سایه سنگین تخریب بر سر خانه‌های تاریخی شهرضا؛ خانه مهدوی هم تخریب شد
بعد از تخریب خانه 500 ساله صادقی و خانه تاریخی میربد در سال‌های گذشته در شهرضا حال نوبت به خانه آیت‌الله مهدوی رسید و این خانه شبانه تخریب شد.
بعد از تخریب خانه 500 ساله صادقی و خانه تاریخی میربد در سال‌های گذشته در شهرضا حال نوبت به خانه آیت‌الله مهدوی رسید و این خانه شبانه تخریب شد.
به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، شهرضا از جمله شهرهای بسیار قدیمی با سابقه بیش از هزار ساله خود یعنی از زمان ساسانیان از جمله شهرهای قدیمی استان اصفهان است که دارای ۵۰ اثر تاریخی ثبت شده و ۲۰۰ اثر ارزشمند شناخته شده است.
گوشه به گوشه شهرضا را که بگردید، خانه‌های قدیمی و نامداری را می‌بینید که در کوچه‌های قدیمی شهر جا خوش کرده‌اند و تماشای آن شما را به تاریخ هنر و معماری ایران می‌برد، خانه‌هایی برای چند ساعت چرخ زدن در تاریخ کشور و سفر به دوران اجدادی.
این خانه‌ها بیشتر از آنکه خشت و گل یا سرپناه باشند، نشانه‌ای از طرز تفکر و سبک زندگی افراد است؛ به همین دلیل است که خانه‌ها در هر دوره تاریخی و اجتماعی شکل و رنگ متفاوتی دارند و آن‌ها که در گذر زمان دست نخورده باقی مانده‌اند تبدیل به میراث فرهنگی کشور شده‌اند.
این روزها که خانه‌های تاریخی در شهرهای بزرگ به مراکز گردشگری، تاریخی و فرهنگی تبدیل می‌شود و ارزش پیدا می‌کنند؛ در شهرستان شهرضا چنین خانه‌هایی را تخریب می‌کنند، خانه‌هایی که قدمت آن‌ها کم نیست و وجودشان نشان‌دهنده تاریخ معماری آن شهرستان و هویت مردم آنجا است.
خانه‌های تاریخی و قدیمی در شهرضا کم نیست اما در بی‌توجهی برخی مسؤولان یکی پس از دیگری یا فرو می‌ریزد و یا این که آن را با خاک یکسان می‌کنند تا برای همیشه نیست و نابود شود؛ گویا تخریب خانه‌های تاریخی در شهرضا به یک سریال ناتمام تبدیل شده و تمامی ندارد و هرازچندگاهی از یک محله صدای بیل و کلنگی در تخریب ابنیه تاریخی به صدا در می‌آید.
تخریب خانه قدیمی با قدمت ۵۰۰ ساله در شهرضا
در سال ۹۷ یک خانه تاریخی با قدمت ۵۰۰ ساله در میدان حکیم فرزانه کوچه پاسبزی‌ها توسط شهرداری تخریب شد در آن زمان وقتی تعدادی از همشهریان در شبکه‌های مجازی به این تخریب اعتراض کردند در پاسخ از شورای شهر شنیدند این خانه ثبت میراث نبوده و در زمان شورا و شهردار قبلی در طرح خیابان بوده و اکنون با رضایت مالک تخریب شده است.
پس از آن نیز خانه تاریخی «میربد» که جزو آثار ارزشمند و میراث فرهنگی شهرستان شهرضا محسوب می‌شده، توسط شهرداری شهرضا تخریب شد.
تخریب خانه تاریخی - فرهنگی میربد واقع در خیابان شهید بهشتی توسط شهرداری شهرضا بدون مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی سبب بهت و تأسف تمام حافظان، حامیان و دوستداران میراث فرهنگی شد.
هرچند این بنا در فهرست آثار ثبت ملی نبوده، اما با توجه به قرار گیری در محدوده بافت تاریخی خیابان شهید بهشتی شهرضا، شهرداری موظف بوده که استعلام‌های لازم را از اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان دریافت کند.
