سین کیانگ
نمای داخلی گنبد مسجد موسسه اسلامی سین کیانگ
ورودی مسجد جامع خُتَن
همانطور که پیش از این گفته شد شماری از اویغورهای مسلمان در سال های اخیر در میان نیروهای جبهه النصره در سوریه قرار دارند و جذب آنها عموماً به وسیله ارتباط گیری و آموزش از طریق شبکه‌های اجتماعی همچون «وی چت» که پیام‌رسان پرطرفدار در درون چین است، صورت گرفته اما آموزه‌های ابتدایی این شبکه های اجتماعی با بخش هایی از مطالبی که در کتاب های ارسالی عربستان سعودی به این مدارس بیان شده، تفاوت چندانی ندارد و چندان دور از ذهن نخواهد بود که طلاب درس خوانده در این مدارس بار دیگر در شمار افرادی قرار گیرند که علاقه‌مند به افراط گرایی شوند و یا علاقه‌مند به ارتباط با تروریست های بازگشته از سوریه به سرزمین سین کیانگ شوند.
همانطور که اشاره شد گزارش‌های زیادی در رسانه های دنیا درباره موج بازگشت تروریست ها به منطقه اوراسیا و آسیای شرقی منتشر شده است.
سیل تحولات اخیر در سریلانکا، نیوزیلند و اندونزی و موج سواری افرادی همچون ابوبکر البغدادی بر این اتفاقات می‌تواند نشانه های مهمی برای دریافت بهتر این مسأله باشد.
کلاس آموزش زبان چینی در موسسه اسلامی سین کیانگ
موزه مبارزه با تروریسم
دولت چین، آگاه سازی و ایجاد نفرت عمومی و جهانی از اقدامات تروریستی را به عنوان سیاست دیگر خود در مواجهه با افراط گرایی برگزیده و با راه اندازی موزه مبارزه با تروریسم با ارائه گزارش‌های جدی و جزئی از اقدامات تروریستی در استان سین کیانگ و همچنین دستگیری و برخورد با تروریست ها و نمایش سلاح ها و محموله های انفجاری کشف شده از پناهگاه های آن ها به هم افزایی و همراهی افکار عمومی با سیاست های دولت چین در برخورد با افراطیون قدرت بخشیده است.
موزه حملات تروریستی سینکیانگ
این موزه اقدامات تروریستی افراط گراها در استان سین کیانگ را از سال 1990 به تصویر می‌کشد.
در محوطه این موزه بنرهای مختلف همراه با تصاویر و فیلم و توضیحات دقیق مربوط به تک تک اقدامات تروریستی و افراطی در شهرهای مختلف به نمایش گذاشته شده است و در میان محوطه مرکزی موزه، اسلحه‌ها و بمب‌های دست ساز عمل‌نکرده یا خنثی شده در مقابل دید مخاطبان قرار داده شده است.
موزه حملات تروریستی سینکیانگ
ایجاد شغل و مراکز فنی- حرفه ای
از آنجایی که گفته شد دولت چین در بررسی ها خود به این نتیجه رسیده است که بخشی از اقدامات علیه حکومت مرکزی و گرایش به تروریسم به دلیل مشکلات رفاه اجتماعی و ناشی از فقر اقتصادی بوده است، مراکز آموزش فنی – حرفه ای در سرتاسر استان سین کیانگ ایجاد کرده است که این مراکز از دیگر مکان‌های آموزشی است که دولت چین با راه اندازی آنها به دنبال جذب نیروهای جوان برای گذراندن دوره های آموزش مکانیک، الکترونیک، کشاورزی، باغبانی، هتلداری، دامپروری، مربیگری مهدهای کودک و ...
است.
