گونه‌های جانوری در خطر انقراض همدان + عکس
عوامل مختلف به ویژه دخالت انسان در نظم طبیعت به اشکال مختلف از جمله شکار بی‌رویه و تجاوز به حریم طبیعی باعث شده ۲۶ گونه جانوری در همدان شامل ۱۷ گونه پرنده، چهار گونه پستاندار و پنج گونه خزنده در معرض خطر انقراض قرار بگیرند.
عوامل مختلف به ویژه دخالت انسان در نظم طبیعت به اشکال مختلف از جمله شکار بی‌رویه و تجاوز به حریم طبیعی باعث شده ۲۶ گونه جانوری در همدان شامل ۱۷ گونه پرنده، چهار گونه پستاندار و پنج گونه خزنده در معرض خطر انقراض قرار بگیرند.
خبرگزاری فارس-همدان: یکم خرداد، روز جهانی تنوع زیستی که در تقویم جهانی ثبت شده سبب شد تا با نیم‌نگاهی به تنوع زیستی همدان دریابیم تاکنون ۳۱۵ گونه شامل چهار گونه دوزیست، ۴۵ گونه خزنده، ۱۹۳ گونه پرنده، ۳۴ گونه پستاندار و ۳۹ گونه ماهی در استان شناسایی شده است.
اما این همه ماجرا نیست، عوامل مختلف به ویژه دخالت انسان در نظم طبیعت به اشکال مختلف از جمله شکار بی‌رویه و تجاوز به حریم طبیعی باعث شده ۲۶ گونه شامل ۱۷ گونه پرنده، چهار گونه پستاندار و پنج گونه خزنده در معرض خطر انقراض قرار گیرند.
گونه‌هایی که بی‌تردید نبود آنها در طبیعت زیبا و آرامش‌بخش همدان تأثیر خواهد گذاشت و شاید زیاد دور نباشد زمانی که این زیبایی به افسانه‌ای در تاریخ بدل شود و اثری از آن باقی نمانداز همین رو بر آن شدیم به منظور حفاظت از این گونه‌ها برخی از آنها را که در خطر نابودی قرار دارند شرح دهیم.
آگامای سروَزغی ایرانی در آذربایجان، ارمنستان، شرق ترکیه و ایران پراکنده است.
این‌گونه در دشت‌های نیمه‌خشک، با خاک شنی یا رسی آمیخته با سنگ‌ریزه با پوشش گیاهی اندک، در مجاورت آب‌راهه‌ها همراه با پوشش گیاهی اندک یا زمین‌های کشاورزی زندگی میکند.
آگامای سروزغی از انواع حشره مثل مورچه، سوسک و گاهی نیز از مواد گیاهی نظیر برگ و میوه بوته‌ها تغذیه میکند و آگامای ماده در فصل بهار تخم می‌گذارد و لقاح آن داخلی است.
افعی البرزی از تیره گرزه‌ماران و از گونه آسیب‌پذیر و زیستگاه این نوع از افعی بیشتر در نی‌زارها، علفزارها و مناطق ییلاقی و کوهستانی است.
طول بزرگسالان آن به صورت میانگین بین ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر اگرچه مواردی هم با طول ۶۳ تا ۸۰ سانتیمتر گزارش شده و جثه ماده از نر بزرگتر است.
پوزه گرد و باریک با انتهای فوقانی پهن، چشم کوچک، پولک‌های مشخص پیشانی و آهیانه از خصوصیت این گونه بهشمار می‌رود.
تغذیه آنها از حشرات، جوندگان کوچک، مارمولک‌ها و ملخ‌ها بوده و طول دوره خواب زمستانی آنها متفاوت است همچنین در مناطق کوهستانی گاهی تا ۶ ماه هم طول می‌کشد.دوره جفت‌گیری با توجه به گونه آنها متفاوت گزارش شده به صورت معمول در بهار است و بچه مارها معمولا در تابستان متولد می‌شوند.