این تلخ‌ترین سرنوشتی می‌تواند باشد که پس از سال‌ها انتظار به سراغ خانه‌های تاریخی می‌آید، در حالی که می‌توان از آن‌ها استفاده‌های فرهنگی برد و بهره‌های اقتصادی گرفت تا علاوه بر حفظ اصالت ایرانی، جاذبه‌های گردشگری دلنشین و زیبایی نیز ایجاد شود.
خانه تاریخی آیت‌الله مهدوی در زیر چرخ‌های لودر نابود شد
اما یکی از نمونه‌های اخیر تخریب خانه تاریخی آیت‌الله مهدوی با مساحت ۱۳۰۰ متر از خانه‌های دارای ارزش‌های ثبت ملی در فهرست آثار ملی کشور بود که در در ساعت ۲۴، ۱۸ خردادماه با استفاده از بیل مکانیکی خانه به طور کامل تخریب شد و در زیر چرخ‌های لودر از بین رفت و نابود شد و پس از تخریب کامل این خانه تاریخی بود که شهرداری شهرضا در محل حاضر شد و به توقیف بیل مکانیکی اقدام کرد.
میرزا محمدرضا مهدوى فرزند مرحوم آیتاللَّه میرزا محمدمهدى که از فقها و حکمای نامدار بوده در سال ۱۳۲۰ قمرى در شهرضا متولد و تحصیلات مقدماتى، فقه و اصول و فلسفه را در آغاز نزد پدر خود فراگرفته است و در ادامه به نجف اشرف مهاجرت و از محضر مرحوم حاج شیخ مرتضى طالقانى، آقا سید حسین بادکوبهاى و حاج میرزا محمدصادق مدرس و آقا سید ابوالقاسم دهکردى بهرهمند می‌شود.
خانه تاریخی مهدوی متعلق به اوایل دوره قاجار با تلاش فعالان میراث فرهنگی مقدمات ثبت ملی را پشت سر می‌گذاشت و به عنوان یکی از بناهای واجد ارزش‌های ثبت در فهرست آثار ملی شناخته شده بود و جزو آثار ستاره‌دار تاریخی طبقه بندی شده بود، اما حالا با تلاش ورثه مرحوم مهدوی این خانه تاریخی به تلی از خاک تبدیل شده است.
تخریب ساختمان قدیمی این عالم نارضایتی اهالی فرهنگ و هنر را در شهرضا به دنبال داشته است.
امروز به داد آخرین مانده‌های میراث‌های تاریخی شهر برسید
سید کمال جلال‌الدینی یکی از فعالان فرهنگی شهرضا در نامه‌ای خطاب به مسؤولان شهرضا می‌نویسد، منزل مرحوم آیت‌الله حاج محمدرضا مهدوی قمشه‌ای اثری تاریخی است، بخشی از بنا مربوط به دوره قاجار و بخش دیگر متعلق به عهد صفوی و در کل از معدود بناهای قدیمی بجا مانده در این شهر بود.
وارث آن مرحوم حدود شش سال قبل قصد تخریب آن را داشته که نتیجه استعلام از اداره میراث فرهنگی شهرضا، طبق حکم کارشناسی، ممنوعیت تخریب آن بوده است، موقعیت مکانی محل در کنار پارکینگ و پشت بیت‌العباس بوده و علی الظاهر نیاز به گسترش پارکینگ و عدم شناخت دقیق تصمیم‌گیران در شهر از ارزش بالای میراثی این مکان و البته موانع موجود ترافیکی باعث می‌شود، برای به اصطلاح حل مشکل، وراث مرحوم مهدوی به فردی با ویژگی‌های لازم جهت رفع موانع وکالت داده و در نهایت شهرداری نیز خرید آن محل را منوط به زمین شدن مکان بپذیرد و این فرصت زمینه را برای تخریب منزل در سکوتی مرگبار برای این میراث گرانبهای شهرمان فراهم می‌سازد.