مدیر یکی از مراکز فنی و حرفه‌ای در حال ارائه توضیحات
افرادی که در این موسسات مشغول به تحصیل می‌شوند، شامل دو دسته می‌شوند: دسته اول افرادی که به صورت داوطلبانه وارد این موسسات می‌شوند و دسته دوم افرادی که به دلیل سابقه کیفری در کارنامه خود حال از یک زد و خورد محلی گرفته تا گرایش ضعیف و جزئی به گروهک های تندرو تحت نظارت دولت وارد این مراکز می شوند.
دسته اول هر زمانی که بخواهند امکان خروج از این مراکز را دارند اما دسته دوم بعد از تعهد دادن مادامی که دولت به آنها اجازه ترک تحصیل نداده بایستی در این مراکز مشغول به تحصیل باشند و صرفاً به صورت هفتگی می‌توانند نزد خانواده‌های خود بروند و مجدداً بایستی به این مراکز بازگردند.
دولتمردان چینی معتقدند که وجود مشکلات رفاهی باعث شده که بخشی از این افراد در ازای دریافت مبالغی بسیار ناچیز اقدام به عملیات تروریستی کنند.
برنامه مشخص شده برای این افراد علاوه بر آموزش مهارت شامل یادگیری زبان چینی نیز می‌شود.
این کلاس‌ها به این دلیل برگزار می‌شود که بخش زیادی از مردم سین کیانگ زبان چینی نمی‌دانند و همین مسأله باعث شده که برنامه‌های آموزشی و سیاست‌های فرهنگی و رسانه ای دولت چین در این مناطق آن طور که باید جوابگو نباشد و دولتمردان چینی معتقدند که آگاه سازی افکار عمومی و دیالوگ با آنها درباره ابعاد این مسائل می‌تواند تا حد زیادی به کاهش عصبیت‌های اجتماعی کمک کند.
کلاس آموزش زبان چینی در مرکز فنی و حرفه‌ای آکسو
فارغ التحصیلان این مدارس همانطور که در دوران تحصیل از خوابگاه، غذا و تحصیل رایگان با حمایت دولت برخوردارند بعد از تحصیل نیز می‌توانند در مراکز تخصصی مرتبط با دوره های آموزشی خود مشغول به فعالیت شوند و دولت خریدار محصولات و خدمات آنها خواهد بود.
طبق اعلام دولت چین خانواده این افراد در صورتی که دولت تشخیص دهد یا خود تمایل داشته باشند می‌توانند در مراکز کاری دیگر و یا در خوابگاه‌های درنظر گرفته شده زندگی و کار کنند و مادامی که ایشان مشغول به کار هستند فرزندان آنها در مهدکودک‌هایی که در درون همین مراکز مستقر هستند، مراقبت می‌شوند.
کلاس آموزش مکانیک خودرو در مرکز فنی و حرفه ای
کلاس آموزش دامپروری در مرکز فنی و حرفه ای
کلاس آموزش هتلداری در مرکز فنی و حرفه ای
کلاس آموزش آرایشگری در مرکز فنی و حرفه ای
ناگفته نماند که این اردوگاه‌ها از حیث برخورداری از نیرویِ کار ارزان و یا حتی رایگان برای دولت چین مادامی که این افراد مشغول به تحصیل هستند، نیز تا حد زیادی پرفایده است و زنان مسلمان اجازه ندارند که با پوشش اسلامی و حجاب در این مراکز مشغول به فعالیت شوند.
کارخانه تولید پوشاک در حومه شهر خُتَن
خوابگاه‌های موجود در محیط کارخانه پوشاک برای استراحت کارکنان زن
این موضوع در سال گذشته دستمایه گزارش‌های حقوق بشری زیادی تحت عنوان استعمار نیروی کار توسط دولت چین در رسانه های غربی شده است اما دولت چین معتقد است در حال حاضر این شیوه در دسترس ترین و بهترین شیوه مدیریت موقت این مناطق است.
این رسانه‌ها معتقدند که برخی از افراد مشغول به کار در این اردوگاه‌ها بیگناه بوده و بنا بر اتهامات واهی به کار گمارده شده‌اند.
ادامه دارد...
