وقتی استفاده خودسرانه گیاه دارویی خطرناک می‌شود
استفاده از درمان‌های دارویی بر پایه گیاهان طبیعی از هزاران سال قبل رایج است؛ این روزها نیز طب سنتی و یا استفاده از گیاهان دارویی طرفداران زیادی دارد و مقالات و تحقیقات بسیاری بر اثربخش بودن گیاهان دارویی در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف تأکید دارد.
ایسنا/اصفهان استفاده از درمان‌های دارویی بر پایه گیاهان طبیعی از هزاران سال قبل رایج است؛ این روزها نیز طب سنتی و یا استفاده از گیاهان دارویی طرفداران زیادی دارد و مقالات و تحقیقات بسیاری بر اثربخش بودن گیاهان دارویی در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف تأکید دارد.
ارزش بازار جهانی محصولات گیاهی دارویی بیش از ده‌ها میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شود و شرکت‌های بزرگ داروسازی از مشتقات گیاهان دارویی در داروهای خود بهره می‌جویند.
با شیوع همه‌گیری کرونا در دو سال گذشته، نقش گیاهان و درمان‌های دارویی بیش از گذشته پررنگ شد.
در این زمینه تحقیقات فراوانی بر روی گیاهان مختلف و اثرات آنها برای جلوگیری و یا درمان بیماری کووید ۱۹ انجام گرفت.
برای مثال در پژوهشی که در پرو انجام شد، استفاده قابل توجه از گیاهان دارویی برای درمان و پیشگیری از کووید ۱۹، تایید شد.
این پژوهش نشان داد بار همه‌گیری باعث شده مردم به دنبال درمان‌های جایگزین مانند گیاهان دارویی باشند.
پژوهشی دیگر در تایلند نیز مشخص کرد که ۴۹۱ گونه گیاهی شناسایی شده برای درمان تب، سرفه، اسهال، درد عضلانی، بثورات، سردرد، گلودرد و ورم ملتحمه استفاده می‌شود.
از ۴۹۱ گونه ۶۰ گونه بیش از سایر گیاهان مورد توجه است.
این پژوهش فهرستی از متداول‌ترین گیاهان برای درمان مشکلات گفته شده را ارائه داد.
پژوهشی دیگر در نپال نیز نشان داد که استفاده از گیاهان دارویی در طول همه‌گیری کووید ۱۹ افزایش یافته است و اکثر پاسخ دهندگان گیاهان دارویی را برای جلوگیری از بیماری توصیه می‌کنند.
این مطالعه در مجموع ۶۰ گیاه متعلق به ۳۶ خانواده را ثبت کرد.
در این یافته‌ها مشخص شد که برگ‌های گیاهان بیشترین استفاده را داشتند.
تحقیقات از این دست بسیار است و در ایران نیز درمان‌های دارویی بر پایه گیاهان برای پیشگیری و درمان کووید ۱۹ بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
محمد مظاهری، مدیر گروه طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: عفونت‌های مرتبط با دستگاه تنفسی عموماً توسط طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها از قبیل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌شوند و برخی از عوامل جانبی مانند زمینه ژنتیکی و همچنین عوامل شیمیایی و محیطی می‌توانند زمینه ساز بروز و یا تشدید کننده این عفونت‌ها باشند.
وی افزود: عفونت‌های طبیعی بسته به اینکه در چه سطحی باشند، از یک تب، سرفه، درد قفسه سینه و بیحالی مختصر که ابتدای یک عفونت تنفسی است آغاز می‌شوند و امکان دارد تا مرحله بسیار شدید و بحرانی بیماری که ریه سفید و دچار نارسایی می‌شود، ادامه یابند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امروزه با بهره‌گیری از فرآورده‌های طبیعی و گسترش علوم مرتبط با تولید آنها، می‌توان خدمات پیشگیری، دارویی و درمانی مناسب‌تری به جوامع بشری داشت، تصریح کرد: به نظر می‌رسد استفاده از فراورده‌های طبیعی، گیاهی و سنتی در مراحل ابتدایی بیماری می‌تواند اثربخش باشد.
مظاهری گفت: این نوع درمان می‌تواند با کاهش علائم بیماری به تسکین بیمار کمک کند و به دلیل دارا بودن محتوای آنتی اکسیدانی واکنش‌های التهابی را کاهش می‌دهند و بیماری متوقف می‌شود.