لاسرتای کوهستانی زیستگاه این حیوان نواحی کوهستانی، دره‌ها و سراشیبی‌ها با پوشش گیاهی استپی شامل بوته‌های پراکنده است.
در زیرزمین و در شکاف سنگ‌ها مخفی می‌شوند و از حشرات و عنکبوت‌ها تغذیه می‌کنند ضمن اینکه اندازه نوک پوزه تا مخرج ۵۹ و تا دم ۹۵ میلیمتر است.
افعی راده در شمال غرب کشور و قسمتی از کشورهای ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و کردستان عراق مشاهده شده و یک بار نیز در رشته کوه الوند واقع در همدان دیده شده این گونه به اسامی افعی ارمنی، افعی کردستانی، افعی تکابی و افعی صخره‌ای نیز نامیده می‌شود.
کرکس مصری زیستگاه این پرنده از جنوب غربی اروپا و شمال آفریقا تا هند است و در ایران نیز یافت می‌شود.
از کرکس‌های کوچک‌جثه با دم لوزی شکل و سفیدرنگ، منقار بلند و باریک، سر به نسبت کوچک و با بال‌های بلند و پهن است.
نر و ماده هم شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند علیرغم اینکه لاشه‌خوار است طعمه‌های زنده مثل پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان به خصوص لاک‌پشت‌ها و حشرات هم جزو رژیم غذایی‌اش است و گاهی از تخم پرندگان نیز تغذیه میکند و با سنگ بر آنها می‌کوبد.
در مناطق باز مثل دشت‌ها، استپ‌ها، تالاب‌هایی با گیاهان کم ارتفاع، دره‌ها، کوه‌ها و حاشیه بیابان‌ها و کوهستان‌های احاطه شده توسط مناطق بیابانی زندگی میکند.
عقاب شاهی با ۷۲ تا ۹۰ سانتیمتر قد، ۱/۸ تا ۲/۱۶ متر فاصله دو سر بال و ۲/۵ تا ۴/۵ کیلوگرم وزن از عقاب‌های بزرگ محسوب می‌شود.
ماده‌ها حدود ۲۵ درصد از نرها بزرگتر هستند البته عقاب شاهی شباهت زیادی هم به عقاب طلایی دارد.
زیستگاه مورد علاقه این عقاب دشت‌های باز با کمی درخت هستند و برخلاف بسیاری از عقاب‌های دیگر در کوهستان‌ها، جنگل‌های وسیع یا استپ‌های بدون درخت زندگی نمی‌کند.
عقاب شاهی ترجیح می‌دهد که آشیانه خود را بر روی درختان بلندی بسازد که اطراف آن درخت دیگری نباشد تا از این طریق دید خوبی به اطراف داشته باشد و خرگوش، همستر و قرقاول از طعمه‌های اصلی این پرنده شکاری هستند.
دال سیاه گونه‌ای لاشخور بزرگ‌جثه از دودمان بازسانان است که در اروپا و آسیا از اسپانیا تا کره زیست میکند.
این پرنده معمولاً تمام طول سال را در یک منطقه می‌ماند و فقط از مناطقی که زمستان‌های سخت دارند مهاجرت میکند.
دال سیاه ۹۸ تا ۱۲۰ سانتیمتر طول دارد، فاصله میان دو سر بال‌هایش ۲٫۵ تا ۳ متر است و با ۷ تا ۱۴ کیلوگرم وزن یکی از سنگین‌ترین پرندگان قادر به پرواز دنیا و بزرگترین کرکس محسوب می‌شود.
خوردن طعمه‌های مسموم و کاهش مردار در دو سده اخیر نسل دال سیاه را در بیشتر کشورهای اروپایی و شمال آفریقا برانداخته است.
عقاب خالدار بزرگ یا عقاب تالابی پرنده‌ای است شکاری با بال‌های بزرگ و پهن، بدنی به رنگ تیره و دمی نسبتا کوتاه رنگ پرو بال این پرنده قهوه‌ای پررنگ و مایل به سیاه است که در سطح شکمی کمی کمرنگ‌تر نشان می‌دهد و اغلب در پوشپرهای روی دمش تعدادی پر سفید مایل به نخودی مشاهده می شود.