در بخشی دیگر از این نامه آمده است، در مرحله اول، پس از کمی تخریب منزل در و پنجره و متعلقاتش جدا شده و به بیرون انتقال داده می‌شود و در مراحل بعد به تدریج صاحبان تیشه‌های جهل و طمع مخفیانه به تخریب این پیکر میراث گران‌سنگ ادامه می‌دهند.
وی ادامه می‌دهد که، اینجانب پس از جلسه‌ای با حضور برخی مسؤولان برای خرید، مرمت، واگذاری به هر نهاد ممکن و با هرکاری که منتج به حفظ این میراث تاریخی شود اعلام آمادگی کردم، شهردار نیز اعلام مساعدت کرد و اذعان کرد که با توجه به پیشنهاد خوب داوطلبانه مرمت همه تلاشم را برای کمک به این امر خیر به کار خواهم گرفت، ولی تخریب نیز همچنان و مستمرا ادامه دارد، از جمله تخریب گنبد ورودی بنا در چند روز اخیر که قرائت فاتحه برای این ساختمان کهن بود.
در پایان این نامه آمده است، امروز نهادهای مردمی و مسؤولان شهر کاشان با عبور سخت از رویارویی با سودجویان و جاهلان مخرب میراث فرهنگی مشکل حفظ خانه‌های قدیمی را حل کرده و در ادامه بقای کوچه‌های قدیمی خود را در دستور کار دارند و این گونه کاشانِ صنعتی، امروز به شهری توریستی تبدیل شده است؛ از مردم و مسؤولان شهر تقاضا دارم، امروز به داد آخرین مانده‌های میراث‌های تاریخی و معدود سرمایه‌های بجا مانده شهر برسید که فردا دیر است.
شهرداری مجوز تخریب خانه آیت‌الله مهدوی را صادر نکرده است
سید ابوذر میرنیام، عضو شورای اسلامی شهر شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرضا درباره تخریب خانه تاریخی آیت‌الله مهدوی گفت: شهرداری مجوز تخریب این خانه را صادر نکرده است، یک درخواستی از طرف مالک برای صدور پروانه به شهرداری داده شد، شهرداری در نامه‌ای از میراث فرهنگی می‌خواهد که درباره این خانه با توجه به اینکه در بافت تاریخی قرار دارد، اعلام نظر کند و تاکنون هیچ جوابی مبنی بر تخریب یا عدم تخریب از سوی اداره میراث فرهنگی صادر نشده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا تخریب این خانه برای توسعه پارکینگ مصوبه شورای شهر بوده است، گفت: لایحه‌ای به شورای شهر مبنی بر توسعه پارکینگ واصل و مقرر شد با رعایت قانون و مقررات توسعه پارکینگ بلامانع باشد و تاکنون شهرداری به دلیل عدم پاسخ اداره میراث فرهنگی هیچ اقدامی انجام نداده و خود مالک به هر دلیلی شبانه بدون اینکه از شهرداری و یا میراث فرهنگی مجوز تخریب داشته باشد، خانه را تخریب می‌کند.
میرنیام با بیان اینکه مالک حدود ساعت یک بامداد اقدام به تخریب خانه می‌کند، بیان کرد: شهرداری به محض اینکه متوجه تخریب می‌شود معاونت شهرسازی با همکاری نیروی انتظامی به محل مراجعه و عملیات تخریب را متوقف می‌کنند.
عضو شورای اسلامی شهر شهرضا ادامه داد: شهرداری و شورای اسلامی شهر هیچ دستوری مبنی بر تخریب این خانه برای پارکینگ نداده بودند و تخریب نیمه شب نشان دهنده نداشتن مجوزهای لازم بوده است.
