راهکار اصلاح الگوی کشت در اصفهان؛ از نیاز به آموزش تا تامین هزینه‌های کشاورز- اخبار اصفهان - اخبار استانها تسنیم
گروه استانها-تغییر اصلاح الگوی کشت از جمله راهکارهایی است که برای مناطقی که دچار کم آبی هستند ارائه شده، اصفهان نیز می‌تواند از این راهکار استفاده کند اما مشکلات این راهکار چیست و چگونه می‌توان این راه را هموار ساخت؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم ازاصفهان، بحران آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور و استان اصفهان است که افزایش جمعیت و توسعه فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی، افزایش بهره‌برداری از آبخوان‌ها را رقم زده است، به گونه‌ای که همواره کارشناسان بر مدیریت مصرف آب در بخش‌های پرمصرف و کم بازده اقتصادی مانند کشاورزی تاکید داشتند.
اهمیت این موضوع به قدری است که در تبصره یک ماده 106 قانون برنامه سوم توسعه و بندهای ماده 17 برنامه چهارم توسعه آمده و همچنین دولت مکلف شده است، اقدامات لازم برای تطبیق الگوی کشت، مطابق با امکانات و منابع آبی هر منطقه از طریق کاشت محصولاتی با نیاز آبی کم و بازدهی اقتصادی بالا را انجام دهد.
علی اکبر محرابیان در سفر یک روزه به اصفهان اظهار داشت: موضوع تغییر الگوی کشت و حرکت به سوی کشت‌های پر بازده نیاز به مشوق‌های لازم و پشتیبانی‌های تسهیلاتی از کشاورزان دارد.
وزیر جهاد کشاورزی در مراسم افتتاح پارک علم و فناوری کشاورزی و منابع طبیعی مستقر در مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) بیان کرد: در حوزه صادرات نگاه کلی ما این است که محصولات آب‌بَر را با کشت فراسرزمینی تولید و وارد کنیم، ضمن اینکه محصولاتی که در داخل کشور تولید می‌شوند محصولات استراتژیک و کم‌آب‌بَر باشند.
براساس قانون صادرات محصولات آب‌بَر تعرفه دارند و از امسال این قانون در بودجه سال 1401 لحاظ شده است.
الگوی کشت از نان شب برای کشاورزی واجب‌تر است
نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در اصفهان، در خصوص اهمیت الگوی کشت برای کشاورزی در استان اصفهان اظهار داشت: شعار آمایش سرزمینی و الگوی کشت، از لحاط محتوا و واقعیت امر، شعار زیبایی است.
الگوی کشت از نان شب برای مباحث کشاورزی واجب‌تر است.
به عنوان کسی که در کمیسیون کشاوری بودم و حضور دو وزیر را درک کردم، در وزارتخانه این مسئله در حد شعار باقی مانده است.
وقتی برای بازدید به دشت مغان برای این موضوع برای بازدید رفته بودیم، مدیران جهاد کشاورزی اذعان داشتند که امکانش برای ما فراهم نیست.
حجت الاسلام محمد تقی نقد علی افزود: یقینا کشاورز ما موضوع میزان مصرف آب و اصلاح الگوی کشت را درک کرده است.
لذا بسیاری از کشاورزان به صورت خودجوش کیفیت آبیاری را بهبود می‌بخشند، کشت کم آب‌بری را استفاده می‌کنند؛ اما این کار موردی است.
آنچه باید به صورت گسترده اتفاق بیافتد، فعلا در جهاد کشاورزی فقط شعار آن داده شده است.
البته وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده است موضوع اصلاح الگوی کشت را امسال ابلاغ خواهیم کرد و پای اجرای آن خواهیم ایستاد.
وی بیان کرد: قانون آن البته سالیانی است که ابلاغ و مصوب شده است؛ علت اینکه چرا کشاورز اقبال نمی‌کند، چون کشاورز راه دیگری برای معیشت خود ندارد.