این پرنده بر روی درختان و معمولا نزدیک دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، مرداب‌ها و باتلاق‌های پر درخت دیده می‌شود و روی درخت‌ها یا بوته‌های جنگلی آشیانه میسازد.
این عقاب از انواع خزندگان، جوندگان، نرم تنان، ماهی و قورباغه، نوزاد لاک پشت و تخم پرندگان تغذیه میکند.
سنجاب زمینی روزگرد است معمولا در گروه‌های نزدیک به هم زندگی می‌کنند.
اغلب اطراف لانه روی دو پا ایستاده دیده می‌شود و به هنگام احساس خطر صدای سوت مانندی سر داده، به سرعت به داخل لانه می‌رود.
معمولا لانه یک راه خروجی داشته و در عمق ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتری سطح زمین قرار دارد.
در مناطق سردسیر با سرد شدن هوا به خواب زمستانی طولانی فرو می‌رود و اواخر زمستان و اوایل بهار پس از گرم شدن هوا از خواب بیدار می‌شود و تا اواخر بهار به شدت فعال است احتمالا تابستان خوابی هم دارد.
از گیاهان مختلف تغذیه میکند و گاهی به مزارع غلات خساراتی وارد میسازد حتی در برخی مناطق یکی از آفات محصولات کشاورزی به شمار می‌رود.
در سال دو بار تولیدمثل کرده و هربار ۵ تا ۹ بچه می‌زایند.
زیستگاه گونه سنجاب زمینی استپ‌های مناطق سردسیر با پوشش گیاهی تنک، اراضی نرم رسی و حاصل‌خیز است.
تشی‌ها جوندگان بزرگی هستند که بخش‌های زیادی از سطح بدن آنها برای حفاظت از گزند حیوانات شکارچی، پوشیده از خارهایی تیز و بلند است.
اکثر تشی‌ها طولی بین ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر دارند و طول دُم در بین گونه‌های مختلف بین ۵ تا ۲۵ سانتیمتر است.
وزن تشی‌ها بین ۵ تا ۱۶ کیلوگرم و رنگ آنها ترکیبی از قهوه‌ای، خاکستری و سفید است این جانوران سرعت کم، جثه‌ای بزرگ و حس بویایی بسیار قوی دارند و عموماً شناگران ماهری هستند.
رژیم غذایی تشی را همه قسمت‌های گیاهان اعم از پیاز، ریشه، ساقه، میوه و برگ، استخوان و گاهی شاخ حیوانات و حشرات تشکیل می‌دهد.
تشی‌ها در اکثر زیست گاه‌ها از جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی میکند و گاهی نیز در حواشی باغات و اراضی کشاورزی ساکن می‌شود.
زرده بر این جانور در زیستگاه‌های بیابانی، نیمه‌بیابانی، مناطق استپی، بوته‌زارها و خارستان‌ها زندگی و از مناطق کوهستانی پرهیز میکند البته در مزارع کشاورزی هم دیده شده‌اند.
طعمه‌های این جانور جوندگان مختلف همچون سنجاب زمینی، همستر ارمنی، جربیل بزرگ، جرد لیبی، ولها، موش خانگی، به همراه انواع کوچکتر پرندگان، خرگوش صحرایی، مارمولک‌ها، ماهی‌ها، قورباغه، حلزون و حشرات مثل سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها و همین طور میوه‌ها و علف‌هاست.
مواردی از گرفتن پرندگان اهلی کوچک مانند جوجه و کبوتر و سرقت گوشت‌های دودی و پنیر هم از آنها مشاهده شده است ضمن اینکه معمولاً از سوراخ‌های جوندگان بزرگی چون جربیل بزرگ، جرد لیبی و سنجاب زمینی که طعمه‌های اصلی‌شان هم هستند به عنوان لانه استفاده می‌کنند.