وی در پاسخ به این سؤال که یکی از فعالان فرهنگی شهرضا برای مرمت این خانه به شورا درخواست داده است، اما شورا این درخواست را رد کرده است، تصریح کرد: درخواستی با این مضمون تاکنون به این شورا نیامده و تلفنی با اینجانب برای مرمت خانه صحبت شده بود، اما مشکلی که بود این خانه مالک شخصی داشت و حامیان میراث فرهنگی اول باید این خانه را خریداری می‌کردند و بعد مرمت آن آغاز می‌شد که مالک هم حاضر به فروختن آن نشده بود.
میرنیام با اشاره به اقدامات شهرداری برای حفظ خانه‌های تاریخی در شهرضا، بیان کرد: در این دوره از شورا منزل کسراوی یکی از منازلی بود که شهرداری در سنوات گذشته خریداری کرده بود و در حال تخریب بود، اما اتفاق خاصی بر روی آن انجام نگرفته بود، شورای دوره ششم برای این منزل در سال گذشته حدود یک میلیارد تومان اختصاص داد و یک میلیارد تومان هم در بودجه امسال برای مرمت این خانه پیش‌بینی کرده و در حال حاضر هم در حال مرمت است.
عضو شورای اسلامی شهر شهرضا با بیان اینکه بازار شهرضا نیز جزو آثار تاریخی است و سال گذشته شهرداری یک میلیارد تومان برای آن هزینه کرد، گفت: در بودجه امسال شورای اسلامی شهر برای حفظ و نوسازی اماکن تاریخی مبلغ ۶۷ میلیارد ریال بودجه مصوب کرده است.
وی خاطرنشان کرد: شهروندان و مالکان خانه‌های تاریخی در صورت مرمت می‌توانند از طرح‌های حمایتی شورای اسلامی و شهرداری استفاده کنند.
میراث فرهنگی ممنوعیت تخریب خانه مهدوی را به شهرداری اعلام کرده بود
سیدمهدی موسوی موحد، سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در پاسخ به این سؤال که آیا میراث فرهنگی در پاسخ به نامه شهرداری شهرضا برای تاریخی بودن خانه آیت‌الله مهدوی اعلام نظر کرده است یا خیر گفت: در سال ۹۸ سرپرست اداره میراث شهرضا مکاتبه‌ای با اداره کل میراث درباره استعلام شهرداری درخصوص تملک و تخریب دو پلاک قدیمی مربوط به خانه آیت‌الله مهدوی مکاتبه می‌کند، در آن زمان گزارشی از تصاویر ملک و جانمایی آن در طرح تفصیلی ارسال می‌شود و با توجه به اینکه این پلاک در بافت تاریخی شهر بوده و در حریم مسجد ثبتی خان قرار گرفته این مخالفت اعلام می‌شود.
وی افزود: اداره کل میراث فرهنگی با شهردار شهرضا مکاتبه و کتباً اعلام می‌کند این پلاک در محدوده بافت تاریخی شهر و در حریم مسجد ثبتی خان قرار گرفته است و تخریب آن ممنوع است.
موسوی موحد با بیان اینکه در سطح استان بیش از ۲۲ هزار بنای تاریخی داریم که از این تعداد هزار و ۹۰۰ بنا ثبتی است، بیان کرد: این ملک جزو بناهای ثبتی نبوده و جزو بناهای با ارزش بوده است و مکاتبه کرده بودیم که تخریب نشود.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان اصفهان ادامه داد: با این تخریبی که اتفاق افتاد، سرپرست اداره میراث فرهنگی شهرضا به دادستان عمومی و انقلاب شهرضا اعلام شکایت کرده است و موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌کنیم.
وی با بیان اینکه به استناد ماده ۵۵۸ و ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی تخریب خانه آیت‌الله مهدوی قابل پیگیری و مجازات است، گفت: با توجه به اینکه این خانه در حریم خانه‌های ثبتی است باید بررسی بیشتر شود که آیا تخریب این خانه سبب آسیب به آن واحد ثبتی هم شده است یا خیر.
