تمثیل پلی به سوی درک امام عصر(عج)
بیان حرف‌های مهم و پیچیده کار راحتی نیست. باید سخن را به هزار ترفند آراست و تبدیل به یک هدیه زیبا و دل‌نشینش کرد. بیان مثال یکی از همین ترفندهاست که مفاهیم سخت را نرم و دوست داشتنی به جان شنوند یا خواننده می‌چشاند.
ایسنا/خراسان رضوی بیان حرف‌های مهم و پیچیده کار راحتی نیست.
باید سخن را به هزار ترفند آراست و تبدیل به یک هدیه زیبا و دل‌نشینش کرد.
بیان مثال یکی از همین ترفندهاست که مفاهیم سخت را نرم و دوست داشتنی به جان شنوند یا خواننده می‌چشاند.
بسیاری از نویسندگان تمثیل را راهی برای بیان آموزه‌های اخلاقی قرار داده‌اند.
باید کلمات را طوری در کنار هم قرار داد که احساس شنونده یا خواننده را همراه کرد و مثال‌ها در این راه بسیار راه‌گشاست.
در آیات قرآن و روایات نیز بسیار از تمثیل استفاده شده است.
بیان مفاهیم پیچیده و گاه انتزاعی به کمک این فن ادبی به راحتی اتفاق می‌افتد.
وقتی ما از چیزی که برای همه قابل لمس و درک است به مفهومی نامانوس پل بزنیم کلاممان شیوا و رسا خواهد شد.
کتاب تمثیلات مهدوی نوشته حجت‌الاسلام محسن قرائتی به بهره‌گیری از مثال در بیان مسائل پیرامون مهدویت و امام زمان(عج) پرداخته است.
در ابتدای کتاب آثار و فوائد تمثیلات مهدوی را بیان کرده است.
بیان سرگذشت امت‌های پیشین، استفاده کردن از حواس، شیرین شدن پند و اندرز و زینت بخشیدن به کلام از این دسته است.
استفاده از شباهت زندگی امام مهدی(عج) با کسانی که در گذشته زیسته‌اند کمک می‌کند شرایط را بهتر درک کنیم.
در روایات زندگی ایشان به بخش‌هایی از سرگذشت حضرت آدم، حضرت خضر و ذوالقرنین تشبیه شده است.
در روایات بسیاری نیز حضرت مهدی(عج) به حضرت یوسف تشبیه شده‌اند.
زندگی ایشان از زاویه‌ی غیبت، مهمان‌نوازی، زیبایی و بخشندگی، هدایت مردم و...
به زندگی حضرت یوسف شباهت دارد.
بدیهی است که انسان با محسوسات ارتباط بهتری برقرار می‌کند.
پیوند زدن حقایق پیچیده به این محسوسات و یافتن شباهت برای بیان مثال مفاهیم دور از ذهن را به فهم انسان نزدیک می‌کند.
برای مثال در روایات ایشان به ابر بارانی، بهار و خورشید پشت ابر تشبیه شده‌اند.
تمثیل کلام را شیرین و تاثیرگذار می‌کند و عامل لطافت و جذابیت کلام است.
جامعیت، سهولت، تنوع روش، روش مقایسه، نظم منطقی و استفاده از مظاهر طبیعی از ویژگی‌های تمثیلات مهدوی است.
تمثیلات مهدوی به راحتی برای مخاطب عام قابل درک است و این روایات در عین سادگی پر معنایند.
این تمثیلات به یک روش محدود نمی‌شوند و به ۲ روش مستقیم و غیرمستقیم بیان شده‌اند.
در روش مستقیم در روایت کلمه «مثل» به کار رفته است و در روش غیرمستقیم از استعاره‌های تمثیلی بهره برده‌اند.
یکی دیگر از ویژگی‌های تمثیلات مهدوی مقایسه ۲ شخصیت یا جریان است تا در قالب مقایسه مقصود بیان شود.
برخی از این تمثیلات دارای مقدمه و نتیجه هستند.
به این صورت که در ابتدا توضیحی مختصر و سپس تمثیل بیان می‌شود و در آخر جمع‌بندی می‌شود.
این موضوع باعت شده این دسته از مثال‌ها دارای یک نظم منطقی باشد.
در تمثیلات مهدوی استفاده از عناصر و پدیده‌های طبیعی هم بسیار به چشم می‌خورد مثلا در بسیاری از روایات فتنه‌های زمان غیبت حضرت را به ظلمات شب تشبیه شده است.
هدف از تمثیلات مهدوی زیبایی هنری و ادبی نیست، بلکه هدایت انسان‌هاست.
از این رو تبیین فضیلت‌ها، بیان رذائل، تبیین مبانی اعتقادی و ترسیم حالت‌های فرد از اهداف آن است.
بیان ارزش‌ها و خوبی‌ها در کنار بیان راه باطل مسیر را برای انسان روشن می‌کند.
باید هر ۲ سوی شرک و ایمان بیان شود تا هدایت بشر که هدف اصلی ائمه(ع) است، محقق شود.
تمثیلات مهدوی در روایات از نظر محتوا به چندین دسته قابل تقسیم است.
این روایات درباره ایمان و اعتقاد به حضرت مهدی(عج)، دوران غیبت، علائم ظهور، یاران، ظهور و عصر ظهور است.
در روایتی از امام کاظم(ع) معتقدین به حضرت را به ماهی تشبیه کرده که با گذشت زمان همچنان در دل تاریکی شب نورافشانی می‌کند.