پایکا حیوانی روزگرد است اغلب به صورت گروهی منطقه وسیعی را تحت پوشش قرار می‌دهند اگرچه در مناطق سردسیر زندگی میکند ولی خواب زمستانی ندارد.
مواد گیاهی فراوانی را ذخیره و زمستان در زیر برف از آنها تغذیه میکند و در بوته‌زارها و علف‌زارهای اکثر مناطق کوهستانی وجود دارد.
در ارتفاع بالاتر از ۳ هزار متر نیز دیده می‌شود پایکا، گونه‌ای فراوان است اما نوسانات شدید جمعیتی دارد.
قوچ و میش ارمنی رنگ عمومی این حیوانات قهوه‌ای مایل به قرمز است در ناحیه گلو و سینه قوچ و میش ارمنی، ریش و موهای زبر و کوتاه به رنگ قهوه‌ای تا سیاه از زیر گردن تا سینه روییده است.
قوچ‌های ارمنی در ناحیه کمر لکه سفید و زینی شکل دارند که در اصطلاح محلی به آن آلا کمر می‌گویند همچنین شاخ‌ها در این قوچ ارمنی از شاخهای قوچ اوریال کوتاه‌تر است.
از ویژگی شاخص شاخهای قوچ ارمنی خمیدگی آنها است، خمیدگی شاخهای این گوسفندان وحشی برخلاف سایر قوچ‌ها به طرف گردن است.
میش‌ها فاقد شاخ هستند و یا شاخهای آنها بسیار کوچک بوده این قوچ و میش از مناطق مرزی آذربایجان تا زنجان، همدان، کردستان، ایلام و شمال غربی خوزستان زیستگاه دارند.
قوچ و میش ارمنی گیاه‌خوار و از چمن‌ها، بوته‌ها، درختچه‌ها و برگ درختان تغذیه میکند.
البته با توجه به نوع پوشش گیاهی منطقه مختلف و فصل، رژیم غذایی تا حدی تغییر میکند به جز انسان‌ها، پلنگ‌ها بزرگترین شکارچیان قوچ و میش‌ها هستندالبته گرگ و سگ‌های وحشی این حیوانات را نیز شکار می‌کنند لازم به ذکر است متوسط طول عمر قوچ و میش ارمنی ۱۱ تا ۱۸ سال گزارش شد.
کل و بز در اکثر مناطق کشور به جز جنوب شرقی کشور زندگی می‌کنند در این زیرگونه شاخ‌ها کلفت و گره‌های روی آن کاملاً مشخص هستند.
طول سر و بدن ۱۲۰ تا ۱۶۰ سانتیمتر، طول دم ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر، ارتفاع بدن ۷۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر و وزن ۲۵ تا ۱۲۰ کیلوگرم است.
نرها دارای شاخهای بلندی هستند که به شکل داسی خمیده و گره‌هایی بر روی آن دیده می‌شود که هر گره نمایانگر یک سال از سن حیوان است طول شاخ‌ها تا ۱۵۲ سانتیمتر نیز می‌رسد شاخ در ماده باریک‌تر و کوتاه‌تر بوده و از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کند.
حس بویایی، شنوایی و بینایی قوی دارند و به صورت اجتماعی زندگی می‌کنند ماده‌های بز کوهی به همراه جوان‌ترها در گله‌هایی جدا از دسته نرها زندگی می‌کنند.
گاهی اوقات کل‌های پیر از گله جدا شده، در سوراخ‌ها و صخره‌های صعب‌العبور ساکن می‌شوند در مناطق کوهستانی هم زندگی کرده و از صخره‌های صعب‌العبور به خوبی بالا می‌روند و هیچ حیوانی قادر به تعقیب و گرفتن آنها در مناطق صخره‌ای نیست طول عمر کل و بزها در طبیعت حدود ۱۲ تا ۱۵ سال است.
کفتارها معمولا در مناطق خشک زندگی می‌کنند آنها به ندرت به جنگل وارد می‌شوند و از جنگل‌های انبوه دوری می‌کنند.