موسوی موحد ادامه داد: در نامه میراث فرهنگی در تاریخ ۲۲ دی ماه ۱۳۹۸ به شهردار شهرضا اعلام شده بود که هر گونه تخریب و تفکیک این خانه ممنوع است و صرفاً مرمت اصولی بنا مطابق با طرح مرمت مورد تأیید است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان اصفهان با بیان اینکه خانه‌های تاریخی قابلیت تبدیل به اقامتگاه‌های سنتی و بوم‌گردی را دارند، بیان کرد: حتی بناهایی که به لحاظ شخصیتی که در آنجا زندگی می‌کردند می‌توان بر اساس آن تبدیل وضعیت شود مانند خانه مشروطه در اصفهان که تبدیل به موزه شده است.
وی با بیان اینکه هدف شهرداری این است که شهر را برای رفاه عموم توسعه دهد و در این راستا اختلاف‌نظرهای متعددی بین نگاه شهرداری و میراث فرهنگی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در بعضی از بافت‌های تاریخی نباید وسیله نقلیه تردد کند، حذف خودرو در میدان امام اصفهان به حذف گره‌های ترافیکی کمک کرد، خیابان چهارباغ پیاده‌رو شد و به بهترین خیابان اصفهان تبدیل شد.
تیشه بر ریشه میراث فرهنگی شهرضا را متوقف کنید
مصطفی جهانمردی، فعال فرهنگی شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با تأکید بر اینکه شهرداری‌ها باید خود را موظف بدانند که یا خودشان برای امور فرهنگی و یا به علاقه‌مندان این خانه‌ها فروخته و در جهت تغییر کاربری مساعدت کنند، گفت: در شهرضا تمام تلاش حامیان میراث فرهنگی در جلسات خود با ارگان‌ها به ویژه شورای شهر گویی مشت بر سندان کوبیدن بوده و هر گاه روی این موضوع حرفی به میان آمد، بلافاصله تخریب منازلی از این دست را شاهد بودیم.
وی ادامه داد: در آخرین جلسه سازمان مردم نهاد حامیان میراث ماندگار شهرضا با شورای شهر متأسفانه نتیجه‌اش دو روز بعد تخریب منزل قدیمی میربد جنب شهرداری بود و این ایام شاهد نابودی خانه تاریخی و فرهنگی مرحوم آیت‌الله مهدوی بودیم که مدتی هم به صورت مدرسه بود.
جهانمردی با مرور خاطرات گذشته می‌گوید: روزگاری جهانگردان در مسیر عبورشان به سمت شیراز توقفی در شهرضا داشتند آن‌ها به تماشای بازار و صحن شاهرضا و بازار شهرضا و کارگاه‌های سفالگری مشغول می‌شدند، هیچ کدام از آنان محو تماشای ساختمان‌های تمدن امروز نبودند بلکه نگاه‌شان به دیوارهای خشت و گل بود.
این فعال فرهنگی با بیان اینکه نگهداری همه منازل قدیمی شایسته نیست و باید شهر نوسازی شود، ادامه داد: در میان خانه‌های قدیمی، باید برای خانه‌های تاریخی استثنا قائل شد و با کمک شهرداری حمایت و توسط علاقه‌مندان خریداری و مرمت شود.
وی با بیان اینکه شهرضا مرکز ایران است و قدمت تاریخی‌اش از بسیاری شهرها بیشتر بوده و قابلیت‌های بسیاری در جذب توریست دارد، گفت: دیگر بس کنید و هر چه تیشه بر ریشه میراث فرهنگی شهرضا زده شد از تخریب بازار شاهرضا و صحن‌هایش، از کاروانسراها و حمام‌های قدیمی اطراف بازار تا آن پاساژ که جایگزین فضای زیبای باغملی شد و حال و روز خوبی ندارد تا ساختمان قدیمی شهرداری و همه منازل تاریخی اطرافش.