در روایتی از امام باقر(ع) درباره ناامیدی در دوران غیبت آمده است که مردم مانند بزی که برایش مهم نباشد به تیغ قصاب سپرده شود یا نه ترسان و از زندگی ناامیدند.
دوران غیبت سرشار از بلاهاست.
در حدیثی از پیامبر(ص) این بلاها به سمی تشبیه شده که به درون جامعه رسوخ می‌کند و همانطور که بدن انسان مسموم می‌شود و از پا می‌افتد جامعه را نابود می‌کند.
در این شرایط دینداری کار سختی است.
به اندازه‌ای که پیامبر(ص) از آن به نگه داشتن آتش در دست و تراشیدن خارهای درخت در شب ظلمانی یاد کرده است.
روایات متعددی نیز درباره علائم ظهور بیان شده است.
امام صادق(ع) این نشانه‌ها را به دانه‌های تسبیح تشبیه کرده‌اند که متوالی و منظم هستند.
امام باقر(ع) یکی از نشانه‌ها را ریاکاری و دغل‌بازی دانستند و با پوشیدن پوست میش بر دل‌های گرگ‌ها از آن یاد کرده‌اند.
یاران حضرت مهدی(عج) در روایات به علت سرعت گردهمایی و اثرات سازنده‌شان به ابرهای پاییزی تشبیه شدند و قلب‌هایشان به پاره‌های فولاد تشبیه شده که نشان از صلابت و استقامتشان دارد.
ظهور حضرت در روایات به طلوع خورشید و ستاره تشبیه شده است.
مردم نیز در این عصر به مانند یک ماده شتر که به بچه‌اش مشتاق است به اهل بیت مشتاقند.
در این حدیث امام علی(ع) وجه شباهت اشتیاق مادر به فرزند است که نشانه مهربانی و آمادگی خدمت است.
پیامبر(ص) نیز در روایتی بیان کرده‌اند مردم مانند زنبوری که دور ملکه خود جمع می‌شوند، به سمت امام مهدی(عج) می‌روند.
از جمله تمثیلات مهدوی امروزی می‌توان به یک لامپ اشاره کرد که مستقیم به نیروگاه وصل نمی‌شود و نیاز به واسطه دارد.
امام برای انسان واسطه فیض است.
امام اعتبار دنیاست همان طور که نخ اسکناس اعتبار اسکناس است.
داستان ما و امام زمان(عج) مانند چاله‌ای کنار دریاست.
اگر این چاله با یک راه باریک به دریا وصل شود هر تغییر حالتی در آن دریا را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ همانطور که غم و شادی شیعه واقعی امام را.
در بخش دیگری درباره انتظار واقعی مثال‌هایی آمده است.
وقتی شب است و منتظر طلوعیم به این معنی نیست که برای روشن کردن اتاقمان کاری نمی‌کنیم یا کسی که مهمانی دعوت می‌کند پیش از آمدن او همه چیز را برای پذیرایی مهیا می‌کند.
این مثال‌ها نشان می‌دهد که انتظار یک عمل بی‌روح نیست.
همچنین در مثال‌هایی به پیوند کتاب و عترت پرداخته شده است.
قطار برای حرکت روی ریل نیاز به دو ریل دارد اگر فقط یک طرف ریل باشد قطار چپ می‌کند.
کودک هنگام تاب بازی اگر فقط به یک طناب تکیه کند یا هیچ طنابی را نگیرد می‌افتد.
ما نیز باید به حدیث ثقلین عمل کنیم و هر ۲ یادگار پیامبر(ص) را داشته باشیم.
شاگرد زرنگ کسی است که هم به کتاب رجوع کند هم به حرف معلم گوش دهد؛ قرآن کتاب است و معلم اهل بیت.
هر چه هوا داغ‌تر باشد، عطش بیشتر می‌شود و هر چه بیماری سخت‌تر باشد پزشک ماهرتری نیاز است.
در دنیا هم هر چه فساد بیشتر شود نیاز به امام بیشتر می‌شود.
هر کس انتظار و آرزویی دارد.
یک بچه آرزوی آدامس دارد اما هر چه روح انسان بلندتر باشد، انتظارش بزرگ‌تر است.
بزرگ‌ترین افراد کسانی‌اند که منتظر امام زمان(عج) هستند.
باید مغز و پوست دانه را با هم کاشت تا دانه جوانه بزند.
جشن و شیرینی برای ولادت امام پوست است و معرفت ایشان مغز دانه.
ما پیش از ظهور مانند کاروانی هستیم که در مسیرهای سنگلاخ به سمت اتوبانی می‌رود.
این اتوبان را امام افتتاح خواهد کرد و ادامه مسیر این کاروان پس از ظهور محقق می‌شود.
این روزها مقدمه ظهور است و همان طور که مقدمه یک کتاب کوتاه‌تر از متن آن است حکومت امام زمان(عج) طولانی خواهد بود.
در بخش دیگری نیز مثالی در راستای اثبات امامت حضرت در سنین پایین آمده است.
وقتی یک فلش کوچک که ساخته دست انسان است در زمان کمی بعد از اتصال به کامپیوتر تمام اطلاعات را دریافت می‌کند و حجم زیادی از اطلاعات را در خود جا می‌دهد خداوند هم می‌تواند علم و حکمتش را از طریق پدر به پسر منتقل کند و در سن کم امام مهدی(عج) را صاحب علم زیادی کند.
انتهای پیام