زیستگاه آنها غالبا دشت‌ها، درخت‌زارهای ساوانا و استپ‌های آفریقا و جنوب و مرکز و غرب آسیا است.
به استثنای گرگ خاکی نوعی گونه کفتار، همه گونه‌های کفتار مردارخوار و شکارگر هستند این جانوران در مقایسه با جثه کوچکشان از آرواره‌هایی بسیار قوی برخوردار بوده و سیستم گوارش آنها بسیار قوی است.
سیستم گوارش این جانوران دارای مایعات اسیدی مختلفی بوده که به آنها این امکان را می‌دهد تمام شکار خود از جمله پوست، دندان، شاخ، استخوان‌ها و حتی سُم‌ها را بخورند و گوارش کنند.
گربه جنگلی معمولا تک‌زی بوده و برخلاف بسیاری از گربه‌سانان، بخش عمده فعالیت طی روز، به‌خصوص اوایل صبح و اواخر بعدازظهر صورت می‌گیرد در زیر بوته‌ها و زیر صخره‌ها لانه میسازد و یا در لانه متروک جانورانی نظیر روباه و تشی ساکن می‌شود.
بسیار با شهامت و با قدرت از بچه‌هایش دفاع میکند.
اگر در گوشه‌ای گیر بیافتد به انسان حمله میکند و شناگر خوبی است گاهی اوقات برای گرفتن ماهی در آب شیرجه می‌رود.
این گربه بسیار سازگار بوده و در اکثر استان‌های کشور، به استثنای مناطق کویری زندگی میکند و فراوانی آن به‌خصوص در نوار شمالی کشور زیاد است.
براساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه‌های حمایت شده تصادفات جاده‌ای و تله‌گذاری برای کشتن آنها احتمالا مهم‌ترین عامل کاهش جمعیت در ایران به شمار می‌روند.
پلنگ ایران مهم‌ترین زیستگاه پلنگ در خاورمیانه است و جمعیت مناسب پلنگ در این کشور امکان بقای گروه‌های کوچک این جانور در قفقاز، شرق ترکیه و احتمالاً ترکمنستان را از راه مهاجرت‌های بین‌مرزی افزایش می‌دهد.
با این حال تراکم جمعیتی پلنگ در ایران بسیار پایین است و ۰٫۰۶ تا ۰٫۱ قلاده در هر ۱۰۰ کیلومتر مربع برآورد می‌شود.
اصلی‌ترین تهدید پیش‌روی بقای پلنگ ایرانی جدا شدن زیستگاه‌ها و قطع ارتباط ژنتیکی گروه‌های مختلف این جانور است که معمولاً به تشکیل گروه‌های بسیار کوچک منجر شده است به‌طوری‌که در همه قلمرو زیستی این جانور هیچ گروه جمعیتی وجود ندارد که دربرگیرنده بیش از ۱۰۰ پلنگ بالغ باشد.
کاهش طعمه بر اثر شکار انسان‌ها، گسترش زیربنایی، مزاحمت‌های انسانی و از میان رفتن زیستگاه شامل چیدن گیاهان و قارچ‌های خوراکی، ساخت معدن، جاده‌سازی، جنگل‌زدایی، آتش‌سوزی و چرای دام جزو عوامل و باعث و بانی تکه‌تکه شدن زیستگاه‌های جانور شده است.
سیاهگوش گونه‌ای مخفی‌کار و تک‌زی بوده و اوج فعالیت آن اوایل صبح و نزدیک غروب است، اواسط روز و شب استراحت میکند.
در یک شب به طور متوسط تا ۲۰ کیلومتر راه می‌رود و زمستان‌ها در تعقیب طعمه به مناطق پایین‌تر می‌آید و اگر طعمه کم باشد بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر مهاجرت میکند.