از طریق مراجع قضایی تخریب خانه آیت‌الله مهدوی را پیگیری می‌کنیم
حمیدرضا غضنفری، سرپرست اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه خانه تاریخی مرحوم آیت الله مهدوی توسط مالک بدون اخذ مجوز از میراث با لودر خاکبرداری و تخریب شده است، گفت: در تاریخ ۱۷ خرداد ماه مالک خانه مهدوی شبانه اقدام به تخریب کرده است و میراث فرهنگی در تاریخ ۱۸ خرداد از طریق مراجع قضایی شکایت کرده و موضوع در دست پیگیری است.
وی بیان کرد: شهرداری دو سال پیش برای احداث پارکینگ یک نامه برای استعلام تاریخی بودن این خانه به میراث نوشت که میراث در جواب نامه شهرداری صراحتاً اعلام کرد که خانه مهدوی یک خانه تاریخی و فرهنگی و واجد ارزش تاریخی است.
غضنفری با بیان اینکه اداره میراث فرهنگی ممنوعیت تخریب بنا را به مالکان اعلام کرده بود و با وجود نشست‌ها و تلاش‌های بی وقفه شاهد تخریب این بنای ارزشمند بودیم، عنوان کرد: مالکان بناهای تاریخی می‌توانند برای ایجاد بوم‌گردی به میراث فرهنگی مراجعه و درخواست خود را ارائه دهند.
سرپرست میراث فرهنگی و گردشگری شهرضا با اشاره به اینکه خانه‌های گیوی، فاتحی، میربد، بیطرف و موسایی از جمله خانه‌های ثبت شده میراثی در شهرضا هستند، افزود: بیشتر مالکان و صاحبان خانه‌ها و بناهای تاریخی شهرمان بر تخریب و نوسازی تأکید دارند و از مسؤولان، شهری مدرن با پاساژهای پر زرق و برق طلب می‌کنند و حتی درخواست دارند بازار تاریخی را تخریب و به جای آن مغازه‌های لوکس دو طبقه بسازند و میراث را سدی در برابر رشد و ترقی شهر می‌دانند و میراث گرانبهای اجداد و نیاکان خود را پاتوق و خرابه می‌خوانند .
وی خاطرنشان کرد: به اطلاع همشهریان می‌رساند تخریب آثار تاریخی فرهنگی جرم بوده و با شکایت اداره میراث فرهنگی پیگیری این اقدام ناشایست از طریق مراجع قضایی در دستور کار قرار دارد.
بی‌توجهی به آثار تاریخی، دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است
به گزارش فارس، تخریب خانه‌های تاریخی در بافت تاریخی این شهر موضوعی است که در چند سال اخیر به کرات رخ داده و هر چند مسؤولان شهری و استانی از ممانعت بر این موضوع سخن می‌گویند اما این روند با مجوز یا بدون مجوز انجام می‌شود و می‌طلبد که بررسی‌ها و حفاظت بیشتری در این زمینه انجام شود.
پرونده ویرانی خانه‌های تاریخی در سال‌های گذشته، پرونده قطوری است که دیدن هر صفحه آن برای کسانی که برای هویت ملی و تاریخی دل می‌سوزانند آه و حسرت به دنبال دارد؛ کم‌توجهی و بعضاً بی‌توجهی متولیان به برخی آثار تاریخی و فرهنگی در خطر نابودی در چند سال اخیر و بیان جملات تکراری و دم زدن از نبود اعتبارات برای سبک کردن بار هجمه‌ها، دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است.
وضعیت تأثربرانگیز میراث تاریخی و فرهنگی شهرستان شهرضا قطعاً نشان دهنده کم مهری‌ها به میراث فرهنگی این شهرستان است، شاید مهم‌ترین دلیل بی‌توجهی به بافت‌ها و آثار تاریخی نبود شناخت کافی از آن‌ها است.
بهتر این است، قبل از این که یکی یکی خانه‌های قدیمی و چندین ساله به یکباره نیست و نابود شود، فکری اساسی برای آن شود تا نه تنها در حفظ و نگهداری آن تلاش کنند بلکه با انجام کارهای فرهنگی و اقتصادی بر رونق گردشگری نیز بیفزایند.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/آ/