کسی که سالیان دراز کشت خاصی را انجام می‌داده است، برای تغییر کشت اولا نیازمند آموزش و دوما نیازمند مشوق است؛ مثلا جایگزین کشت کشاورز، کشتی را معرفی می‌کنند که آب بر نیست، یا کم‌آب بر است، اما سود اقتصادی نسبت به قبل برای کشاورز ندارد.
اگر دولت مابه‌التفاوت پول و سود حاصل از کشت قبلی و جدید را به کشاورز اعطا کند و به‌گونه‌ای برای کشت جدید به او تضمین بدهد، یقینا کشاورز تمکین می‌کند.
نقدعلی تصریح کرد: تاکنون یک برنامه عملی مدونی که هم کشاورز آن را درک کند، هم نهاد حاکمیتی اجرای آن را به جد تضمین کند، به کشاورزان ارائه نشده است.
تنها به کشاورزان می‌گویند محصولات آب بر کشت نکنید.
در سیاست اصلاح کشت و کشت کم‌آب‌بر اقدامات نفی‌کننده و نهی‌کننده بوده است.
ما انتظار داریم وزارت کشاورزی در این عرصه مجدانه ورود پیدا کند و هر منطقه برحسب نیاز و شرایط خود بررسی کند.
اگر با این چهارچوب‌ها یعنی در نظر گرفتن مابه‌التفاوت و خسارتی که به کشاورز وارد میشود، موضوع را پیگیری کنند، استقبال از سوی کشاورز صورت می‌گیرد.
همچنین زیرساخت‌هایی که منجر میشود، مصرف آب کشاورزی بهینه و مدیریت شود، می‌توان الگوی کشتی اصلاح شده اجرا کرد.
وی در خصوص اهمین موضوع آب و پیگیری مسائل پیرامون آن ادامه داد: روز اولی که وارد مجلس شدم به نمایندگان اعلام کردم، اولین وظیفه ما این است که مظلومیت مردم اصفهان در موضوع آب و زاینده‌رود را به مردم کشور و مسئولان منعکس کنیم؛ چرا که اصفهان و کشاورز اصفهانی مظلومی بود که در نگاه بسیاری از مردم کشور و بسیاری از مسئولان، ظالم قلمداد می‌شد.
اصلا باور نداشتند که اصفهان دچار چالش جدی آبی است.
وقتی در روزهای اول ندای استغاثه آب بلند می‌کردیم، هم باتعجب می‌گفتند مگر اصفهان مشکل آب دارد؟
اصفهان که صنایع بزرگ و نیروی مدیریتی خوب دارد و ملاک‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی خوب را کنار هم می‌گذاشتند و می‌گفتند اصفهان که نباید مشکل داشته باشد.
نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفت: کمترین کار مجلس در این دو سال این بود که به مسئولان و نمایندگان سایر استانها و مردم کشور باورانده شد که اصفهان در عرصه آب مشکل حاد و جدی دارد.
البته مجلس تنها نقش نداشت، بلکه فعالان رسانه‌ای انصافا خوب عمل کردند و مطالبه‌گران واقعیت‌ها را به صورت میدانی استخراج کردند و در منظر کشور قرار دادند.
حجت‌الاسلام نقدعلی در مورد برنامه دولت در حوزه آب بیان کرد: اخیرا جلسه‌ای با مدیر حوزه آبریز زاینده‌رود داشتم و طلیعه درستی از حل مشکل از زبان ایشان که جلسه جامعی بود.
چون ایشان از چهار محال نیز بازدید کردند و قبلا هم مدیریت داشته‌اند.
ایشان همه زوایای مختلف بارگزاری جمعیتی، بارگزاری‌های صنعتی، انتقال آب، برداشت‌های بالادست و همه حق‌آبه‌های قانونی و شرعی را بررسی کرده و بنا دارد مشکل را به نحوی حل کند که مسئله بین مردم کشیده نشود.