معمولاً در سوراخ‌های درختان، زیر صخره‌ها و گیاهان انبوه لانه میسازد و در زیستگاه‌های کوهستانی و جنگلی زندگی میکند البته در مناطق شمالی، شمال غربی و غربی ایران منطبق بر رشته کوه‌های البرز و زاگرس با فراوانی کم حضور دارد.
لاکپشت مهمیزدار این لاکپشت دارای لاک سخت و محکم، گنبدی‌شکل و پوشیده از صفحات شاخی بزرگ است به طوری که اغلب به رنگ قهوه‌ای یا زرد بوده و در سطح پشتی پاهای عقب و جلوی این جانور، یک غده بزرگ و مخروطی به شکل مهمیز وجود دارد که به همین جهت این گونه به لاکپشت مهمیزداز مشهور است.
جانور آرام و کندرویی است که وابستگی چندانی به آب ندارد همچنین در دشت‌های خشک و بی‌حفاظ، تپه ماهورها، جنگل‌ها و باغات دیده می‌شود و در زمستان به خواب زمستانی می‌رود و همراه با گرم شدن هوا مجدداً شروع به فعالیت میکند.
جانوری گیاه‌خوار و در درجه اول از گیاهان آب‌دار تغذیه میکند و بدین وسیله آب مورد نیاز خود را تأمین کرده و میوه‌هایی مثل کاهو، انگور و گوجه‌فرنگی را در صورت فراهم بودن، ترجیح می‌دهند.
میش‌مُرغ پرنده‌ای از خانواده هوبره‌ایان است که در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشت‌زارهای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی میکند.
این پرنده دارای گردن و پاهای کشیده، بال‌ها و منقار پهن و پرهای رنگارنگ است و روی زمین لانه‌سازی میکند.
میش مرغ در فصل بهار تخمگذاری میکند و در هر دوره تخمگذاری نیز دو تا چهار تخم می‌گذارد؛ پس از ۲۵ الی ۲۷ روز جوجه‌ها به دنیا می‌آیند، میش مرغ یکی از بزرگترین پرندگان ایران است و از نظر شکل و جثه شباهت زیادی به بوقلمون دارد لازم به ذکر است طول بدن آن به یک متر و وزنش به بیش از ۱۵ کیلوگرم می‌رسد.
شنگ جانوری گوشتخوار از خانواده راسویان و جنس شنگ‌ها و زیستگاهش کنار آب‌های شیرین است.
دارای بدنی دراز و نسبتاً باریک و دم بلند و سر مسطح، پوزه کوتاه و رنگ قهوه‌ای بوده و طول بدن آن تا ۷۵ سانتی تر و طول دم آن تا ۵۰ سانتیمتر می‌رسد.
غذای اصلی شنگ ماهی است و زمانی که ماهی کم باشد جانوران دیگری چون دوزیستان، سخت‌پوستان، حشرات، پرندگان و گاهی پستانداران کوچک از جمله سگ‌های آبی کوچک را شکار میکند.
اردک بلوطی پرنده‌ای از گروه اردک‌های غواص از تیره مرغابیان است، این پرنده در ایران نیز دیده می‌شود و از پرندگان محافظت شده به شمار می‌رود سر و گردن و سینه این مرغابی به رنگ سرخ متمایل به قهوه‌ای است.
زیر دم آن کاملاً سفید و جنس نر آن بدنی خرمایی تیره با چشم‌هایی سفید دارد.
به دلیل آنکه دارای چشم‌های سفیدرنگی هستند به آنها مرغابی چشم سفید نیز می‌گویند.
حداکثر تعداد تخمی که ماده‌ها در دوران تخمگذاری می‌نهند ۱۶ عدد و به رنگ زرد است و پاها و نوک آنها تیره رنگ بوده البته تنها در کنار آب شیرین زندگی میکند و کند پرواز است.
محدوده زیست این پرنده بسیار وسیع و در اکثر کشورهای اروپایی و جزایر و بنادر دریای مدیترانه، شمال آفریقا، ایران، شوروی سابق و سیبری زندگی میکند.
