ایران در مناقشه روسیه با اوکراین چه اقدامی انجام دهد؟

ایسنا/اصفهان لفاظی‌های مقامات غرب و روسیه علیه یکدیگر بر سر مناقشه اوکراین شدت گرفته است به‌طوری که آمریکایی‌ها روسیه را به تلاش برای حمله نظامی به اوکراین متهم و روسیه هم غرب را به تبلیغات بی‌پایه اساس علیه این کشور متهم می‌کند.
صف‌آرایی خودروهای نظامی و زرهی روسیه در ۷۵ مایلی مرز اوکراین و حضور بیش از ۳۰ کشتی از ناوگان دریای سیاه در نزدیکی شبه جزیره کریمه حاکی از شدت گرفتن تنش‌ها میان روسیه و اوکراین است؛ یک مقام کاخ سفید شب گذشته به رسانه‌ها اطلاع داد که بایدن در تماس تلفنی یک‌ساعته خود به پوتین هشدار داده است که حمله روسیه به اوکراین واکنش قاطع و سریع غرب را در پی خواهد داشت.
همچنین رئیس ستاد مشترک اوکراین نیز هم‌زمان با نزدیک‌تر شدن نیروهای ارتش روسیه به مرزهای این کشور ضمن اعلام آمادگی مردم کشورش خطاب به نیروهای روسی گفته است: «به جهنم خوش آمدید».
این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک در برلین پس از یک روز مذاکره میان نمایندگان روسیه و اوکراین با مقامات فرانسوی و آلمانی با هدف پایان دادن به مناقشه هشت ساله «کیِف» با جدایی‌طلبان تحت حمایت مسکو در شرق اوکراین نیز بی‌نتیجه مانده است.
بایدن از احتمال وقوع جنگ جهانی سوم گفته است.
در این مناقشه این سوال مطرح می‌شود که ایران باید در قبال این تحولات باید چه موضعی اتخاذ کند؟برای بررسی اوضاع کنونی تحولات در مرزهای اوکراین و احتمال حمله نظامی روسیه به اوکراین و اینکه ایران در قبال این تحولات چه سیاستی باید در پیش بگیرد ایسنا با محمدعلی بصیری، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
روسیه هزینه‌های حمله نظامی به اوکراین را محاسبه کرده است
بصیری احتمال برخورد نظامی روسیه با اوکراین را قوی ارزیابی کرد و گفت: روسیه احتمالاً هزینه‌های حمله نظامی به اوکراین را محاسبه کرده و به دنبال آن است تا حوزه نفوذ سابق خود در بخشی از شرق اروپا را که بعد از فروپاشی شوروی از دست داده باز پس بگیرد.
وی افزود: فاصله مرکز اوکراین تا مسکو پایتخت روسیه تنها ۵۰۰ کیلومتر و تا سن‌پترزبورگ به‌عنوان پایتخت دوم روسیه ۸۵۰ کیلومتر است، به طوری که اگر نیروهای ناتو در اوکراین مستقر شوند به راحتی با موشک‌های میان برد و کوتاه برد می‌توانند تهدید جدی برای روسیه محسوب شوند و امنیت روسیه را با مخاطره جدی مواجه کنند.
روسیه قصد دارد اوکراین را به فدراسیون جدید خود بازگرداند
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با اعتقاد بر اینکه روسیه نمی‌خواهد مرز ناتو که تهدیدی علیه او است را از طریق اوکراین تثبیت کند، خاطرنشان کرد: روسیه به این دلیل که امنیت و تمامیت ارضی خود را با چالش همراه می‌بیند با همه توان ایستاده تا اوکراین را به فدراسیون جدید خود بازگرداند و مرز امنیتی خود را به پیش از فروپاشی شوروی بازگرداند، این نشان می‌دهد که مسئله امنیت ملی برای روسیه امروز از تمام مسائل دیگر مانند اقتصاد و حتی فروش گاز هم مهم‌تر است؛ آن‌قدر مهم که حاضر است مسئله را از طریق نظامی حتی با پرداخت هزینه‌های اقتصادی، تحمل تحریم و کاهش فروش گاز خود به اروپا حل کند.
بصیری در تبیین جایگاه غرب و آمریکا در این مناقشه، تصریح کرد: ظاهراً اروپا و آمریکا انگیزه‌ای برای مقابله نظامی در این خصوص ندارند، به این دلیل که می‌دانند روسیه چه از نظر توان اتمی و موشکی و چه به لحاظ انگیزه دست بالاتری برای آغاز مداخله نظامی در موضوع اوکراین دارد، البته اروپا و آمریکا گاه بلوف‌هایی می‌زنند، یا حرکت‌هایی برای بازداشتن روسیه از اقدام نظامی علیه اوکراین انجام می‌دهند، ولی ظاهراً محاسبات روسیه نشان می‌دهد که تنها راه رفع مشکل از طریق نظامی خواهد بود.
