ساباط آقا حسن لارستان؛ از تخریب سازه تا حسرت بی پایان فراموشی خاطرات خوش

ساباط آقا حسن لارستان از جلوه های شکوه معماری با قدمتی از دوران صفویه تا کنون در سایه بی مهری ها فرو ریخت و با هر خشتِ فروریخته آن خاطرات مردم شهر به فراموشی گرایید.
به گزارش خبرگزاری فارس از لارستان، وقتی از ورودی های بافت قدیمی و تاریخی شهر لار عبور می کنی، گویی که سوار بر ماشین زمان شده ای و در فاصله ای اندک، از خیابان های پر از خودرو در مرکز شهر، به دنیای متفاوت با زندگی ماشینی وارد می شوی.
بوی کاه گِل های نَم خورده ساباط های تاریخی در شهر لار مشام رهگذران را پر می کند و نمی از باران کافی است تا زمین خشک این محله ها با تعدادی خانه های خشتی، زیبایی های مستورش را نمایان کند و تو را به تاریخ لارستان فرا خواند.
با گذر از این بافت تاریخی، کوچه های تنگ و باریک، نوع خاص معماری خانه ها، ساباط ها و درهای چوبی با حلقه های متفاوت جلب توجه می کند و در این حین نفسی عمیق می کشی و از ذوق، هنر گذشتگان به وجد خواهی آمد و به لارستانی بودن خود افتخار می کنی.
ساباط شکوه معماری در مناطق گرمسیری
معماری ایرانی همواره پر از جلوه گری و رمز و رازهایی بوده است که زیبایی آن کاملا مشهود است و جای هیچ حرفی و شکی در آن نیست اما درباره این راز و رمزها حرف‌های گفتنی بسیار است، ساخت سابات یا ساباط یکی از شاهکارهای معماری ایرانی در مناطق گرمسیری از جمله لارستان است.
ساباط ها معبر هایی دالان مانند مسقف که در مسیرهای طولانی بالای سر رهگذران قرار می‌گیرد و مانع از تابش آفتاب در فصل گرما و همچنین در امان ماندن از بارش باران می‌شود.
وجود ساباط در معماری ایران در شهرهای گرم و آفتابی نشان از تجربه، دانش و مهارت ایرانیان در امر معماری دارد و در واقع ساباط‌ها میان دو بخش یک کوچه، ارتباط برقرار می‌کرده‌اند.
اگر معنای «ساباط» را ریشه‌یابی کنید به نتیجه‌گیری جالبی دست پیدا خواهید کرد، ساباط از دو بخش تشکیل شده است: سا + باط.
«سا» در زبان فارسی به معنای آسایش و راحتی است و باط هم معنای بنا یا عمارت می‌دهد در نتیجه ساباط یعنی سازه‌ای که با هدف آسایش و رفاه بیشتر افراد و رهگذران ساخته می‌شده است.
ساباط آقا حسن نمادی از تاریخ کهن لارستان
شهر تاریخی لار از شهرهایی است که میتوان نمونه هایی زیبا و کم نظیری از ساباط ها را درآن مشاهده کرد ساباط هایی که ریشه در تاریخ و فرهنگ این مرزو بوم دارند.
یکی از نمونه های منحصر به فرد ساباط های لارستان ساباط آقا حسن می باشد که البته بهتر است بگوییم ساباط آقا حسن بود چرا که این ساباط با قدمت تاریخی چندی پیش با تخریب به دست فراموشی سپرده شد و خاطرات اهالی را به یکجا با خود برد.
ساباط ضاربی مشهور به آقا حسن(مصطفوی) یکی از قدیمی ترین سابات های منطقه لارستان می باشد که قدمت آن به دوران صفویه برمی گشت این ساباط در محله امامزاده(پاقلعه) در شهر قدیم لار مجاور خیابان فاطمیه قرار داشت، مصالحی که در ساباط به کار رفته خشت وگل وزیر سقف آن از مخینه( تنه درخت نخل) استفاده شده است.
قسمتی از این ساباط کهن لارستان بر اثر بارندگی دی ماه 1398 ریزش کرد و متأسفانه چندی پیش این ساباط که به گفته مسؤولین بافت آسیب دیده اش سبب مشکلاتی شده بود کاملا تخریب شد.
ساباط آقا حسن لار فرسوده بود،اقدام شهرداری جمع آوری بقایای تخریب بود
شهردار لار در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درخصوص جزئیات تخریب این ساباط گفت: ساباط آقاحسن از جمله ساباط های دو منظوره ای بوده است که هم به‌عنوان ساباط زیر معبر از آن استفاده می‌شد و هم بالای آن ملک خصوصی یکی از شهروندان لار بود.
وی افزود: این ساباط به مرور زمان از نظر کالبدی کاملا دچار فرسودگی شده بود طبقه بالای ساباط که مسکونی بود در طول زمان به دلیل بارندگی تخریب شده بود و سقف طبقه دوم بر که روی سقف سابات قرار داشت به مرور زمان در سال‌های گذشته فرسوده و به سازه ای در حال تخریب تبدیل شده بود تا جایی که محل ناامن و خطرناکی برای عابران و ساکنین محله بود.
نوازالله شریفی اظهار داشت: در مکاتباتی که ما با اداره میراث فرهنگی داشتیم اعلام شد که امکان مرمت این بنا وجود ندارد، ما هم در قالب ماده ۵۵ برای صیانت از جان شهروندان بقایای تخریب شده را جمع‌آوری کردیم نه اینکه ما بنا را تخریب کرده باشیم،ساباط آقا حسن تخریب گردیده بود و شهرداری بقایای آن را جمع آوری کرد.
شهردار لار در خصوص وظیفه شهرداری در مورد صیانت از آثار تاریخی بیان داشت: صیانت از آثار تاریخی ذاتأ جزء وظایف شهرداری نیست البته در حوزه عمومی، شهرداری در قالب تفاهم نامه‌ای با سایر دستگاه‌ها تعامل دارد که در مرمت و بهسازی ساختمان‌های تاریخی عمومی همیاری کند اما در حوزه بناهای تاریخی خصوصی چنین مسئله ای نیست.شریفی تصریح کرد: اداره میراث فرهنگی باید بناهای تاریخی شهر را شناسایی و شناسنامه‌دار کند ما نیز بر اساس وظایف ذاتی و قانونی همکاری لازم را خواهیم داشت.
وی افزود: البته شهرداری نسبت به سازه ها و بناهای تاریخی بی تفاوت نیست و این موضوع هم برای همگان ثابت شده است الان دو خانه تاریخی محمودی و نجیب زاده در تملک شهرداری هستند که سالانه هزینه هایی را برای مرمت و جلوگیری از تخریب آنها تخصیص می دهیم، دهنشیر قنبربیگی یکی دیگر از شواهدی است که نشان دهنده اهمیت سازه های تاریخی برای شهرداری است این دهنشیر که در زیر خاک مدفون شده بود توسط شهرداری با کمک نیک اندیشان حامیان بناهای تاریخی احیا شد و این دهنشیر به عنوان موزه آب جایگاه یافته است.
انتهای پیام/ف