لک لک سیاه این پرنده در نواحی آب‌های شور و شیرین، رودخانه‌های کم‌عمق با ساحل شنی، کانال‌ها، جزایر، اراضی سیلاب‌گیر و نواحی پر درخت کنار دریاچه‌ها به سر برده و معمولاً روی درختان آشیانه میسازد.
بابلان از بزرگترین انواع شاهین و از محبوب‌ترین پرندگان شکاری نزد بازداران است که با توجه به کاهش بسیار سریع جمعیت آن در دهه‌های اخیر در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
بالابان با ترکیب شتاب سریع و مانورپذیری بالا برای شکار در نزدیکی سطح زمین در دشت‌های باز تکامل یافته است از همین رو بیشتر در شکار جوندگان متوسط جثه روزگرد به ویژه سنجاب زمینی مهارت دارد.
در استپ‌های کم‌درخت، کوهپایه‌ها، کوهستان‌ها و نواحی نیمه‌بیابانی به سر برده و در شکاف صخره‌ها یا روی درختان آشیانه میسازد و گاهی نیز از آشیانه‌های قدیمی پرندگان دیگر بهره برده و تولید مثل میکند.
شاهین پرنده‌ای از راسته شکاریان روزانه از تیره بازها است و جزو شکاریان بسیار جسور و با شهامت است و با وجود آنکه از قوش کوچکتر بوده ولی بعلت جسارتی که دارد گاهی عموماً به عقاب و قوش حمله میکند.
در حدود ۴۰ گونه از این پرنده شناخته شده که با نام‌های گوناگون زیستگاهشان در سراسر کره زمین پراکنده، شاهین عموماً آشیانه خود را در کوهستان‌های بلند و دور افتاده و در غارهای مشرف به پرتگاه‌ها و صخره‌ها بلند میسازد و لابلای صخره‌های کوهستانی تخم گذاری میکند.
غاز پیشانی سفید کوچک پرنده‌ای است آبچر که با توجه اندازه کوچک و سفیدی مشخص روی پیشانی‌اش از سایر غازها قابل تشخیص است.
معمولاً در تالاب ها، باتلاق‌ها، دریاچه های آب شیرین، سواحل دریاچه‌ها و رودخانه‌ها دیده می‌شود به طور کلی در مناطقی که غاز پیشانی سفید بزرگ دیده می شود به سر می برد.
بیشتر از گیاهان اطراف رودخانه‌ها و جلبک‌های آب های شیرین و دانه‌های گیاهان و حشرات تغذیه میکند.
لیل، شاهینی کوچک و لاغر به طول ۲۹ تا ۳۶ سانتیمتر، فاصله دو سر بال ۷۴ تا ۸۴ سانتیمتر و وزن ۱۷۵ تا ۲۸۵ گرم است.
لیل هوازی‌ترین شاهین‌هاست به نحوی که حتی حشرات بزرگی چون سنجاقک را بعد از شکار و در حال پرواز می‌خورد.
لیل مهارت خاصی در شکار پرستو و حتی بادخورک دارد و چلچله‌های خانگی صدای هشدار خاصی برای اعلام حضور لیل به همنوعان خود دارند؛ خفاش‌های کوچک و دیگر پرندگان کوچک همچون پیپت‌ها و چکاوک‌ها از دیگر شکارهای لیل هستند.
لیل در مناطق باز با درختان پراکنده، حاشیه درخت‌زارها و مزارع کشاورزی و گاهی هم در مناطق نیمه بیابانی زیست میکند.
دلیچه پرنده‌ای شکاری از سرده شاهین است که در آسیا، اروپا و آفریقا زندگی میکند.
دلیجه چند گونه دارد که دو گونه دلیجه معمولی و دلیجه کوچک در بیشتر مناطق ایران، در دشت‌ها و کشت‌زارها و حتی در شهرهای بزرگ به صورت مهاجر و بومی، دیده می‌شوند.
دلیجه از جوندگانی مانند وُل جانوری شبیه به موش، پرندگان کوچک و همچنین، حشرات و خزندگان تغذیه میکند.