سیاست‌مداران و مدیران مسئله را به جای مشخص برسانند.
وی با اشاره به تعبیر امیرالمومنین(ع) گفت: ما از هیچ پیشامدی که پیش‌بینی آن را می‌کنیم، جلوگیری نمی‌کنیم تا به سر ما بیاید.
ما امروز می‌دانیم دوره مجدد کشت سال آینده چالش آب وجود دارد، پس باید به صورت جدی در زمینه آمایش سرزمینی و الگوی کشت تدبیر کنیم.
اگر بنا است کشاورز را از کاشت گندم نفی کنیم، باید بگوییم چه باید کند.
کشاورزان تمایلی به تغییر کشت برنج ندارند
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی استان اصفهان با اشاره به عدم تمایل کشاورزان به تغییر کشت برنج اظهار داشت: کشت برنج در طول دو تا سه ماه برداشت میشود و باتوجه به افزایش قیمت برنج کشاورزان تمایلی به تغییر این کشت ندارند.
تغییر کشت برنج نیاز به تغییراتی در زمین های کشاورزی است که هزینه بر است.
محمد صادقی افزود: برای تغییر کشت از محصولات آب بر و برنج به دیگر محصولات، باید به کشاورزان آموزش‌هایی داده شود.
کشاورزان چندین و چند سال به یک کشت می‌پرداختند.
باید برای تغییر کشت دوره‌های آموزشی برای مراحل کاشت، داشت و برداشت و شرایط مختلف محصول بگذرانند.
همچنین تجهیزات لازم برای آبیاری برای این تغییر کشت نیاز دارند.
وی بیان کرد: این تغییر کشت ممکن است برای کشاورزان در دوره‌های اول خسارت هایی به بار آورد.
باید این تضمین از سوی دولت و جهاد کشاورزی به کشاورز داده شود و همچنین برای تامین تجهیزات آبیاری وام‌هایی به آنان اعطا شود.
جایگزینی 9 هزار هکتار از مساحت زراعت و باغات استان با محصولات کم‌آب‌بر
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان اصفهان در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در اصفهان با بیان اینکه میزان و حجم آب در هر منطقه تعیین‌کننده الگوی کشت است، اظهار داشت: اگر کشاورز آب دائم در اختیار داشته باشد، یک نوع محصول می‌تواند کشت کند و اگر آب دوره‌ای در اختیار داشته باشد، کشت دیگری انجام می‌دهد.
در نتیجه آب و زمان آب‌دهی در انتخاب نوع محصول بسیار اهمیت دارد.
اصغر رستمی افزود: باتوجه به منابع آبی محدود که در اختیار داریم، همیشه سعی و تلاش بر این بوده است که با استفاده از روشهای نوین آبیاری، ارقام زودرس و پربازده محصولات کشاورزی و نیاز آبی کم، از آب بیشترین بهره‌وری را انجام دهیم.
طبیعتا وقتی حجم آب کشاورزی کم باشد و به صورت دوره ای آب در اختیار کشاورز قرار گیرد، محصولی با نیاز آبی بالا مانند یونجه، ذرت، برنج کشت نمی‌کند.
این محصولات پرآببر هستند و فصل کشت آن‌ها نیز در فصول گرم سال و بهار و تابستان است.
این کار به نوعی برنامه‌ریزی خود کشاورزان برای کشت و استفاده بهینه از آب است.
وی بیان کرد: جهادکشاورزی در این راستا به مسائل آموزشی چه به صورت چهره‌به‌چهره و چه به صورت برگزاری دوره‌های آموزشی مجازی و برنامه‌های آموزشی ترویجی اقدام کرده است که باعث شده در بسیاری از مناطق ما که با کمبود منابع آبی مواجه بودند، کشاورزان الگوی کشت خود را جایگزین کنند؛ مثلا به جای ذرت پرآببر سورگوم علوفه‌ای، ارزن علوفه‌ای با نیاز آبی کمتر و تامین نیاز علوفه دامی را قرار دادند.