وی ادامه داد: اگر بیماری پیشرونده باشد و ساختار ژنتیکی فرد به گونه‌ای باشد که بیماری پیش برود و بافت ریه آسیب ببیند، به نظر می‌رسد فراورده‌های طبیعی در این مرحله به شکل امروزی اثر بخشی چندانی ندارند و باید از فراورده‌های قویتر شیمیایی استفاده کرد.
به گفته مظاهری، فراورده‌های گیاهی که امروزه در کشور استفاده می‌شود به شکل شربت، معجون، قرص، کپسول و دمنوش هستند و ویال تزریقی نداریم، اما در دنیا از این روش نیز استفاده می‌شود.
مدیر گروه طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: اگر زیرساخت‌های کارخانه‌های داروسازی به سمتی بروند که فراورده‌های گیاهی را بتوان به شکل استریل و تزریقی استفاده کرد، در این صورت می‌توانیم اثربخشی بهتری برای فراورده‌های گیاهی متصور شویم.
البته این روش زمان‌بر است و نیاز به مطالعات بیشتر و ریل‌گذاری مناسب دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تاکید کرد: در حال حاضر فراورده‌های منتج از گیاهان دارویی که در کشور به شکل شربت، قرص، دمنوش و معجون استفاده می‌شود، در مراحل اولیه درمان بیماری بسیار مؤثر هستند.
مظاهری با اشاره به همه‌گیری کرونا و تاثیر گیاهان دارویی بر درمان بیماری کووید، گفت: بیماری کووید در ۸۵ الی ۹۰ درصد موارد با درمان‌های طبیعی بهبود می‌یابد و ۱۰الی ۱۵درصد بیماران به شرایط شدیدتر می‌رسند، برای اغلب بیمارانی که به مرحله شدید نرسیده‌اند درمان‌های گیاهی جوابگو است، اما در موارد وخیم و شدید بیماری باید از فراورده‌های شیمیایی و درمان‌های استاندارد وفق پروتکل‌های رایج دنیا استفاده کرد.
وی با تأکید براینکه در حیطه طبابت معتقدیم پزشک باید نقش درمانگر را عهده‌دار باشد، در توضیح استفاده از گیاهان دارویی گفت: در وهله نخست باید اصالت گیاه مشخص شود.
برای مثال زمانی‌که گفته می‌شود گیاه آویشن یا بابونه برای التهاب تنفسی خوب است، اول باید دقیق مشخص شود گیاهی که استفاده می‌کنیم همان آویشن یا بابونه است.
نکته قابل توجه بعدی اینکه باید مشخص شود ماده موثره گیاه در آن وجود دارد یا خیر؟
مدیر گروه طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توضیح داد: گاهی گیاهان دارویی مدت‌های طولانی در انبار می‌مانند و عملاً ماده موثره‌ای ندارد و وقتی فرد استفاده می‌کند، نتیجه نمی‌گیرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین باید مشخص شود این گیاهان تداخلی با داروهایی که فرد استفاده می‌کند، نداشته باشد.
برخی داروهای شیمیایی مانند وارفارین، داروهای ضد تشنج و...
محدوده باریک درمان دارند، به این معنا که دوز سمی و درمانی آنها بسیار نزدیک است و برخی گیاهان دارویی امکانه دارد موجب بی اثر کردن دارو یا ورود آن به دوز سمی شوند.
به گفته مظاهری اینکه از گیاه دارویی چه مدت باید استفاده کرد، کدام قسمت گیاه استفاده درمانی دارد و در چه زمانی باید مصرف شود، یک علم است که نیاز به تخصص دارد و نباید به‌صورت خودسرانه انجام شود، علاوه براینکه علت بیماری باید مشخص شود و علائم خطر نیز باید مورد عنایت و تأمل قرار گیرند.
مدیر گروه طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأکید کرد: توجه به موارد گفته شده، ضرورت تجویز داروی گیاهی توسط پزشک را الزامی می‌کند.
اگر در زمان تجویز داروی گیاهی، درمانگر به مراحل بیماری آگاهی نداشته باشد، استفاده خودسرانه و مصرف خانگی گیاه دارویی می‌تواند خطرناک باشد.
این استاد دانشگاه گفت: البته در برخی موارد خاص به دلیل نبود دسترسی به پزشک، می‌توان از درمان‌های گیاهی استفاده کرد، اما جایی که دسترسی به کادر درمان وجود دارد، توصیه این است افراد به این مراکز مراجعه و خدمات درمانی را از مراکز مجاز دریافت کنند.
انتهای پیام