این پرنده، هنگام شکار، روی محل مرتفعی می‌نشیند یا در هوا در جا بال می‌زند و اگر باد بوزد، با حرکات ظریف و دقیق پر و بال، خود را در هوا شناور نگاه می‌دارد، آنگاه شیرجه می‌رود و طعمه‌ای را که یافته است شکار میکند.
دلیجه کوچک بسیار اجتماعی است و کمتر تنها دیده می‌شود؛ تخمگذاری و زادآوری دلیجه کوچک بسیار شبیه دلیجه معمولی است.
این پرنده نیز بیشتر به‌صورت گروهی در شکاف‌های صخره‌ها، درختان و ساختمان‌ها آشیانه‌سازی و تخمگذاری میکند.
غذای اصلی دلیجه کوچک، حشرات در حال پرواز هستند، اما از جانوران کوچک دیگر مانند پرندگان و خزندگان و جوندگان کوچک به ویژه موش‌ها نیز تغذیه میکند.
طرلان: زیستگاه این پرنده در نواحی پر درخت و جنگلی است و هم در دشت‌ها و هم در کوهستان‌ها و اغلب در نزدیکی فضاهای باز دیده می‌شود.
بازهای سپید در نقاط دورافتاده جنگل برای خود آشیانه بزرگی میسازد، گاهی نیز از آشیانه متروک پرندگان دیگر استفاده میکند.
باز سپید پرنده‌ای است که به تعداد اندک در ایران دیده می‌شود و برای زمستان‌گذرانی به ایران می‌آید اما احتمال دارد بعضی از آنها در استان مازندران زادآوری هم بکنند.
ترم تای گونه کوچکی از شاهین در تیره شاهینان است که ۳–۹ زیرگونه دارد.
این پرنده در نواحی نزدیک به قطب شمال تخمگذاری و در زمستان به نواحی گرمسیری و زیرگرمسیری مهاجرت میکند.
ترمتای در ایران نیز یافت می‌شود ترمتای ۲۴ تا ۳۳ سانتیمتر طول دارد و فاصله بال‌هایش ۵۰ تا ۶۷ سانتیمتر است و در قیاس با دیگر شاهین‌های کوچک تنومندتر است.
بحری نوعی شاهین بزرگ و از پرندگان شکاری مقیم هر پنج قاره جهان است سطح پشتی شاهین بحری خاکستری مایل به سربی، سطح زیرین بدنش سفید با خطوط باریک سیاه و سرش سیاه‌رنگ است.
شاهین بحری با سرعت ۳۹۰ کیلومتر در ساعت البته در هنگام شیرجه زدن برای شکار سریع‌ترین حیوان کره زمین محسوب می‌شود این شاهین جثه‌ای بزرگ و تقریباً به اندازه کلاغ دارد.
جمعیت شاهین بحری در دهه‌های ۱۹۵۰، ۶۰ و ۷۰ میلادی بر اثر استفاده د.د.ت به شدت کاهش یافته و این پرنده در معرض خطر انقراض قرار گرفت اما با توقف مصرف د.د.
ت و تکثیر در اسارت، نسل این پرنده در بسیاری از مناطق احیا شد.
درنای معمولی پرنده‌ای مهاجر که پاها و گردنش بلند است.
رنگ بدنش خاکستری سربی، صورت و جلوی گردنش سیاه و پرهای سفیدی از گوشه چشمانش شروع و به پشت سر و گردنش منتهی می شود و به وسیله لکه پوستی قرمز رنگی که عاری از پر است و پشت سرش قرار دارد به خوبی قابل تشخیص است.
درناها آهسته و موزون راه می‌روند و هنگام احساس خطر گردن خود را راست نگاه می‌دارند و لختی درنگ میکند؛ پروازشان پر دامنه و آرام است و گله‌های مهاجر آنها گاهی به شکل «V» و گاهی در یک خط و اغلب به صورت بال باز پرواز می‌کنند.
انتهای پیام/۸۹۰۳۳/