همچنین کشاورزان در الگوی کشت خود ارزن دانه‌ای قرار دادند که کمترین میزان آب را نیاز دارد.
همچنین از روشهای آبیاری نوین مانند نوار‌های آبیاری استفاده کردند و خوشبختانه سطح نسبتا خوبی از محصولات با نیاز آبی کم در استان جایگزین محصولات پرآببر شد.
رستمی با اشاره به اصلاح الگوی باغات در استان تصریح کرد: در استان باغات زیادی داریم که کشاورزان در اصلاح الگوی باغات و جایگزینی باغات کم‌بازده، درختان جدیدی با نیاز آبی کمتر مانند بادام، پسته نشاندند.
کشاورزان استان حدود9 هزار هکتار از محصولات کم‌آب‌بر استفاده کرده است ؛ حدود9 هزار هکتار به نسبت 280 هزار هکتاری زراعت و 85 هزار هکتاری باغات ما عدد معنا داری نیست، اما جای امیدواری دارد که دیگر کشاورزان ما نیز به این سمت‌و‌سو حرکت کنند.
وی با بیان اینکه برنج نیز از محصولات‌پر‌آب‌بر است، گفت: در سنوات پرآبی در استان مساحت زیادی به کشت برنج اختصاص می‌یافت، اما به‌دلیل کاهش منابع شدید آب، سطح برنج از حدود 23 هزار هکتار به زیر پنج هزار و بعضا تا 3 هزار هکتار کاهش یافته است؛ چون در رودخانه آبی نبوده که کشاورز برنج بکارد؛ اگر کسی هم برنج کشت کرده با منابع آبی در اختیار و آن هم به صورت جزئی بوده است.
در بعضی از مناطق و در حاشیه رودخانه، اراضی کشاورزی ما زمانی که آب در رودخانه جاری است، به دلیل هم‌سطح بودن و یا حتی پایین‌تر از سطح رودخانه قرار گرفتن، همیشه زمین‌ها مرطوب است.
این کشاورزان خرده مالک هستند و در قطعات کوچک کشت می‌کنند.
امکان مانور ماشین‌آلات سنگین و کشت گیاهی که با آن رطوبت سازگار باشد، وجود ندارد، بنابرین اگر آبی در رودخانه باشد، کشت برنج را در قطعات کوچک انجام می‌دهند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان اصفهان اضافه کرد: ما در قالب شیوهنامه محدودیت کشت برنج به جز در دو استان شمالی بود، کشاورزان را آموزش دادیم و در بسیاری از مناطق کشاورزی سطح برنج را یا حذف و یا به حداقل ممکن رساندند.
در این شیوهنامه عنوان شده اگر کشاورزانی برنج نکارند و کشت دیگری انجام دهند، دستگاه‌های متولی مانند شرکت آب منطقه‌ای و یا دولت مابه‌التفاوت اختلاف قیمتی محصول تولید شده را نسبت به سود اقتصادی کشت برنج به کشاورز پرداخت کند.
این موضوع در شیوهنامه تعهدات چندطرفه است.
وی خاطر‌نشان‌کرد: در نهایت اصلاح الگوی کشت و جایگزینی محصولات کم‌آب‌بر زراعی، علوفه‌ای و باغی با محصولات زراعی و باغی پرآببر در دستور کار جهاد کشاورزی قرار دارد و کشاورزان بعضا آموزش‌هایی را گذراندند و در بسیاری از نقاط استان، به خصوص شهرستان‌های حوزه زاینده‌رود و حتی مناطقی که با رودخانه ارتباطی ندارند، به دلیل حفظ منابع آبی و استفاده بهینه از آب، اقداماتی انجام داده‌اند.
انتهای پیام/163/ن