وی ادامه داد: روسیه حتماً به عواقب تصمیم نظامی خود علیه اوکراین فکر کرده، برای آن برنامه‌ریزی کرده و هزینه سود و زیان مسئله را هم انجام داده است و به نظر می‌رسد که از نظر روسیه سود این اقدام بیشتر از هزینه‌های آن باید باشد.
ایران باید دیپلماسی عاقلانه داشته باشد
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سؤال که بهترین استراتژی ایران در این مناقشه چیست؟
تأکید کرد: ایران باید دیپلماسی عاقلانه داشته باشد، به این معنی که در این مسئله اعلام بی‌طرفی کند و نه طرف روسیه بایستد و نه طرف غرب را بگیرد و متناسب با منافع و امنیت ملی خود عمل کند.
وی افزود: به هر حال اگر آمریکا و غرب حداقل از طریق تحریم اقتصادی، تحریم گاز و فشار حداکثری با روسیه درگیر شوند یک فرصت مناسب برای ایران ایجاد می‌شود، اروپا نیز به دلیل نیاز شدید خود به گاز احتمالاً تحریم‌های ایران را کاهش خواهد داد و در بحث برجام نیز با ایران کنار خواهد آمد.
بصیری ادامه داد: در صورت تشدید درگیری نظامی میان روسیه و اوکراین، باز ایران فرصت خوبی به دست می‌آورد تا امتیازهای بیشتری در برجام و صادرات سوخت‌های فسیلی از غرب دریافت کند، همان‌طور که در حمله عراق به کویت و بحران صادرات نفت هر دو کشور یک امتیاز عالی برای ایران ایجاد شد و ایران توانست نفت فراوانی را با قیمت بالا به غرب بفروشد و یک دهه درآمدهای سرشار را به نفع خود به ارمغان بیاورد.
بالا رفتن ارزش سوخت‌های فسیلی فرصتی برای ایران خواهد بود
وی به افزایش چند دلاری قیمت نفت و گاز در پی انتشار خبر احتمال حمله روسیه به اوکراین اشاره کرد و گفت: در صورت درگیری نظامی بین دو کشور، انرژی‌های فسیلی با یک افزایش قیمت همراه بوده و به تبع آن صادرات این محصولات از روسیه نیز با کاهش مواجه خواهد شد که این خود یک فرصت برای کشور ما محسوب می‌شود.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در مناقشه میان مسکو و کیف سه احتمال متصور است، خاطرنشان کرد: یا مسئله از طریق دیپلماسی به نتیجه می‌رسد که البته تا این لحظه راهکار دیپلماسی با بن‌بست مواجه شده یا درگیری آن‌قدر شدید و کنترل نشده خواهد بود که ممکن است باعث وقوع جنگ جهانی سوم شده و حتی با برخورد هسته‌ای هم همراه باشد که البته بسیار بعید بوده و احتمال ضعیفی است و یا مطابق با آنچه دلخواه غرب و حتی روسیه است یک درگیری محدود و کنترل شده میان دو کشور رخ خواهد داد.
بصیری فرضیه همکاری پکن با مسکو در موضوع مناقشه با اوکراین را محتمل توصیف و تأکید کرد: چین ممکن است از موقعیت استفاده کرده و از نظر نظامی تایوان را نیز به خود ملحق کند، به هر حال غرب امروز از طرفی تحت فشار اقتصادی و کرونا است و از طرف دیگر با مشکل کسری بودجه دست و پنجه نرم می‌کند، اما سابقه یکصد ساله نشان می‌دهد که غربی‌ها و به خصوص آمریکا عادت به مقابله با دو جبهه را ندارند و اگر در جایی درگیر شوند پیش از مدیریت و به سرانجام رسیدن آن خود را در موقعیت دیگری قرار نمی‌دهند.
وی ادامه داد: هم‌ چین و هم روسیه از نظر نظامی دست برتر را دارند و از ذخایر مناسبی نیز برخوردار هستند و غرب توان کافی برای مقابله هم زمان با چین و روسیه را ندارد.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در پاسخ به این پرسش که بهترین سیاست برای اوکراین چیست، گفت: اوکراین اگر بخواهد سمت ناتو برود که البته تا حدودی هم رفته است، باید هزینه‌های سنگین نظامی پرداخت کند ولی می‌تواند از نظر سیاسی با روسیه کنار بیاید و عضویت ناتو را نپذیرد تا از این طریق حساسیت حمله نظامی به این کشور تا حدود زیادی کاهش یابد، ولی به نظر می‌رسد که دولت کیف هنوز اصرار بر سیاست‌های خود دارد و با تداوم این مسیر احتمالاً این دولت کیف و مردم اوکراین هستند که مجبور می‌شوند هزینه‌های بیشتری را پرداخت کنند.
انتهای پیام